J.R.R. Tolkiens inspiratie voor The Lord of the Rings

Eén ring om allen te regeren. De bekende woorden die gegraveerd zijn in de Ene Ring uit The Lord of the Rings van J.R.R. Tolkien (1892-1973). Deze magische ring werd gesmeed door Sauron, die heerschappij wilde krijgen over alle volkeren van Midden-aarde. De ring verscheen voor het eerst in het boek The Hobbit in 1937 en in 1954 weer in The Lord of the Rings. Maar Tolkiens idee voor de machtige, gouden ring gaat nog veel verder terug in de tijd.

Inspiratie uit Scandinavische sagen

J.R.R. Tolkiens inspiratie voor The Lord of the Rings komt van meerdere bronnen. Sommigen denken dat de Ene Ring geïnspireerd is door het bekende operastuk Der Ring des Nibelungen van Richard Wagner, geschreven tussen 1853 en 1874. Tolkien sprak dat tegen en benoemde dat er maar één overeenkomst tussen de ringen was: ze waren allebei rond. John Garth, de biograaf van J.R.R. Tolkien liet echter aan BBC Culture weten dat Der Ring des Nibelungen en The Lord of the Rings ook andere belangrijke overeenkomsten delen, zoals de duistere kracht van de magische ring. Waar men wel zeker van is, is dat zowel Tolkien als Wagner inspiratie uit dezelfde bronnen haalden, voornamelijk Scandinavische sagen.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Siegfried (Sigurðr) awakens Brunhild (Brynhildr)

In het Verenigd Koninkrijk was, nadat 19e-eeuwse academici en archeologen de Vikingen hadden gerehabiliteerd, de belangstelling voor Noorse mythologie erg groot geworden. Voor Tolkien begon de interesse in zijn kindertijd, toen hij The Red Fairy Book van Andrew Lang las, met het verhaal van Sigurd de drakendoder. “Als tiener las hij Noorse sagen in het Oudnoors”, vertelt Grace Khuri, doctoraal onderzoeker aan de Oxford Universiteit, aan BBC Culture. Eén van Tolkiens vroegste Noorse aankopen was de Völsunga-saga van William Morris en IJslandse geleerde Eiríkur Magnússon uit 1870. Daarin komt een zwaard en een magische gouden ring voor, bekend als Andvaranaut. ‘In deze verhalen werden ringen vaak gebruikt als metafoor voor macht’, aldus Garth tegen BBC Culture.

Khuri vertelt BBC Culture dat Noorse bronnen een bijzondere betekenis hadden voor Tolkien en veel anderen uit zijn tijd. “De vaak sombere heldenmoed, dynastieke tragedie en de apocalyptische verbeelding van de Noorse mythes resoneerde met de tijd waarin rijken snel instortten tijdens en na de Eerste Wereldoorlog.” Niet alleen de ring was gebaseerd op de Noorse mythen. Gandalfs naam is bijvoorbeeld afkomstig uit het mythologische gedicht Vǫluspá, net als de namen van verschillende dwergen in The Hobbit, zoals Durin en Thorin. Ook Gandalf, de wijze tovenaar met de lange baard, doet denken aan Odin, de god van wijsheid en kennis. Daarnaast is Frodo’s naam volgens Khuri afgeleid van het Oudnoorse fróðr en het Oudengelse Frõda (wijs). De legendarische Deense koning Fróðr, uit onder andere het Oudengelse gedicht Beowulf, was echter precies het tegenovergestelde van Frodo, vol hebzucht. De drang die Frodo voelt om de Ene Ring te behouden, is wellicht een vage verwijzing naar de hebzucht van Fróðr.

Invloed Oudengelse literatuur

“Tolkien heeft niet al zijn ideeën uit noordelijke mythes gehaald en hij heeft ook niet alles uit het niets verzonnen. Hij vond zijn inspiratie op veel plaatsen”, zegt Garth tegen BBC Culture. Tolkien studeerde klassieke talen aan de Universiteit van Oxford, maar stapte over op Oudengels om zich te kunnen verdiepen in Oudengelse literatuur en letterkunde. Van 1925 tot 1945 was hij hoogleraar Angelsaksische taal aan de Universiteit van Oxford. Hij deed veel onderzoek naar Oudengelse literatuur en mythologie. Met name het gedicht Beowulf was een grote inspiratiebron voor zijn beroemde werk. Naast zijn jeugd op het Engelse platteland en zijn ervaringen als soldaat in de Eerste Wereldoorlog, hebben verschillende talen en het christendom The Lord of the Rings mede beïnvloed.

De Kingmoore Ring. CC BY-NC-SA 4.0. ©The Trustees of the British Museum

De Kingmoore Ring

Ook wordt gedacht dat Tolkien inspiratie haalde uit een meer dan duizend jaar oude ring. De Kingmoore Ring is een gouden ring uit het vroegmiddeleeuwse Engeland, gemaakt in de negende tot tiende eeuw. In de mysterieuze ring is, net zoals de Ene Ring, een runeninscriptie, waarvan de betekenis tot op de dag van vandaag onduidelijk blijft. De Oud-Engelse inscripties bestaan uit bindrunen, een combinatie van runen die samengevoegd zijn tot één runenteken. De Ene Ring van Tolkien lijkt veel op de Kingmoore Ring, die nu in het British Museum ligt.

De Ring van Gyges

Een andere ring die sterk doet denken aan De Ene Ring, is de Ring van Gyges uit het boek De Staat (Republic) van de Griekse filosoof Plato. Net zoals Tolkiens ring, maakt deze ring de drager onzichtbaar. Daarnaast was Tolkien volgens BBC Culture bekend met een Romeins-Keltische tempel in Lydney Park, Engeland, die Dwarf’s Hill werd genoemd. Tolkien werkte zelf aan de opgraving van 1928 tot 1929 en raakte gefascineerd door de folklore ervan. Hij deed vooral onderzoek naar Latijnse inscripties, waarvan één inscriptie ging over een vloek over de dief van een ring.

Bronnen: