Schilderscarrière van Rembrandt van Rijn

De schilderijen worden wel de 'broer en zus van de Nachtwacht' genoemd, twee van Rembrandt's grootste meesterwerken. Het dubbelportret van de notabele Maerten Soolmans en zijn vrouw Oopjen Coppit uit 1643 kreeg in 2015 nieuwe eigenaren. Het Louvre en het Rijksmuseum kochten beiden één helft voor 80 miljoen. Van Rijn's carrière was niet altijd zo succesvol als deze bedragen doen vermoeden.

Rembrandt van Rijn werd op 15 juli 1606 geboren in Leiden. De jonge Rembrandt besloot in 1621 schilder te worden. Daarom ging hij in de leer bij de Leidse kunstschilder Jacob van Swanenburg, die hem vooral kennis over schildertechniek en -materiaal bijbracht. Bij Van Swanenburg maakte hij zijn eerste schetsen, vaak naar voorbeeld van een bestaand kunstwerk.

Pieter Lastman

Toen Rembrandt deze basisvaardigheden onder de knie had, was hij klaar voor het ‘echte schilderwerk’ met olieverf op doek. In 1625 trok hij daarom naar Amsterdam om in de leer te gaan bij de destijds beroemde schilder Pieter Lastman. Lastman schilderde vooral Bijbelse, mythologische en historische taferelen. Hij heeft een grote invloed op Rembrandt gehad, omdat hij hem leerde hoe hij zijn thematiek kon baseren op religieuze verhalen en geschiedenis. Na zijn tijd bij Lastman verhuisde Rembrandt terug naar Leiden, waar hij als zelfstandig meester een atelier opende met zijn vriend Jan Lievens. In 1627 nam hij daar zijn eerste leerling Gerard Dou aan.

Atelier van Rembrandt

Gedurende deze beginperiode ging het Rembrandt voor de wind. Hij kreeg vooral opdrachten voor het schilderen van portretten. Omdat hij merkte dat veel opdrachtgevers uit Amsterdam kwamen, verhuisde hij in 1631 naar de hoofdstad. Naar het voorbeeld van de commercieel ingestelde kunsthandelaar Hendrick van Uylenburgh startte hij zijn eigen atelier en liet Rembrandt de leerlingen die hij in dienst nam betalen voor hun opleiding.

Eigen signatuur onder werk van leerlingen

Rembrandt ondertekende soms schilderijen van zijn leerlingen met zijn eigen signatuur, omdat er dan meer aan verdiend kon worden. Deze methode was in de 17e eeuw niet ongebruikelijk. Zelf maakte Rembrandt tijdens zijn eerste vijf jaar in Amsterdam vooral grote, felgekleurde schilderijen van dramatische taferelen, portretten en Bijbelse en mythische voorstellingen. Rembrandt trouwde in 1634 met Saskia van Uylenburgh, een nichtje van Hendrick van Uylenburgh. Ze introduceerde hem in hogere sociale kringen, waardoor Rembrandt steeds bekender werd.

Afnemende populariteit

Tegen het einde van de jaren ’30 van de 17e eeuw ging Rembrandt vaker natuurtaferelen en landschappen schilderen. Hoewel zijn werk altijd verkocht werd, nam zijn populariteit rond 1640 af. Vermoedelijk door de manier waarop Rembrandt omging met zijn klanten: hij leverde een schilderij pas af als hij zelf geld nodig had, en vroeg dan meer dan vooraf afgesproken was.

Soberder werk

In deze periode werd zijn werk soberder. Vermoedelijk heeft het overlijden van zijn vrouw in 1642 daarmee te maken. Een uitzondering hierop vormt zijn beroemdste werk, De Nachtwacht, dat Rembrandt in 1642 voltooide. In de jaren die volgden veranderde Rembrandts stijl opnieuw. Hij ging weer kleurrijker en uitbundiger schilderen. In de laatste jaren van zijn leven schilderde Rembrandt enkele van zijn beste zelfportretten. Op 4 oktober 1664 stierf hij, zijn laatste jaren waren arm en eenzaam.

Samenwerking tussen het Louvre & het Rijksmuseum

Begin dit jaar strandde een poging van het Louvre om de portretten in Frankrijk te houden (door aankoop). Daarna ontstond een plan voor een samenwerking tussen het Louvre en het Rijksmuseum om allebei één van de doeken te kopen van de eigenaars, de schatrijke familie Rothschild. De portretten zouden dan om en om beiden kunnen worden getoond in het Louvre of het Rijksmuseum.

Gevoelige zaak

Toch liet de Nederlandse delegatie begin september weten zelf beide doeken te willen aankopen voor een bedrag van 160 miljoen (waarvan de helft door de overheid en de andere helft door donateurs zou worden verkregen). Frankrijk reageerde hier ontstemd op en verklaarde deze week 80 miljoen beschikbaar te stellen voor één van beide portretten. Hoe deze gevoelige zaak zich zal ontwikkelen, blijft nog even een raadsel.