Francois Villon: de beroemdste criminele dichter

In de geschiedenis van topcriminelen mag Francois Villon niet ontbreken; de Franse dichter en crimineel wist keer op keer aan zijn straffen te ontsnappen.

Francois Villon: de dichter

Villon (1431-1463) is een van de bekendste middeleeuwse Franse dichters. Hij studeerde aan de Sorbonne in Parijs, maar welk vak hij na zijn studies beoefdende, is niet bekend. Als dichter vestigde hij snel naam en faam, vooral omdat hij de hoofse idealen van zijn tijd goed beheerste. Villon paste die hoofse idealen echter lang niet altijd toe. In tegendeel, veel werk van Villon is juist doorspekt met tegendraadse geluiden, die lijnrecht tegen die hoofse idealen in gingen. Veel gedichten zijn gevuld met schunnige grappen, mysterieuze raadsels of hemelen het criminele leven in de straten van Parijs op. Daarbij ontzag Villon niemand, waar nodig noemde Villon personen die hij op de hak nam bij naam en toenaam, of zij nou prostituee of hoogwaardigheidsbekleder waren. In zijn gedichten bedacht Villon vaak 'nieuwe' woorden en schroomde niet de 'straattaal' uit de Parijse onderwereld in zijn gedichten te verwerken. Al in de decennia na zijn dood werd Villon daarom geroemd, vooral onder avant-gardisten. 

Francois Villon: de crimineel

Ondanks zijn belangrijke bijdrage aan de Franse literatuurgeschiedenis, staat Villon voornamelijk bekend om zijn criminele leven, dat begon in 1455 toen hij beschuldigd werd van de moord op de priester Sermoise. Villon zou zijn verbannen, maar kreeg gratie en kon terugkeren naar Parijs. Een jaar na de vermeende betrokkenheid op de dood van de priester werden er 500 gouden kronen gestolen uit Collège de Navarrekapel. Villon werd door een andere verdachte beschuldigd van het nemen van de leiding over de overval. De meeste historici nemen aan dat Villon na deze overval de stad Parijs ontvluchtte. Villon werd officieel beschuldigd van betrokkenheid bij de overval en werd uit Parijs verbannen.

Bij hertog Charles van Orleans vond de criminele dichter bescherming, de hertog bewonderde Villons werk, maar ook onder de hertogelijke bescherming ging Villon over de schreef en kwam in de gevangenis terecht. Doordat de hertog de geboorte van zijn dochter vierde door gevangenen gratie te geven, kwam Villon andermaal vrij. De dichter schreef hierop een ‘brief’ aan de pasgeborene die hij in een gedicht verwerkte dat hij instuurde voor een dichtwedstrijd die de hertog organiseerde.

Het Testament

Lang bleef Villon niet op vrije voeten. In 1461 verdween hij weer voor een aantal maanden in de gevangenis en weer bracht gratie hem op vrije voeten. In deze periode schreef Villon zijn bekendste werk: Het Testament. Het werk bestaat uit tientallen gedichten, die voornamelijk in het teken staan van dood en verdriet. Onduidelijk is of hij dit werk tijdens of na zijn gevangenschap schreef. De vrijheid was echter van korte duur. In 1462 werd Villon andermaal opgepakt, voor diefstal, maar dit keer werd hij ter dood veroordeeld. In afwachting van zijn ophanging schreef Villon een bijzonder grafschrift voor zichzelf: "Je suis Françoys, dont il me poise Né de Paris emprès Pontoise, Et de la corde d'une toise Sçaura mon col que mon cul poise." Letterlijk vertaald komt dit op het volgende neer: "Ik ben François, wat me bedrukt, Geboren in Parijs bij Pontoise, En door het touw van een el lang zal mijn hals het gewicht van mijn achterste te weten komen." Het doodvonnis werd echter niet voltrokken, maar omgezet in een verbanning uit Parijs voor tien jaar. Na 1463 is er niets meer van Villon vernomen; het is niet duidelijk waar en hoe de schurk aan zijn einde is gekomen.