Het woelige leven van Caravaggio (1571 - 1610)

In Utrecht komt een schilderij van de beroemde schilder Caravaggio te hangen. Van de winter van 2018 tot het voorjaar van 2019 hangt het beroemde werk De Graflegging in Utrecht. Het werk van Caravaggio typeert zich door dramatische voorstellingen, iets waarbij hij zich wellicht liet inspireren door zijn eigen woelige leven.

Begin van Caravaggio’s carrrière

Caravaggio werd in 1571 geboren als Michelangelo Merisi in Milaan, maar groeide op in het dorpje Caravaggio, niet ver van Milaan. Ondanks de verhuizing van Milaan naar Caravaggio, behield de familie van de schilder nauwe banden met de machthebbers in Milaan. In 1584 begon de schilderscarrière van Caravaggio, toen hij leerling werd bij de schilder Simone Peterzano die nog leerling was geweest van de beroemde schilder Titiaan. Als leerling van Peterzano zou Caravaggio hier het werk van Leonardo da Vinci hebben bestudeerd. Ook zou hij naar Venetië zijn gereisd om daar de werken van Titiaan te bestuderen.

In deze periode begon het leven van de schilder ook stormachtige trekken te vertonen. In 1592 vluchtte Caravaggio naar Rome nadat hij een officier had mishandeld. In Rome ging Caravaggio aan het werk bij Giuseppe Cesari, een schilder die werkte voor het pauselijke hof. Caravaggio werkte vooral aan stillevens, waarbij fruit vaak een belangrijke rol speelde. Hier begon het talent van Caravaggio op te vallen alsmede de voor die tijd nog ongewone stijl. Ziekte en conflict maakten echter een einde aan de samenwerking met Cesari.

Succes

Door zijn goede connecties kon Caravaggio echter aan het werk blijven. Caravaggio’s vriend Onorio Orsi gaf toegang tot een belangrijk en rijk netwerk van patronen en mecenassen, waardoor hij niet zonder werk zat. Daaronder zaten grote opdrachten, zoals het schilderen van de Contarelli kapel in de kerk van San Luigi dei Francesi, waar Caravaggio Het martelaarschap van Mattheüs en De roeping van Mattheüs schilderde. Zo kwam Caravaggio in aanraking met de absolute top van de samenleving van wie hij zijn opdrachten kreeg, maar ook met de absolute onderkant van diezelfde samenleving. Voor de werken die hij voor de bovenlaag maakte de schilder gebruik van modellen die hij haast letterlijk van de straat plukte. De keerzijde van dit grote en succesvolle netwerk was echter wel dat Caravaggio ook in aanraking kwam met een ondergrondse wereld van duistere kroegen en straatgevechten.

Keerzijde van het succes

Dit duistere leven van de schilder komt naar voren in de archieven in Rome, waar de naam van Caravaggio meerdere keren naar boven komt in rechtbankarchieven voor illegaal wapenbezit en geweld. Volgens tijdgenoten zou Caravaggio meer dan eens gewapend op pad zijn gegaan met geen ander doel dan onrust stoken en ruzie zoeken, maar ook als hij niet speciaal op pad ging om onrust te stoken, werkte Caravaggio zich regelmatig in de nesten. Toen de huisbazin van het gebouw waar Caravaggio zijn atelier huisvestte een rechtszaak begon omdat de schilder een plafond had open gebroken –zo pasten zijn grote doeken beter in de ruimte- gooide de schilder samen met een vriend stenen bij haar door de ruiten.

Moord op Ranuccio Tommassoni

In 1606 kwam de schilder finaal in de problemen na een dodelijke vechtpartij. De schilder was samen met een aantal vrienden in conflict gekomen met een andere groep. Verschillende bronnen geven verschillende oorzaken van het conflict aan: sommige bronnen spreken van een gokschuld, maar er wordt ook gesproken over een conflict over een meisje. Caravaggio vermoordde bij dit conflict ene Ranuccio Tommassoni, terwijl een van zijn eigen kompanen zwaargewond raakte. Om vervolging te ontlopen ontvluchtte Caravaggio Rome en trok achtereenvolgens naar Napels, Sicilië en Malta. Ondertussen werd de schilder bij verstek ter dood veroordeeld voor de moord op Tommassoni en voor het ontvluchten van de stad. Tijdens zijn tocht wist de schilder met succes nieuwe hooggeplaatste opdrachtgevers te vinden. Het lukte Caravaggio echter niet om via die hooggeplaatste figuren een pardon voor de moord op Tommassoni te regelen.

In 1610 overleed de schilder, ergens ten noorden van Rome. Sinds hij Rome was ontvlucht, had hij geen vaste verblijfplaats meer gehad, want ook tijdens zijn vlucht had zijn heetgebakerde temperament de schilder meerdere keren in de problemen gebracht. Een combinatie van wondinfecties, loodvergiftiging en een zonnesteek zou de toen slechts 38-jarige schilder fataal zijn geworden.