Grootste pechvogel van de Tour de France: Eugène Christophe

“Er is ongelukkig… en dan is er Eugène Christophe”, aldus Matt Rendell, auteur van het boek The Death of Marco Pantani. ‘Cri-cri’ was weliswaar de eerste renner ooit die de beroemde Gele Trui aan mocht trekken, maar hij zou later vooral herinnerd worden vanwege alle pech die hem ten dele viel. Lees hier het verhaal van Eugène Christophe; hoe een van de meest veelbelovende Franse wielertalenten uitgroeide tot de grootste pechvogel van de Tour de France.

Eugène Christophe werd geboren op 22 januari 1885 in een buitenwijk van de Franse hoofdstad Parijs. Al op jonge leeftijd vond hij zijn passie in de wielersport en besloot hij zich toe te leggen op een carrière als professioneel wielrenner en veldrijder. In 1906 reed Christophe zijn eerste Tour de France en eindigde op de negende plaats. De 21-jarige Fransman kwam in het peloton bekend te staan als een talentvolle en methodische renner. Zo had Christophe tijdens het fietsen altijd een klein leren tasje om zijn nek voor het geval hij pech zou krijgen. In dit tasje zaten onder meer een fietsketting, een spakenspanner en paar muntjes van 10 en 20 francs.

Zware koers van 1910

Geen van deze nuttige voorwerpen kwam Christophe echter van pas tijdens de loodzware koers van Milaan – San Remo in maart 1910. Na een relatief rustige start werd het peloton plotseling getroffen door zwaar winterweer, met als gevolg dat de 71 renners bij de afdaling van de col de Tuchino door een 20 centimeter diepe laag sneeuw moesten ploegen. Christophe lag op dat moment aan kop, maar moest door de extreme omstandigheden meerdere malen afstappen en een stukje lopen om zijn bloedsomloop weer op gang te krijgen.

Etappezege Christophe

Na de zoveelste wandeling had Cri-Cri echter geen kracht meer over en belandde hij met hevige maagklachten op een ijskoude steen in de berm. Daar werd hij enkele minuten later ontdekt door een voorbijganger, die de hevig onderkoelde renner meteen naar de lokale herberg bracht. Christophe was echter niet van plan op te geven en na 25 minuten bij de open haard vervolgde hij zijn rit, ondanks luid protest van de herbergier. Zijn doorzettingsvermogen werd beloond, want Christophe kwam uiteindelijk als eerste aan in San Remo. De Fransman moest zijn zwaarbevochten overwinning wel bekopen met een maand herstel in het ziekenhuis.

Tour de France in 1912 en 1913

Na zijn victorie in Italië richtte Christophe zijn pijlen op een klassementsoverwinning in de Tour de France, maar dit bleek makkelijker gezegd dan gedaan. Cri-Cri won drie etappes tijdens de editie van 1912 en reed het hardste van allemaal, maar omdat het eindklassement was gebaseerd op sprintpunten – en niet op tijd – ging de eindoverwinning toch naar de Belg Odile Defraye. Christophe was woest, maar een jaar later kreeg hij een kans op revanche. Het systeem werd aangepast naar een tijdsklassement en in de eerste bergetappe van de editie van 1913 reed de Fransman zijn Belgische rivaal helemaal zoek. Defraye besloot halverwege de rit zelfs af te stappen, waardoor Cri-Cri in theorie de rit alleen nog maar uit hoefde te rijden om de Tour te winnen, zo groot was zijn voorsprong.

Kapotte voorvork van Christophe

De praktijk verliep echter anders. Tijdens de afdaling van de Tourmalet sloeg het noodlot toe en brak Christophe’s voorvork, waardoor hij niet verder kon fietsen. De regels van de Tour de France stonden hulp van buitenaf destijds niet toe, en dus moest Christophe de afdaling te voet voortzetten. Met de fiets op zijn rug liep de Fransman naar de dichtstbijzijnde smederij in Ste-Marie-de-Campan, 10 kilometer verderop.Daar aangekomen kon de smid alleen toekijken en advies geven terwijl Christophe eigenhandig zijn voorvork moest repareren.

Toen zijn fiets weer operationeel was kreeg Cri-Cri van de race-officials ook nog eens 10 minuten straftijd omdat hij een 11-jarig jongentje had laten helpen met het pompen van de blaasbalg. Christophe kwam hierdoor bijna 4 uur later aan bij de finish en kon vervolgens de eindoverwinning wel op zijn buik schrijven.

Eerste gele trui

In 1914 werd Christophe opgeroepen voor het fietsbataljon van het Franse leger, maar na afloop van de Eerste Wereldoorlog kreeg hij zijn tweede kans op een Tourvictorie. De eerste etappes van de 1919 editie verliepen succesvol voor Christophe en halverwege de Tour kreeg hij zelfs de eer om als eerste renner ooit de Gele Trui te dragen. Deze werd ingevoerd om de raceleider beter te kunnen onderscheiden van de andere renners, maar Christophe had maar een hekel aan de ‘kanarietrui’, omdat die hem op veel gelach van de toeschouwers kwam te staan.

Pechvogel van de Tour de France

Later bleek de maillot jaune hem ook nog eens pech te leveren, want op de voorlaatste etappe brak hij wederom zijn voorvork en ging de overwinning opnieuw naar een ander. Het Franse volk had echter zoveel medelijden met de ‘Pechvogel van de Tour de France’ dat ze een landelijke inzamelingsactie hielden, waardoor Christophe uiteindelijk nog meer geld opstreek dan de winnaar.

Al het geld in de wereld kon de Fransman echter geen geluk brengen, want in de Tour van 1922 brak hij voor de derde maal zijn voorvork en werd achtste. In 1925 reed Eugène Christophe op 40-jarige leeftijd uiteindelijk zijn laatste Tour. Hij finishte op de 18e plaats.

Meer pechvogels

Door de jaren kwamen er meer renners in aanmerking voor de titel ‘pechvogel van de Tour’. Andere pechvogels in de Tour de France waren:

1934: René Vietto was een nieuwe rijder in het Franse team. Tegen verwachtingen in deed hij het zeer goed en stond zelfs derde in het klassement. Toen beschadigde Antonin Magne, de leider van het Franse team, in de 15de etappe zijn wiel. Vietto leverde gelijk zijn eigen wiel in, maar verloor daarbij tijd.  De volgende dag had Magne een lekke band, opnieuw offerde Vietto zijn eigen fiets op. Zijn kansen waren nu definitief verkeken.

1949: Ferdinand  Kübler leidde de 16de etappe van Cannes naar Briançon, totdat zijn band tot driemaal toe lek raakte. Dit betekende dat hij moest wachten op de team auto, die panne bleek te hebben. Kübler was zo gefrustreerd dat hij de volgende dat stopte met de tour.

2011: 36 km voor de finish van de negende etappe van Issoire en Saint-Flour reed een auto in op de kopgroep. De Spaanse Juan-Antonio Flecha ging tegen de grond en de Nederlander Johnny Hoogerland werd het prikkeldraad in gelanceerd. Hoogerland reed de etappe uit, maar zou uiteindelijk minstens dertig hechtingen nodig hebben. 

2019: Voor de tour van 2019 lijkt Chris Froome de grootste pechvogel. De viervoudige tourwinnaar maakte tijdens het oefenen voor de wedstrijd een harde val waarbij hij meerdere breuken opliep. Hierdoor kan hij niet eens aan de start van de Tour de France verschijnen.

Bronnen:

• nos.nl: Geen Tour voor Froome na zware val: gebroken heup, dijbeen, elleboog en ribben
• Bikeraceinfo.com: Magne – Vietto
• Theguardian.com: Fury after TV car collides with Tour riders in disturbing crash
• P. Cossins, Le Tour 100: The definitive history of the world's greatest race (Londen 2013).

Afbeeldingen:

• Eugène Christophe met panne. David Blaine from Spokane, USA [CC BY 2.0], via Wikimedia Commons.
• Eugène Christophe in 1913, Agence Rol [Public domain]. Bibliothèque nationale de France, département Estampes et photographie, EST EI-13 (243), via Wikimedia Commons
• Eugène Christophe na het finishen van de Tour in 1912, Agence Rol [Public domain]. Bibliothèque nationale de France, département Estampes et photographie, EST EI-13 (180), via Wikimedia Commons