Lucratieve ‘Zwitserse spaghettioogst’ in 1957

Zoals ieder jaar grepen veel grappenmakers ook 1 april weer aan om anderen in de maling te nemen. Het uithalen van 1 aprilgrappen is zo’n vaste prik geworden dat het tegenwoordig wel erg veel creativiteit vereist om een grote groep mensen om de tuin te leiden. In 1957 lukte het de BBC om honderden mensen te laten geloven dat ze hun eigen spaghetti konden oogsten - aan een spaghettiboom.

Op 1 april 1957 zond het Britse televisieprogramma Panorama een kort nieuwsitem uit over de ‘Zwitserse spaghettioogst’. De kalme stem van de gerenommeerde en gerespecteerde presentator Richard Dimblebey ondersteunde een filmpje waarop beelden van een boomgaard in het Zwitserse dorpje Ticino te zien waren. Dimblebey deelde doodleuk mee hoe de milde winter en de daaropvolgende aangename lentedagen hadden gezorgd voor een bijzonder goede spaghettioogst.

Spaghetti plukken en drogen

Terwijl het zwartwitfilmpje beelden toonde van een vrolijke Zwitserse familie die spaghettislierten van de bomen plukte om ze daarna volgens traditioneel gebruik in de ‘warme Alpenzon’ te laten drogen, vertelde de presentator hoe de laatste twee maanden van maart altijd angstige tijden vormden voor de Zwitserse spaghettiboeren. Tot de maand april was er namelijk altijd nog kans op late vorst, die de oogst misschien niet deed mislukken, maar op zijn minst de smaak van de spaghetti dusdanig aantastte dat het lastig zou worden om goede prijzen te vragen. Op 1 april 1957 waren die kopzorgen echter voorbij en bleek de oogst zelfs bijzonder goed uit te vallen, want ook de korenworm, de grootste vijand van de spaghettiboeren, had zich dat voorjaar niet laten zien.

Italiaanse plantages

Dat de spaghettislierten allemaal dezelfde lengte hadden was verbazingwekkend te noemen, zo vervolgde Dimblebey zijn verhaal, maar dit was nu eenmaal het resultaat van het geduldige streven naar perfectie door de kwekers. Hij liet ook niet na te vermelden dat de getoonde, kleinschalige familieaangelegenheid natuurlijk niets voorstelde bij de massaproductie in de spaghettiplantages in de Italiaanse Po-vallei - waar de kijker vast wel eens beelden van had gezien. En tot slot de uitsmijter: “For those who love this dish, there is nothing like real home-grown spaghetti”.

Persoonlijke spaghettibomen

Het filmpje bracht meteen na uitzending een storm van reacties teweeg. Spaghetti was destijds niet goedkoop en stond nog bekend als een exotische delicatesse. Honderden enthousiaste, goedgelovige mensen belden op naar de BBC met de vraag hoe zij hun eigen spaghettiboom konden planten. Het diplomatieke antwoord van de BBC luidde dat ze het beste een sliertje spaghetti in een blikje tomatensaus konden leggen en vervolgens maar moesten hopen op het beste.

Geloofwaardigheid

De ‘Swiss Spaghetti Harvest’-hoax was een initiatief van de cameraman Charles de Jaeger, die was geïnspireerd door een uitspraak van van zijn vroegere docent: “Jullie geloven ook alles. Zelfs als zou ik jullie vertellen dat spaghetti aan bomen groeit, zouden jullie mij geloven.” Op de BBC redactie was er overigens behalve De Jaeger en Dimblebey vrijwel niemand op de hoogte van de grap. Vermoedelijk was het de eerste keer dat de televisie werd ingezet voor het verspreiden van een 1 aprilgrap. In combinatie met de geloofwaardigheid van Richard Dimblebey zorgde dit er waarschijnlijk voor dat er zoveel mensen intrapten.