Mazelen breken uit op de Nieuw Amsterdam

Mazelen vormen al lang een bedreiging voor de mens. In 1945 was er een uitbraak op het Nederlandse repatriëringschip de Nieuw Amsterdam. Dit schip bracht overlevenden uit de Jappenkampen naar Europa. Met name kinderen waren slachtoffer van de uitbraak.

De Nieuw Amsterdam

Na afloop van de Tweede Wereldoorlog in 1945 brak een onzekere tijd aan in Nederlands-Indië. Door onrust en geweld in het gebied wilde de Nederlandse overheid de Nederlanders uit de Jappenkampen zo snel mogelijk repatriëren. Hiervoor werd het oorlogsschip de Nieuw Amsterdam ingezet. Op 8 december 1945 vertrok dit schip voor de eerste keer naar Nederland met aan boord 3840 Nederlanders, waaronder 1200 kinderen.

Mazelen breken uit

Deze repatrianten waren door de ontberingen in de Jappenkampen ernstig verzwakt. Onderweg brak onder de kinderen een mazelenepidemie uit. Veel kinderen raakten besmet met het virus en raakten door ondervoeding en kou ernstig ziek. Ze waren niet opgewassen tegen het virus en vele kinderen stierven aan de ziekte. Door gebrek aan ruimte in de koelcellen aan boord kregen veel van de overleden kinderen een zeemansgraf.

Veel kindersterfte

Bij een korte tussenstop in Egypte kregen de repatrianten warme kleding en schoenen voor de winter uitgereikt. Hierna werden zij verder vervoerd naar Southampton, het eindpunt van de Nieuw Amsterdam. De epidemie was nog niet voorbij en ook hier stierven veel kinderen aan de mazelen, met het thuisland in zicht. Met twee andere schepen werden de repatrianten naar Nederland vervoerd. Eenmaal in Amsterdam, waar het winter was, aangekomen moesten de zieke kinderen lange tijd in de kou wachten voordat ze naar een ziekenhuis konden worden vervoerd. De combinatie van de mazelen, ondervoeding en de kou leidde ertoe dat kort na aankomst Nederland ook veel kinderen stierven.

In de doofpot

In het rapport ‘Koers West’ van de Nederlandse Repatriëringsdienst over de evacuatie stond niets over de vele overleden kinderen. Er is verder geen aandacht aan besteed door de Nederlandse regering. Pas in augustus van dit jaar is er voor de eerste keer een herdenkingsbijeenkomst gehouden voor de slachtoffers. Er wordt geschat dat er tijdens de reis tussen de 50 en 150 kinderen zijn gestorven aan de mazelen.  Tegenwoordig zijn de mazelen goed te bestrijden met een vaccin.