Vleesetende Grieken en bloeddrinkende Victorianen: 5 historische voedseltrends

De laatste tijd vliegen de voedingsadviezen je om de oren. Je zou geen gluten, minder brood en meer superfoods zoals goji-bessen en chiazaden moeten eten. Het lijkt wel een ware hype. Voedseltrends zijn echter niks nieuws: de geschiedenis zag vele verschillende meningen voorbijkomen over de juiste eetgewoontes en de gezondste voedingspatronen. Zelfs de oude Grieken kenden al voedselrages.

1. Griekse olympiërs en het ‘vleesdieet’

Milo_of_Croton,_Attempting_to_Test_His_Strength,_Is_Caught_and_Devoured_by_a_Lion_-_Charles_Meynier Milo van Croton

Al in het oude Griekenland was men gevoelig voor voedseltrends. Sporters die meededen aan de Olympische Spelen gingen bewust met hun voedsel om zodat zij zo goed mogelijk konden presteren. De eerste atleten die aan de Spelen meededen aten vermoedelijk een dieet gebaseerd op kaas en fruit. Echter, dit veranderde door de eetgewoonten van meervoudig Olympisch worstelkampioen Milo van Croton. Milo stond bekend als een echte vleeseter en verhalen gingen de ronde dat Milo de wedstrijden won op een dieet van slechts vlees. Ook was er een andere atleet die meerdere wedstrijden won door alleen maar vlees te eten. Volgens historica Francien Segan veroorzaakte dit onder sporters een ware vlees-‘rage’.

2. Knoflook voor sterke en productieve Egyptenaren

Onder de oude Egyptenaren werd knoflook gezien als hét voedingsmiddel. Volgens inscripties gevonden op piramides in Giza gaven Egyptische farao’s knoflook aan hun slaven. Door knoflook te eten zou de productiviteit en de arbeidskracht van de slaven toenemen. Er zijn zelfs resten knoflook in het graf van Toetanchamon gevonden. Ook in andere delen van de wereld was knoflook erg populair. Zo gebruikten de oude Chinezen knoflook onder andere om depressies te genezen.

3. Minder groente en fruit in de Middeleeuwen

In tegenstelling tot nu werd in de Middeleeuwen helemaal niet gedacht dat groenten zo goed voor je waren. Sterker nog, rauwe of beetgare groenten werden zeer ongezond gevonden. Wanneer men gezond wilde blijven, was het beter niet teveel groente en fruit te eten. Groenten werden daarom alleen gegeten als er niets anders was of bij het vlees. Vaak werden groenten, als ze gegeten werden, dan ook erg lang gekookt. Ook fruit werd vaak in bewerkte vorm, zoals moes of jam, en niet rauw gegeten.

Monster_Soup_commonly_called_Thames_Water._Wellcome_V0011218 'Monster Soup commonly called Thames Water'

4. Bloed drinken tegen tuberculose

De gezondheidstip in het Victoriaanse Engeland was wel erg luguber. In die tijd werd gedacht dat het drinken van dierenbloed gezond was. Bloed was gewoon bij de slager verkrijgbaar: slagers in het Victoriaanse Engeland verkochten regelmatig pinten dierenbloed van geslachte dieren. Het drinken van dierenbloed kon helpen tegen tuberculose, zo werd gedacht. Aangeraden werd één keer per week bloed te drinken. Vrouwen van aristocratische afkomst brachten in de negentiende eeuw dan ook een bezoek aan het slachthuis wanneer zij zich niet zo lekker voelden. Tuberculose was, net als ziekten als difterie en cholera, een ziekte die erg veel voorkwam in die tijd. Bekende mensen die aan de ziekte gestorven zijn, zijn onder andere Florence Nightingale en Emily Brontë.

 


Titel: De belofte van vitamines- Voedingsonderzoek tussen universiteit, industrie en overheid 1918-1945
Auteur: Pim Huijnen (ed.)
ISBN: 9789087042417
Uitgever: Verloren
Prijs: €20,-

 

 


5 ‘Vitamins will win the war’

Begin jaren 40 zocht Amerika naar een meesterlijk plan om het Duitse leger te kunnen verslaan. In 1941 had president Roosevelt het ultieme wapen gevonden: vitamines. Het gerucht ging dat Duitsland bezig was een superieur ras te creëren met behulp van vitamines. De nazi's zouden voorkomen dat mensen in bezette gebieden vitamines binnenkregen en zouden hun eigen Duitse mannen juist vitaminesupplementen geven. Het idee was de gezondheid van de Amerikaanse bevolking met behulp van vitaminen optimaal te maken zodat de bevolking sterk genoeg was de oorlog de doorstaan. In de VS ontstond zo een enorme hype rondom vitaminen: extra vitaminen werden aan bloem toegevoegd en richtlijnen voor voeding werden opgesteld. 800px-'Member_of_U.S._Food_Administration._Food_will_win_the_war._We_observe_Meatless_days,_Wheatless_days-_Porkless_days_and_-_NARA_-_512516
Ook de Britse Royal Air Force verspreidde geruchten over vitamine-inname. Zo zouden nachtpiloten van de RAF wortels eten om genoeg vitamine A binnen te krijgen. Hun zicht zou zo verbeteren. In werkelijkheid was het niet het eten van wortels dat de verbeteringen van de RAF verklaarde, maar het gebruik van radartechnologie.

<h3>Bronnen</h3>
Wina Born, <em>Eten door de eeuwen. De geschiedenis van de culinaire cultuur.</em> (Baarn 1989) dbnl 2008, p. 101.

www.trouw.nl<a href="http://www.trouw.nl/tr/nl/4516/Gezondheid/article/detail/3604637/2014/02... target="_blank"> ’Vier voedingshypes en waarom ze niet werken’ </a>
news.nationalgeographic.com<a href="http://news.nationalgeographic.com/news/2004/08/0810_040810_olympic_food... target="_blank"> ‘Ancient Olympians Followed "Atkins" Diet, Scholar Says’</a>

www.history.com <a href="http://www.history.com/news/hungry-history/the-ancient-origins-of-superf... target="_blank">’The ancient origins of superfoods’ </a>
www.smithsonianmag.com<a href="http://www.smithsonianmag.com/arts-culture/the-history-of-health-food-pa... target="_blank"> ’The History of Health Food, Part 1: Antiquity’</a>

www.kennislink.nl<a href="http://www.kennislink.nl/publicaties/veranderende-eetgewoontes-van-zwane... target="_blank"> ‘Papegaaienkop en roggepap. Eetgewoontes door de eeuwen heen.’</a>
www.groene.nl <a href="https://www.groene.nl/artikel/de-vijf-meest-interessante-veranderingen-v... target="_blank">’De vijf meest interessante veranderingen van onze eetgewoonten’ </a>
patient.info<a href="http://patient.info/wellbeing/health/five-victorian-diseases-and-their-m... target="_blank"> ’Five Victorian diseases and their medical pioneers’ </a>
www.ibtimes.co.uk<a href="http://www.ibtimes.co.uk/victorian-shopping-habits-high-street-animal-bl... target="_blank"> ‘Victorian Shopping List: Guns, Leeches, Arsenic and Pints of Animal Blood’</a>
www.newstatesman.com <a href="http://www.newstatesman.com/lifestyle/2015/03/moral-guidance-national-se... target="_blank">’From moral guidance to national security: vitamins have always been used to sell food’</a>
www.theatlantic.com <a href="http://www.theatlantic.com/health/archive/2015/02/vitamin-bs/386126/" target="_blank">’Vitamin B.S.’</a>
www.onnokleyn.nl <a href="http://www.onnokleyn.nl/eet-je-gezond-voedsel-als-medicijn-een-historisc... target="_blank">’Eet je gezond - voedsel als medicijn, een historisch overzicht’</a>
<h3>Afbeeldingen</h3>
Wikimedia Commons, <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Peasants_breaking_bread.jpg" target="_blank">'Peasants breaking bread'</a>

Wikimedia Commons,<a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Milo_of_Croton,_Attempting_to_Te... target="_blank"> '</a><span class="fn"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Milo_of_Croton,_Attempting_to_Te... target="_blank">Milo of Croton, Attempting to Test His Strength, Is Caught and Devoured by a Lion'</a>,</span> Charles Meynier

Wikimedia Commons, <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Monster_Soup_commonly_called_Tha... target="_blank">'<span class="fn">Monster Soup commonly called Thames Water'</span></a>

Wikimedia Commons. <span class="fn"><i><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%22Member_of_U.S._Food_Administr... target="_blank">"Member of U.S. Food Administration. Food will win the war. We observe Meatless days, Wheatless days- Porkless days and carry out all conservation rules of the U.S. Food Administration."</a>,</i></span>  U.S. National Archives and Records Administration

Rubrieken: 

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.

Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief. 

Kinderwetje van Van Houten 1874

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 3 oktober 23:59 u. een abonnement.

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!

De iconische Guldensporenslag

Lees het aankomende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 3 oktober 23:59 u. een abonnement.

nu in de winkel

Het nieuwe nummer is verschenen. Koop dit nummer bij een kiosk of boekhandel bij jou in de buurt