Van dorpsplein tot online marktplaats

Al sinds de middeleeuwen zijn markten onderdeel van het dagelijkse leven. Hoe de meeste middeleeuwers hun inkopen deden kun je hier lezen. Hoewel er in de loop der eeuwen natuurlijk heel erg veel is veranderd wat betreft de manier waarop we onze inkopen doen, zijn er ook zeker dingen die gelijk zijn gebleven. In dit artikel beschrijven we een aantal concepten die al eeuwen hun plaats hebben in de Nederlandse samenleving.

Jaarmarkten

In de middeleeuwen was de plaatselijke jaarmarkt het hoogtepunt van het jaar. Deze markten duurden soms weken en naast dat er bijzondere waren werden verkocht, werd er ook veel gefeest en gedronken. Gedurende de zomer trokken kooplui door het hele land om hun waren op verschillende jaarmarkten aan te bieden. Op jaarmarkten werden vaak meer exotische goederen aangeboden dan tijdens de gangbare markten waarop de middeleeuwers hun boodschappen deden. Tegenwoordig kennen veel plaatsen ook nog een jaarlijks terugkerende markt, waarbij vaak ook andere festiviteiten, zoals een kermis, plaatsvinden.

De Albert Cuypmarkt

Eén van de meest bekende markten in Nederland is natuurlijk de Albert Cuypmarkt in de Amsterdamse Pijp. De Pijp werd eind 19e eeuw/begin 20ste eeuw uit de grond gestampt en al snel verschenen de eerste verkooplui in de straten. Vanaf 1905 werd de markt hier officieel toegestaan op de zaterdagavond en een paar jaar later, in 1912, mocht de markt op alle dagen plaatsvinden (met uitzondering van de zondag, zoals vandaag de dag nog steeds geldt). Waar de Albert Cuypmarkt eerder vooral door de buurtbewoners bezocht werd, komen er sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw steeds meer verschillende mensen op af, vanwege de grote variëteit aan waren.

Vlooienmarkten

Vlooienmarkten, ook wel rommelmarkten of kofferbakmarkten genoemd, zijn vandaag de dag erg populair. Wat rommel is voor de één, is een schat voor de ander. Er is echter weinig bekend over de herkomst van de vlooienmarkt. De eerste verwijzing naar de term ‘vlooienmarkt’ stamt uit 1860 en handelt over een marche aux puches. Er gaan verschillende verhalen de ronde over waar deze term naar verwijst. Waarschijnlijk verwijst de uitdrukking naar een markt in Parijs waar tweedehands goederen werden verhandeld. Deze waren bevatten vaak vlooien en daar werd de naam van de markt geboren.

Kerstmarkten

In Nederland heeft de traditie van de kerstmarkt nooit echt voet aan de grond gekregen. Bij onze oosterburen zijn de kerstmarkten echter ieder jaar weer een spektakel. De eerste kerstmarkt vond dan ook plaats op Duits grondgebied. Eén van de oudste kerstmarkten in Duitsland vindt plaats in Dresden. Deze kerstmarkt werd in 1434 voor het eerst georganiseerd. De gezelligheid van de Weinachtsmarkten trekt nog altijd veel bezoekers en ook veel buitenlandse toeristen genieten mee van de sfeer.

De kruidenier

Tegenwoordig hoeft men natuurlijk niet meer per se naar de markt voor de dagelijkse boodschappen. Hoewel er ook in de middeleeuwen al kruideniers waren met een vaste verkoopplek, luidde de industriële revolutie een grote verandering in. Voor de 19e eeuw hadden kruideniers vaak ook nog de rol van apotheker en drogist. Later, toen er steeds meer producten kwamen, werd de rol specialistischer. Bovendien werd aan het eind van de 19e eeuw en zeker in de 20ste eeuw de strijd om de klant steeds belangijker. De eerste zelfbedieningskruidenier doet overigens pas in 1948 zijn intrede in Nederland. Dit concept werd door de gebroeders Woerkom in Nijmegen geïntroduceerd.

Online markten

Met de groeiende welvaart in de loop der eeuwen is er veel veranderd in ons koopgedrag. Tegenwoordig wordt winkelen door menigeen een hobby genoemd. Winkelen in de reguliere winkelstraat met alle bekende ketens is populair, evenals het vlooien op de vlooienmarkt. Ook verplaatsen steeds meer mensen zich naar het internet om te winkelen. De laatste jaren is de opkomst van webwinkels niet te stuiten. Iedere grote keten heeft naast een fysieke winkel vaak een online shop en ook voor particulieren is het openen van een kleinschalig winkeltje op het wereldwijde web tegenwoordig heel gemakkelijk.

Bovendien worden er enorm veel producten tweedehands verhandeld via het internet. Er bestaan websites waar alles verkocht mag worden tot sites waar je alleen terecht kunt voor een specifiek product. Een goed voorbeeld van een specialistische site is Autoscout24. Online winkelen, of het nou om nieuwe of om tweedehands artikelen gaat, is immens populair en betekent een enorme omslag in onze manier van inkopen doen. De online shops luiden dus een nieuw tijdperk in als het gaat om onze winkelgewoonten.