Na anderhalve eeuw bleek de Torpedo de boosdoener

In augustus 2017 werd bekend hoe acht bemanningsleden van de H.L. Hunley in 1864 om het leven kwamen. Hun eigen torpedo bleek de boosdoener, zo concludeerde een Amerikaanse onderzoeker. Hiermee komt er na anderhalve eeuw eindelijk meer duidelijkheid over de trieste afloop van de acht opvarenden. Waarom was dit verhaal zo bijzonder?

Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) bedachten de Noordelijke staten het 'anacondaplan', waarmee ze de zuidelijke staten wilden dwarsbomen door hun havens te blokkeren. Het invoeren van wapens was hiermee voor het zuiden erg moeilijk. Jefferson Davis, generaal van de Confederatie, riep een oorlog op water uit tegen de Noordelijke staten.

De bouw van de Hunley

Omdat een groot deel van de Amerikaanse marine de Union steunde, moest de Confederatie met inventieve oplossingen komen om de overmacht van de Union op zee te kunnen weerstaan. Dat leidde tot nieuwe uitvindingen. De Amerikaanse advocaat en zakenman Horace Lawson Hunley (1823-1863) bouwde in 1863 een twaalfmeterlange boot die het vijandelijke schip aan de onderkant aan moest vallen: de H.L. Hunley. De Hunley had een metalen cilinder vol kruit als middel om de vijand aan te vallen. Het bleek niet meteen een goed prototype, want al tijdens de testfase zonk de boot twee keer. Hunley zelf overleed tijdens de tweede poging.

Vernietiging USS Hausatonic

In 1864 kon de aanval beginnen. De haven van Charleston, één van de weinige steden waar een doorvoer naar de Atlantische Oceaan mogelijk was, vormde het decor. In de nacht van 17 februari werd het Union-schip USS Hausatonic aangevallen door de Hunley, die een torpedo liet afgaan. Een explosie die hierop volgde, vernietigde de USS Hausatonic. De Hausatonic zonk, maar het merendeel van de bemanning overleefde de aanval. Op vijf bemanningsleden na.

De ondergang van de Hunley

De Hunley was hiermee de eerste duikboot die een vijandelijk schip liet zinken. De onderzeeboot kwam na hun aanval echter niet meer boven. Het bleef jarenlang een mysterie hoe en waarom de Hunley zonk. Amerikaanse onderzoekers stelden in 2014 vast dat de explosie die de torpedo teweegbracht, de onderzeeboot liet zinken. De afstand tussen de Hunley en de ontploffing van de torpedo bedroeg slechts zes meter. In 1995, pas 131 jaar later, werd het wrak van de boot ontdekt. De restanten werden gevonden op 300 meter afstand van de torpedoaanval.

Onderzoek naar het wrak

In 2000 werd het wrak van de Hunley geborgen. Uit onderzoek van het wrak bleek dat de bemanningsleden van de Hunley nog op hun posten zaten, toen het schip zonk. Maar hoe zijn omgekomen waren, werd niet duidelijk uit het onderzoek. De botten van de bemanningsleden vertoonden geen sporen van grote wonden, of breuken. Uit onderzoek dat in augustus 2017 werd gepubliceerd, blijkt dat de schokgolf van de explosie de bemanning van de Hunley waarschijnlijk fataal is geworden. Door de schokgolf zouden de zachte organen, zoals de longen en de hersenen, van de bemanningsleden dusdanig beschadigd zijn geraakt dat ze vrijwel onmiddellijk overleden. De Hunley zelf zou onbestuurbaar met het getij meegedreven zij, tot de onderzeeër definitief zonk.