Pim Fortuyn herdacht

Op 6 mei 2014 is het precies twaalf jaar geleden dat politicus Pim Fortuyn werd vermoord. Zijn gedachtegoed wordt nog steeds uitgedragen door de partijen waarmee hij verbonden was. De Lijst Pim Fortuyn (LPF) bestaat nog steeds, en in Rotterdam is Leefbaar Rotterdam de grootste partij.

Het leven van Pim Fortuyn

Wilhelmus Simon Petrus Fortuyn werd geboren op 19 februari 1948 in Driehuis. Hij kreeg een Rooms-Katholieke opvoeding, in een gezin met zes kinderen. Fortuyn ging Sociologie studeren aan de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit. Hij sloot zich daar aan bij de Studentenvakbond SRVU, en was aanvoerder van een bezetting van de Vrije Universiteit in 1972.

Communistische Partij Nederland

In dat zelfde jaar was de Communistische Partij Nederland (CPN) zeer populair. Fortuyn wilde graag lid worden van de partij, maar werd geweigerd. Toen Fortuyn al landelijke bekendheid genoot, ontkende hij dat hij ooit het lidmaatschap had aangevraagd. Hij wilde kennelijk niet met de CPN in verband worden gebracht. Een biograaf van Fortuyn, Leonard Ornstein, heeft echter een brief gevonden waarin de CPN uitlegt waarom Fortuyn geen lid mocht worden. De reden was dat Fortuyn werd geassocieerd met de Groningse hoogleraar Harmsen. Deze had zich tegen de CPN gekeerd, vanwege de gruweldaden die de communistische Stalin gepleegd had.

Academische loopbaan

Toch was het socialisme Fortuyn niet vreemd. Nadat hij was afgewezen door de CPN, werd hij lid van de PvdA. Bovendien doceerde hij over het Marxisme aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar hij universitair docent was geworden. Hij promoveerde op een proefschrift over de economische geschiedenis van Nederland, en ging werken voor de Sociaal Economische Raad (SER). In 1989 werd hij aangesteld om de invoering van de OV Studentenkaart in goede banen te leiden. In 1990 werd hij hoogleraar aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.

Politieke ideeën

Vanaf de jaren negentig profileerde Fortuyn zich steeds meer in het publieke debat. Hij schreef een pamflet Aan het Volk van Nederland, waarin hij zich tegen de Nederlandse politieke elite keerde. Hij werd een ‘man van het volk’. Andere publicaties waren De verweesde samenleving (1995) en Tegen de islamisering van onze cultuur (1997). In die jaren was hij ook columnist bij het tijdschrift Elsevier, dat hij als platform gebruikte voor zijn ideeën.

Omstreden uitspraken

Fortuyn werd geliefd en verafschuwd om zijn ideeën. Hij zette zich sterk af tegen de elite, de islam en de ‘linkse kerk’. Hij voerde de debatten op felle toon, waardoor hij veel weerstand opriep. Toen hij in 2002 had gezegd dat Artikel 1 van de Nederlandse Grondwet wel kon worden afgeschaft, werden de meningsverschillen met zijn eigen partij, Leefbaar Nederland, te groot. Volgens het artikel is iedereen in Nederland gelijk, en mag er niet gediscrimineerd worden.

Lijst Pim Fortuyn

Vanwege de uitspraak over Artikel 1, werd Fortuyn ontslagen als lijsttrekker voor Leefbaar Nederland. Daarop richtte hij zelf een partij op, de Lijst Pim Fortuyn (LPF). Hij bleef nog wel de lijsttrekker van Leefbaar Rotterdam, een lokale afdeling van Leefbaar Nederland. Dat bleek goed te zijn voor de partij, want in 2002 haalde hij bij de gemeenteraadsverkiezingen maar liefst vijfendertig procent van de stemmen. Dat was een historische overwinning op de PvdA. Sinds de gemeenteraadverkiezingen in 2014 is Leefbaar Rotterdam opnieuw de grootste partij in Rotterdam. Het gedachtegoed van Fortuyn wordt daar voortgezet door de voorzitter van Leefbaar Rotterdam, Joost Eerdmans. Eerdmans had al nationale bekendheid gekregen, toen hij lid was van de Tweede Kamer voor de LPF.

De LPF in de landelijke politiek

Op 15 mei 2002, enkele dagen na de moord op Fortuyn, kreeg de LPF maar liefst anderhalf miljoen stemmen bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Ze kregen daarmee zesentwintig zetels, en traden toe tot het kabinet Balkenende I. Samen met de VVD en het CDA hebben ze zesentachtig dagen een kabinet gevormd. De samenwerking was van korte duur, omdat er erg veel roering was binnen de LPF. Officieel is de LPF als landelijke partij opgeheven op 1 januari 2008. Op lokaal niveau bestaat de LPF nog steeds. In 2014 zijn ze nog steeds vertegenwoordigd in de gemeenteraden van Eindhoven, Spijkenisse en Westland.

Pim Fortuyn anno 2014

Het gedachtegoed van Fortuyn wordt dus nog voortgezet door de partijen waar hij mee verbonden was. Vandaag, op 6 mei 2014, is het precies twaalf jaar geleden dat hij werd vermoord. De dader, Volkert van der G., heeft zijn straf uitgezeten, en is vrijgelaten op 2 mei jongstleden. Op die dag was er een kleine demonstratie van de leden van LPF Westland. Ze zijn het niet eens met de vrijlating van Van der G.. Er worden op 6 mei 2014 herdenking gehouden in Driehuis, Rotterdam, en in Hilversum, op de plek waar hij werd neergeschoten.