Geen afbeelding beschikbaar

Feldmeijer was grootste concurrent van Mussert

Henk Feldmeijer was, misschien nog wel meer dan Meinoud Rost van Tonningen, de grote concurrent van Anton Mussert binnen de NSB. Dat blijkt uit onderzoek van Bas Kromhout, die op 4 juni promoveert op een biografie over Feldmeijer.

Johannes Hendrik Feldmeijer werd geboren op 30 november 1910 in Assen. In 1928 ging hij wis- en natuurkunde studeren aan de rijksuniversiteit Groningen. Vrijwel meteen na de oprichting van de NSB in 1931, werd hij lid van de partij. Omdat de werkzaamheden hier zoveel van zijn tijd opslokten, stopte hij met zijn studies in 1935. Vanaf 1937 kreeg hij steeds belangrijkere functies toebedeeld binnen de partij. Zo richtte hij, samen met  Meinoud Rost van Tonningen in 1939 de Mussert-garde op.

Groot Nederland

Na de Duitse inval in Nederland in 1940, werd Feldmeijer gevraagd om een Nederlandse SS op te richten. De leider van de NSB, Anton Mussert, was het hier totaal niet mee eens. Hij was vergeleken met Feldmeijer en Rost van Tonningen ‘mild’ in zijn opvattingen. Zo was hij voorstander van een ‘Groot-Nederland’ naast het Duitse Rijk, terwijl de andere twee kopstukken Nederland wilden laten opgaan in Duitsland. De Duitsers maakten handig gebruik van deze tegenstellingen binnen de partij door Mussert tegen Feldmeijer en Rost van Tonningen uit te spelen. Hierdoor radicaliseerde Mussert vrij snel, omdat hij bang was het NSB-leiderschap zou verliezen.

Dood Feldmeijer

Feldmeijer stierf op 22 februari 1945, nadat een geallieerd vliegtuig zijn auto onder vuur nam. Hij was toen inmiddels toegetreden tot de SS en had zelfs het ijzeren Kruis ontvangen voor zijn diensten. Dat de Duitsers hem hoog hadden zitten, vanwege zijn fanatieke toewijding aan de Duitse idealen,  blijkt uit het volgende citaat uit een brief die SS-leider Himmler naar de hoogste SS-er in Nederland, Hanns Rauter,  stuurde nadat hij hoorde over Feldmeijers dood; “I am very sad over the death of Feldmeijer. Please convey my condolences to his wife. Feldmeijer was the future of Holland in my eyes. Don't bother to offer my condolences to mr. Mussert, as he never knew what kind of man he had in Feldmeijer”.

Feldmeijer belangrijker dan Rost van Tonningen

Dat Kromhout er nu achter is gekomen dat Feldmeijer nog belangrijker was dan Rost van Tonningen, komt onder meer doordat hij het ‘groeiboek’ van zijn zoontje heeft weten te bemachtigen via Marktplaats. Hierin krabbelde Feldmeijer behalve bijvoorbeeld de eerste stapjes van zijn kind, ook zijn steeds verder radicaliserende opvattingen in de kantlijn. Deze nieuwe informatie kan de gangbare opvatting dat Rost van Tonningen door de nazi’s als belangrijkste NSB’er en mogelijke vervanger van Mussert zagen, doen veranderen.

Rubrieken: 

Landen: 

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.

Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief. 

Nu in de winkel

Het nieuwe nummer is verschenen. Koop dit nummer bij een kiosk of boekhandel bij jou in de buurt

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!