31 maart jarig: René Descartes

René Descartes wordt vaak beschouwd als de ‘vader van de moderne filosofie’. Hij trok de bestaande wetenschappelijke kennis van de 17e eeuw in twijfel en bedacht zich dat ‘alles wat wij tot nu toe weten en waargenomen hebben, wel eens onwaar zou kunnen zijn.’ René Descartes werd geboren op 31 maart 1596 in La Haye.

Bij zijn geboorte was Descartes zwak. Kort na de bevalling overleed zijn moeder Jeanne Brochard. Zijn vader Joachim Descartes was provinciaal parlementslid. Hij liet de opvoeding van Descartes en zijn andere kinderen over aan zijn schoonmoeder. Toen Descartes acht jaar oud was, werd hij door zijn vader naar een jezuïetenklooster gestuurd voor een klassieke scholing. Omdat hij zo zwak was, stond de rector hem toe elke dag uit te slapen, zodat hij zich fit genoeg voelde om actief deel te nemen aan de lessen. Deze gewoonte hield Descartes zijn hele leven. Na deze opleiding studeerde hij rechten aan de universiteit van Poitiers. Daarnaast hield hij zich bezig met geneeskunde, theologie, gokken en vrouwen.

Ik denk dus ik ben

In 1618 verhuisde hij naar Nederland en sloot hij zich aan bij het leger van Prins Maurits. Hij leerde in Breda Isaac Beeckman kennen. Deze Nederlandse filosoof en wiskundige vormde een inspiratiebron voor hem. Naast zijn baan in het leger, studeerde hij wiskunde, onder andere aan de universiteit van Leiden. De belangrijkste motivatie voor zijn dienst bij het leger was dat hij zo ‘de wereld en de mensen beter leerde kennen.’ In 1619 kreeg hij een visioen, en openbaarde zijn roeping zich: hij moest de waarheid vinden. Descartes besloot alles te betwijfelen. Hij concludeerde dat niets zeker is, behalve dat alles in twijfel te trekken is. ‘Ik denk, dus ik ben’ is de enige zekerheid die hij vond.

Contact met andere wetenschappers

Van 1629 tot 1638 reisde Descartes rond door Europa. Hij kwam daarbij in contact met andere wetenschappers. Op aandringen van vrienden publiceerde hij zijn werk Discours de la methode, waarin hij de filosofie van Aristoteles verwierp en stelde dat alle echte kennis op wiskunde gebaseerd moest worden. In 1648 werd hij door koningin Christina van Zweden uitgenodigd om naar Stockholm te komen. Vermoedelijk zorgde zijn zwakke lichamelijke gesteldheid, in combinatie met het koudere klimaat en het vroege opstaan ervoor dat hij een longontsteking kreeg. In 1650 stierf hij aan de gevolgen. In eerste instantie werd hij begraven in Zweden, maar sinds 1667 ligt zijn lichaam in een tombe van het Pantheon in Parijs.