Biografie van Ramses Shaffy
De Nederlandse chansonnier en acteur Ramses Shaffy verwierf in de jaren ’60 en ’70 grote bekendheid met zijn hits ‘Sammy’, ‘Pastorale’ en ‘Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder’.
Ramses Shaffy werd op 29 augustus 1933 geboren in de Franse stad Neuilly-sur-Seine onder de naam Didi Snellen. Hij was de zoon van een Egyptische diplomaat en een Poolse gravin van Russische afkomst. Toen Shaffy zes jaar oud was kreeg zijn moeder tuberculose, waardoor zij noodgedwongen afscheid moest nemen van haar zoon. Ze stuurde hem naar zijn tante in Utrecht, maar toen ook zij ziek werd, kwam Shaffy terecht bij een Leids pleeggezin.
Toneelspeler
Op 19-jarige leeftijd besloot Shaffy een vroegtijdig einde te maken aan zijn middelbare schoolperiode en schreef hij zich in bij de Amsterdamse toneelschool. Daar trokken zijn acteertalenten al snel de aandacht en in 1955 maakte hij zijn debuut bij het toneelgezelschap van de Nederlandse Comedie. Shaffy kreeg veel lovende kritieken en in 1960 besloot hij daarom naar Italië af te reizen in een poging door te breken als filmacteur. Deze onderneming mislukte echter en een jaar later keerde hij onverrichter zake terug naar Nederland.
Theater
Toen Shaffy in 1963 na de pauze van een voorstelling niet meer terugkeerde op het toneel, kwam zijn loopbaan bij de Nationale Comedie tot een abrupt einde. Op 22 oktober 1964 begon hij daarom zijn eigen theatergroep onder de naam ‘Shaffy Cantant’. Hij werkte hierin onder meer samen met Louis van Dijk en Liesbeth List, de vrouw die al snel uit zou groeien tot zijn belangrijkste muzikale partner. De grootste hit van de theatergroep werd de ‘Shaffy Cantate’, een meezinger die volledig bestaat uit een melodieuze herhaling van de klanken ‘La la la ’ en ‘Ahahaha’.
Zanger
In 1966 beleefde Shaffy vervolgens zijn doorbraak als soloartiest met de presentatie van zijn eerste single ‘Sammy’. Het markeerde het begin van het hoogtepunt van zijn carrière, met onder meer de duet ‘Pastorale’ met Liesbeth List uit 1968 en de solohit ‘Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder’ uit 1971. In de loop van de jaren ’70 ging het echter hard achteruit met de gezondheid van Shaffy. Met name zijn extravagante levensstijl en het overmatige alcoholgebruik begonnen steeds meer hun tol te eisen op de gesteldheid van de bon vivant.
Acteur
Begin jaren ’80 sloot Shaffy zich aan bij de spirituele Bhagwan beweging, met als gevolg dat hij tijdelijk stopte met drinken. Hij besloot zich vervolgens vooral te richten op acteren en speelde onder meer in ‘Willem van Oranje’ (1984), ‘Op hoop van zegen’ (1986) en ‘De Nietsnut’ (1992). Eind jaren ’90 liet Shaffy nog eenmaal van zich horen met zijn laatste ‘Tour du Chant’, maar daarna bleef het wederom een lange tijd stil rondom de artiest.
In 2002 verscheen op het Nederlands filmfestival het biografische portret ‘Ramses, où est mon prince?’, gemaakt door Pieter Fleury. De documentaire schetste een pijnlijk beeld van Shaffy, die levenloos voor zich uit lijkt te staren nadat hij als gevolg van een inzinking in een verzorgingstehuis terecht is gekomen. “Kwetsbaar”, zo omschrijft hij zichzelf in de film, “omdat het plezier vaak met argumenten wordt aangepakt.”
Erkenning
In de laatste jaren van zijn leven kreeg Shaffy echter alsnog de erkenning die hij verdiende. Zo mocht hij in 2002 de Radio 2 Zendtijdprijs voor zijn hele oeuvre in ontvangst nemen en verscheen er in 2009 een dubbele CD en DVD getiteld ‘Laat me’, met de hoogtepunten uit zijn carrière. Ramses Shaffy overleed nog datzelfde jaar op 1 december 2009 aan de gevolgen van slokdarmkanker. Maar ook na zijn dood wordt er nog eer betoond aan zijn indrukwekkende carrière. Zo presteren 36 kunstenaars vanmiddag in theater Carré hun ontwerpen voor een kunstwerk gebaseerd op het leven van Shaffy. Het winnende ontwerp zal komen te staan in het toekomstige station Vijzelgracht aan de Noord-Zuid Lijn in Amsterdam.
