Kruisvaarders nemen Jeruzalem in

Paus Urbanus II riep in 1095 op tot een kruistocht naar het heilige land om ongelovigen te verdrijven. Jeruzalem werd op 15 juli 1099, tijdens de eerste kruistocht, ingenomen. Hoe is deze kruistocht verlopen?

Aanleiding tot de kruistocht

In het begin van de elfde eeuw was het Byzantijnse rijk erg verzwakt. De machten buiten de grenzen werden daarentegen alleen maar sterker. Het resultaat was dat grote gebieden, die in de tiende eeuw veroverd waren, weer verloren gingen. In 1081 kwam de dynastie van Komnenoi aan de macht in Constantinopel. In Anatolië was onenigheid ontstaan tussen verschillende emirs. De dynastie van Komnenoi kon de territoriale verliezen niet meer tegenhouden, aangezien ze slechts over een klein leger beschikten. Keizer Alexios Komemnon, de Byzantijnse keizer van 1081 tot 1118, had echter een plan. Hij stuurde Paus Urbanus II een brief en vroeg hem troepen te sturen om hem te helpen in een strijd tegen de oprukkende troepen. Hij verwachtte er niet veel van. Maar de paus stuurde, totaal onverwacht, een leger naar het gebied. De eerste kruistocht was begonnen. De directe aanleiding voor de paus was dat christelijke reizigers op hun religieuze tocht naar Jeruzalem steeds vaker werden aangevallen. Een ander motief was om de onenigheid binnen het christendom in te dammen door een strijd te voeren tegen een gezamenlijke vijand: de ongelovigen in het Midden Oosten.

Godsdienstvrijheid

In de tijd voor de kruistochten heerste in het Byzantijnse rijk een grote verscheidenheid in geloof en etniciteit. Al sinds de negende eeuw viel het gebied onder het gezag van moslims. Ze hadden een tolerante houding met betrekking tot de geloofsovertuiging van de bewoners. De mensen hadden de keuze om zich te bekeren tot de islam of om hun eigen geloof, zoals het christendom, te behouden. Als ze hun eigen geloof aanhielden, dienden ze wel de politieke suprematie van de islam te erkennen en een speciale belasting te betalen. Als ze dat accepteerden, kregen ze gastvrijheid (dhimma) waarbij ook hun persoonlijke veiligheid werd gegarandeerd. Dankzij de betrekkelijke godsdienstvrijheid was het voor de 200.000 Arabieren mogelijk om de bijna 10 miljoen mensen met een afwijkende cultuur in de loop van de tijd gedeeltelijk te assimileren. Daar kwam halverwege de elfde eeuw verandering in toen de Seltjoeken Syrië en Palestina veroverden. Zij wilden de religieuze orthodoxie herstellen in het gebied. Zowel Sjiieten als christenen vreesden de nieuwe heerschappij. Toch bleven tijdens het nieuwe bewind vrijwel alle christelijke kloosters bestaan. Bronnen uit die tijd bevatten geen spoor van christenvervolgingen of systematische schendingen van de heilige plaatsen.

De eerste kruistocht

In opdracht van de paus trokken grote troepen in 1096 richting het oosten. Keizer Alexios was niet van plan enige macht te verliezen aan deze kruisvaarders en stond erop dat de edelen die in het gebied aankwamen, een eed van trouw aan hem zouden afleggen. De kruisvaarders heroverde het gebied Nicea voor de keizer, waarna de kruisvaarders verder trokken. Onderweg stichtten zij enkele kruisvaardersstaten. Na drie jaar bereikten ongeveer de helft van de strijders de heilige stad Jeruzalem. Ze veroverden Jeruzalem, plunderden de stad en doodden de inwoners. In 1187 kregen moslims het voor elkaar om Jeruzalem weer terug te veroveren. Dit wisten beide kampen enige eeuwen vol te houden. 

Afbeelding

• Wikimedia Commons: Cruzada de los pobres