De betekenis en gevolgen van de dood van Mohammed

8 juni 632 – Na een kort ziektebed sterft de islamitische profeet Mohammed in Mekka op de leeftijd van 62 of 63 jaar oud. Op dat moment woonde Mohammed pas weer twee jaar in Mekka, na een lange strijd met de oude machthebbers van de stad. De dood van de profeet leidde tot onduidelijkheid over wie zijn rechtmatige opvolger moest zijn.

Mohammeds ziektebed

Volgens de islamitische overlevering stierf Mohammed door een vergiftiging. Zijn jongste vrouw Aïsha was vermoedelijk de enige die aanwezig was bij het moment van overlijden. Aïsha was de favoriete vrouw van de profeet, hoewel zij pas negen jaar oud was toen zij met Mohammed trouwde. Op het moment van zijn overlijden was ze pas achttien jaar.

Opvolger: Aboe Bakr?

Direct na het overlijden van de profeet bestond er onduidelijkheid over wie Mohammed moest opvolgen als kalief (leider) van de oemma (gemeenschap); Mohammed had immers geen opvolger aangewezen. Aboe Bakr, de vader van Aïsha en dus de schoonvader van de profeet, lag als opvolger voor de hand. Hij was de eerste vrije man die zich tot de islam bekeerde, was Mohammeds dierbaarste vriend en hij had reeds eerder het gebed succesvol geleid wanneer Mohammed hiertoe niet in staat was.

Opvolger: Ali?

Aboe Bakrs directe concurrent was Ali, de neef en schoonzoon van Mohammed. Tijdens het leven van de profeet was gebleken dat Ali bereid was te sterven voor zijn leider en vele moslims zagen hem om die reden als geschikte opvolger. Daarnaast was het voor velen van hen belangrijk dat de opvolger van Mohammed een direct familielid was.

De strijd tussen Aïsha en Ali

Hoewel Ali de neef van Mohammed was, hadden Aïsha en Ali een slechte band met elkaar. Eens had Ali de vrouw van Mohammed beschuldigd van overspel. Jaren na de dood van Mohammed zou de concurrentie tussen Aïsha en Ali tot oorlog leiden.

De keuze van de oemma: soennieten en sjiieten

Met een kleine meerderheid koos de oemma voor Aboe Bakr als kalief. De discussie over de rechtmatigheid van dit besluit is nog altijd relevant: het markeert een belangrijk verschil tussen de soennitische moslims en sjiitische moslims. De sjiieten zijn altijd van mening geweest dat Ali de rechtmatige opvolger van Mohammed was; hij was immers directe familie. Toch zou ook Ali later nog kalief worden, hij was de vierde leider van de moslimgemeenschap na de dood van Mohammed. Sjiieten zien hem tevens als eerste van de Twaalf Imams, de spirituele hoofden van de islam. In Iran wonen voornamelijk sjiieten, waardoor de naam Aïsha in dit land gebruikt wordt als scheldwoord.

Symbolische betekenis van Mohammeds dood

In tegenstelling tot de sterk symbolische betekenis van de dood van Jezus in het christendom, geven moslims de dood van Mohammed geen symbolische betekenis. Mohammed is slechts boodschapper van god en menselijk, net als alle andere profeten (volgens de islam). Mohammed is in het gedachtegoed van de moslims wel de ‘zegel der profeten’, ofwel: de laatste boodschapper die God zal sturen. Hem waren onder andere Adam, Abraham(Ibrahim), Mozes(Musa) en Jezus(Isa) voorgegaan.