Brandenburger Tor: symbool voor verdeling en hereniging van Duitsland

Jarenlang stond de Brandenburger Tor in Oost-Berlijn. Vlak achter de muur was de poort onbereikbaar. De stadspoort dateert van 1788 en vormt een van de bekendste toeristische trekpleisters van Berlijn.

De Pruisische koning Frederick Willem II gaf in 1788 opdracht tot het bouwen van een nieuwe stadspoort om Berlijn beter te kunnen beschermen tegen buitenlandse aanvallen. Daarnaast was hij van mening dat er een monument moest komen ter nagedachtenis van de Pruisische inval in de Nederlandse Republiek in 1787. Het Pruisische leger was toen de Republiek binnengevallen om de patriotten te verdrijven. De inval in de Nederlanden betekende het herstel van het Oranjeregime tot in 1794 onder leiding van Frankrijk de Bataafse Republiek uitgeroepen werd. Uiteindelijk was de poort, gebouwd naar een ontwerp van architect Carl Gotthard Lanhangs, in 1795 gereed.

Tweede Wereldoorlog

De Brandenburger Tor in 1832

In de Tweede Wereldoorlog raakte de Brandenburger tor ernstig beschadigd. In september 1956 werd besloten dat de poort gerestaureerd moest worden. Het beeld van een Griekse strijdwagen, dat bovenop de toren stond, was er zo slecht aan toe dat er een replica van gemaakt moest worden. Deze is vandaag de dag nog te zien. De poort stond detijds op een vreemd stuk niemandsland, tussen de beide delen van het verdeelde Duitsland in. Het is bijzonder dat, ondanks de Koude Oorlog en de toenemende spanningen tussen het communistische Oost-Duitsland en het kapitalistische Westen, inwoners uit zowel Oost- als West-Berlijn meewerkten aan het renoveren van de stadspoort.

Berlijnse muur

Tegenwoordig is de Brandenburger tor voor veel mensen een symbool voor zowel de verdeling als de hereniging van de stad Berlijn en Duitsland in het algemeen. Toen er op 13 augustus 1961 werd gestart met de bouw van de Berlijnse muur, stonden de eerste stukken van de Berlijnse muur zowat tegen de Brandenburger tor aan. Meer dan 30 jaar lang kon er daardoor niemand door de poort heen. Na 1989 werd de poort een symbool voor vrijheid en de vereniging van Duitsland, doordat het de poort de eerste plaats was waar de Berlijnse muur doorbroken werd. Uiteindelijk leidde de val van de muur tot het einde van het communistische regime en tot de vereniging van Oost- en West-Duitsland. Vanaf 2002 is het verboden om onder de Brandenburger tor door te rijden, om schade door aanrijdingen en uitlaatgassen te voorkomen. Toch gaat het nog wel eens mis. In de vroege ochtend van 27 maart 2013 raakte een 22-jarige automobilist gewond toen hij achter het stuur in slaap viel en daardoor met zijn BMW tegen de Brandenburger tor reed. Daarbij kwamen enkele stukken zandsteen los van een van de 18e eeuwse pijlers. Of de schade die na het ongeluk van 27 maart ontstond aan een van de pijlers van de Brandenburger tor gevolgen heeft voor de stabiliteit van het gebouw zal nog onderzocht worden door experts. Dit is een bewerking van een artikel dat eerder verscheen op IsGeschiedenis Dit artikel is onderdeel van  een serie van vijfentwintig artikelen over de Berlijnse Muur. Dit jaar is het vijfentwintig jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. Ook IsGeschiedenis staat stil bij dit jubileum. Daarom publiceert IsGeschiedenis vijfentwintig items over de geschiedenis van de Berlijnse Muur.