Complete havenplaats gevonden nabij Istanbul

Enkele jaren geleden ontdekten archeologen een havenplaatsje nabij Istanbul, dat eens aan het meer Küçükçekmece gelegen heeft. Het merendeel van de vondsten stamt uit de periode tussen de 4e en 6e eeuw na Christus. Dit was de tijd waarin het Byzantijnse Rijk tot stand kwam, als nalatenschap van het Romeinse Rijk. De vondst biedt inzicht in de vroege ontwikkeling van Constantinopel, de naam van Istanbul tijdens de Byzantijnse periode.

Tot dusver hadden archeologen nauwelijks artefacten gevonden uit de vroege geschiedenis van Constantinopel. Het Archeologisch Museum van de stad huisvest dan ook een schamele voorraad, die verbleekt bij die van andere oude steden. Daar komt nu verandering in, dankzij de vondst van het havenplaatsje, genaamd Bothonea.

Byzantium

Oorspronkelijk heette het plaatsje Byzantium. Het was een Grieks stadje gelegen aan de Bosporus, de zeeweg tussen de Zwarte en de Middelandse Zee. Byzantium werd waarschijnlijk gesticht in de 7e eeuw voor Christus, door Griekse kolonisten afkomstig uit Megara. Ze vernoemden de kolonie naar hun koning: Byzas. Jarenlang speelde het plaatsje een bescheiden rol, totdat een Romeinse keizer er zijn oog op liet vallen.

Constantinopel

Keizer Constantijn de Grote vond dat Byzantium op een geweldige locatie lag. Gelegen aan de Bosporus, vormde het een brug van het Anatolische schiereiland naar de Balkan, en van de Zwarte naar de Middellandse zee. Constantijn maakte van Byzantium de nieuwe hoofdstad van het Romeinse Rijk in 330 na Christus. Na zijn dood werd de stad naar hem vernoemd: Constantinopel.

Byzantijnse Rijk

Het Romeinse Rijk verkeerde vanaf de vierde eeuw in een crisis. In het westen drukten Germaanse volkeren zwaar op de rijksgrenzen, raakte de economie in verval en verloor de keizer grip op provinciale autoriteiten. Deze problemen speelden nauwelijks in het oostelijk deel van het rijk, en de twee rijk helften groeiden uit elkaar. Toen de Germaan Odoaker in 476 Rome veroverde en het westelijk deel van het Romeinse Rijk ophield te bestaan, was het Oost-Romeinse Rijk nog springlevend, met Constantinopel als hoofdstad. Later werd het vernoemd naar de oorspronkelijke Griekse kolonie Byzantium: het Byzantijnse Rijk.

Grieks & Orthodox

De stad werd ééen van de grootste en fraaiste steden uit de Middeleeuwen. Voortdurend werd de stad uitgebreid en voorzien van monumenten en kerken. Eeuwenlang was het de bevolking rijkste stad van Europa, met tussen de 300.000 en 500.000 inwoners. Het Byzantijnse Rijk had haar wortel vooral in de Griekse cultuur. Het Grieks kreeg de overhand op het Latijn en het oosterse christendom ontwikkelde zich tot de orthodoxe variant.

Turken

Constantinopel was de zetel van het Byzantijnse rijk, totdat de stad viel aan de Ottomaanse Turken in 1453. Zij doopten de stad om in Istanbul, en de stad maakte een nieuwe fase van bloei mee. Tegenwoordig telt Istanbul meer dan dertien miljoen inwoners. Wellicht zal het Archeologisch Museum van de stad, dankzij de vondst van de havenplaats, straks meer informatie kunnen bieden over Constantinopel gedurende de beginjaren van het Byzantijnse Rijk. Filmpje van Bothonea en de opgravingen:

Leestip: Titel: Vier brieven over het gezantschap naar Turkije Redactie: O.G. van Boesbeeck en A. G. Busbequius ISBN: 9065500073 Uitgever: Verloren Prijs: € 47,