De dodenvluchten waren onderdeel van het dictatoriale regime van Jorge Videla. Julio Poch werd vrijgesproken van betrokkenheid.

De militaire junta in Argentinië

Trending – In november 2017 werd de Argentijns-Nederlandse piloot Julio Poch vrijgesproken van betrokkenheid bij de dodenvluchten, vanwege onvoldoende bewijs. De dodenvluchten vonden plaats in de roerige jaren zeventig en tachtig in Argentinië, toen president Jorge Videla (1925-2013) een juntabewind voerde.

In 1973 werd Juan Perón opnieuw verkozen tot president van Argentinië. Na zijn dood, in 1974, volgde zijn derde vrouw, Isabel Perón, hem in juni van datzelfde jaar op als president. Zij bleek echter een zwakke leider. Argentinië was in de ban van de gewelddadige strijd tussen verschillende stromingen binnen het ‘peronisme’, en Isabel kon dit niet veranderen. Op 24 maart 1976 besloten generaals van de luchtmacht, de marine en het leger, onder leiding van Jorge Videla, een staatsgreep te plegen en haar af te zetten, met succes.

Junta aan de macht in Argentinië

De Argentijnse bevolking was opgelucht. De regering van Isabel Perón werd gekenmerkt door geweld en chaos en de Argentijnen hoopten na haar afzetting op orde en vrede. Maar de nieuwe, zeer rechtse militaire regering, de junta, was een dictatuur. Deze regering verklaarde Argentinië weer veilig te maken, ongeacht hoeveel mensen hiervoor moesten sterven. Dit regime werd bekend als de ‘Vuile Oorlog.’ De officiële naam voor het beleid was het ‘Proces van Nationale Reorganisatie’. Tijdens de junta waren vakbonds- en politieke activiteiten verboden. Iedereen die actief was in een vakbond of een andere politieke ideologie aanhing, was een ‘subversief element’: Dit betekende dat hij of zij een gevaar voor de samenleving en de militaire junta was. Deze ‘elementen’ werden hardhandig verwijderd.

Schending van mensenrechten tijdens de Vuile Oorlog

Tijdens de militaire junta werden systematisch mensenrechten geschonden. Zo werden tegenstanders van het regime zonder proces op grote schaal opgepakt, gemarteld en vermoord. Ook vonden er veel verdwijningen plaats. Volgens officiële gegevens zijn er tussen 1976 en 1983 ongeveer 9.000 mensen verdwenen, hoewel door mensenrechtenorganisaties dit aantal op 30.000 geschat werd. Tijdens deze periode werden dodenvluchten uitgevoerd, waarbij gevangenen en tegenstanders van het regime van Videla, gedrogeerd uit vliegtuigen boven de oceaan werden gegooid. Piloot Julio Poch was volgens collega's bij de dodenvluchten betrokken, en was daarmee medeverantwoordelijk voor de dood van duizenden mensen. Daarnaast was ook babyroof een veelvoorkomend verschijnsel. Baby’s van vrouwelijke gevangenen werden weggenomen bij hun moeders en bij gezinnen geplaatst die de junta steunden. De moeders werden hierna vermoord. Op deze wijze werden er in Argentinië honderden kinderen ontvoerd.

Madres de Plaza de Mayo voerden protest

Uit angst voor het regime, werd er nauwelijks openlijk protest gevoerd tegen de junta. De enigen die dit aandurfden, waren de ‘Madres de Plaza de Mayo’, moeders wiens kinderen vermist waren. Zij werden ook wel de ‘abuelas’, (de oma’s), genoemd. Vaak zochten zij hun kleinkind, dat geboren zou zijn tijdens de gevangenschap van hun kind. Tegenwoordig wordt dit protest nog steeds elke donderdag gevoerd op het Plaza de Mayo in de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires.

Einde van de militaire dictatuur

In 1983 kwam er in Argentinië een nieuwe regering aan de macht, waarmee de junta voorbij was. In datzelfde jaar werd Videla gearresteerd, en in 1985 kreeg Videla een levenslange gevangenisstraf opgelegd. De oud-dictator kreeg in 1990 echter gratie van de Argentijnse president Carlos Menem. Videla overleed in 2013, nadat hij uitgleed in een Argentijnse gevangenis.

De zaak-Julio Poch

Aan het begin van de 21e eeuw kwam de Argentijns-Nederlandse piloot Julio Poch regelmatig in het nieuws. In 2003 zou hij, volgens collega-piloten, aan hen hebben verteld dat hij als piloot van Transavia betrokken was bij de dodenvluchten. Drie jaar later volgde een gesprek tussen Transavia en Poch, waarop Poch zijn betrokkenheid ontkende. In 2009 werd hij op een vliegveld in Valencia aangehouden, waarna hij aan Argentinië werd uitgeleverd. Poch zat vervolgens acht jaar in voorarrest. De Nederlandse en Argentijnse advocaat van Poch ontkenden onlangs dat er fysiek bewijs was voor de betrokkenheid van Poch. In 2017 werd Poch vrijgesproken.

Dit artikel verscheen eerder op isGeschiedenis en is bijgewerkt om beter aan te laten sluiten op de actualiteit.