The Casket letters: brieven van de Schotse koningin Mary Stuart

In 1567 schreef de Schotse Mary Stuart meerdere brieven aan haar minnaar. Deze brieven zouden later tegen haar gebruikt worden en haar lot bezegelen. Het is echter zeer goed mogelijk dat de Schotse koningin de brieven nooit heeft geschreven. Welke rol speelden deze beruchte brieven in het leven van deze bekende Schotse koningin? 

Een ongelukkig huwelijk

Mary Stuart was achttien jaar oud toen haar eerste echtgenoot, de Franse koning Frans II, in 1560 overleed. Haar beslissing om vijf jaar later met de knappe Henry Stewart, Lord Darnley, te trouwen bleek vervolgens een vergissing voor de jonge koningin. Darnley was niet alleen onpopulair bij de Schotse adel, ook Mary zelf kwam er al gauw achter dat haar nieuwe echtgenoot niet was wie zij oorspronkelijk had gedacht. Darnley bleek een achterbaks karakter te hebben, in 1566 smeedde hij samen met de ontevreden Schotse adel een plan om de vriend en secretaris van Mary, David Rizzio, om het leven te brengen. Op 9 maart van dat jaar werd Rizzio voor de ogen van Mary vermoord.

De rivaliteit tussen Mary en Elizabeth was heftig, zelfs bitter. In Geschiedenis Magazine 7 van 2022 gaat Clodagh Murphy dieper in op de strijd tussen de twee koninginnen. 

De moord op Lord Darnley

Na de moord van Rizzio vreesde Mary nu voor haar eigen leven. Daarnaast was de Schotse koningin ook hoogzwanger. Darnley had ondertussen zijn akkoord met de Schotse adel gebroken en zich zo wederom hun woede op de hals gehaald. 19 juni 1566 werd Mary’s  zoon Jacobus I geboren, maar zelfs de jonge troonopvolger kon het huwelijk niet vlot trekken. Het plotselinge einde van het huwelijk had echter niks te maken met de spanningen tussen Mary en Darnley. In de vroege uren van 10 februari 1567 vond er een ontploffing plaats in het huis waar lord Darnley herstelde van een ziekte. Het lichaam van Darnley werd enige tijd later buiten het huis gevonden, ogenschijnlijk om het leven gekomen door wurging.

De plotselinge dood van haar echtgenoot bleek echter geen uitweg voor Mary. Al gauw klonken er geluiden dat de koningin zelf achter de moord van haar echtgenoot zat, Mary’s handelingen na het overlijden van Darnley hielpen ook niet deze geruchten te ontkrachten. Historici achten het echter het meest waarschijnlijk dat Darnley is vermoord door de ontevreden Schotse adel. 

Mary Stuart verliest de troon

Een van de voornaamste verdachten van de moord op lord Darnley was de Schotse edelman Bothwell. Het leidde dan ook tot grote verontwaardiging toen Mary op 15 mei in het huwelijk trad met Bothwell. Over de motieven van Mary bestaan meerdere theorieën. Bekend is dat Bothwell Mary een tijd tegen haar wil in zijn kasteel heeft vastgehouden, voorafgaand aan het huwelijk. Het zou kunnen dat Mary door Bothwell is verkracht en vervolgens is geïntimideerd om met hem te trouwen. Ook wordt gespeculeerd dat het huwelijk een wanhopige poging was van Mary om controle te behouden als koningin van Schotland. Of was de koningin wederom verliefd? Wat haar motieven ook mochten zijn, het huwelijk zou een catastrofale beslissing blijken. 17 juni 1567 werd Mary door Schotse rebellen gevangen genomen, waarna deze haar op 24 juli dwongen om af te treden als koningin van Schotland.

The Casket letters

Na een mislukte poging de troon te herwinnen, vluchtte Mary naar Engeland, in de hoop dat haar nicht koningin Elisabeth haar kon helpen. Het Engelse welkom bleek minder warm dan verwacht, Elisabeth zette een onderzoek op om te bepalen of Mary schuldig was aan de moord op lord Darnley. De omstandigheden rond de moord en het onderzoek van Elisabeth roepen tot de dag van vandaag vragen op. Veel van deze vragen focussen zich op de zogenoemde Casket letters.

De Schotse opstandelingen ontdekten (naar eigen zeggen) dat Bothwell een bediende naar zijn huis in Edinburgh had gestuurd om daar een zilveren kist weg te halen. In deze kist bleken brieven van Mary aan Bothwell te zitten, brieven die de twee impliceerden in de moord van Mary’s tweede echtgenoot Darnley. De vondst van dit ‘bewijs’ was een van de redenen dat Elisabeth een onderzoek liet instellen. De brieven, die in het Frans waren geschreven, werden naar het Engels vertaald (nadat ze al in het Schots-Gaelisch waren vertaald) en geleverd aan de commissie die de zaak onderzocht.

Echt of niet?

De verzameling documenten bestond uit acht brieven, twaalf sonnetten en twee huwelijksaktes. De brieven zouden zijn geschreven door Mary en gericht zijn aan haar “minnaar” Bothwell. In een van de brieven wordt zowel de relatie tussen de twee als het complot om lord Darnley te vermoorden besproken. Had Bothwell echt concreet bewijs van zijn aandeel in een moordcomplot bewaard? Het handschrift van de brieven werd vergeleken met brieven die Mary eerder aan Elisabeth had gestuurd en er werd verklaard dat de brieven echt waren. Mary zelf kreeg te brieven trouwens niet te zien, en ook haar vertegenwoordigers mochten dit klaarblijkelijk bewijs van haar schuld niet inzien. Mary ontkende dan ook alle beschuldigingen van de Schotse edelen.

De brieven, echt of niet, leidden niet tot een beslissing over Mary’s schuld. Koningin Elisabeth weigerde zelfs Mary te beschuldigen of vrij te spreken. In plaats daarvan werd de voormalige Schotse koningin voor achttien jaar opgesloten, totdat zij in 1587 werd geëxecuteerd wegens haar vermeende deelname in een complot tegen Elisabeth. De brieven verdwenen overigens in de loop van Mary’s gevangenschap. Historici speculeren nog steeds of de Casket Letters echt door Mary zijn geschreven, en in hoeverre zij kunnen aantonen dat Mary mogelijk toch betrokken was bij de moord op haar tweede echtgenoot.

Bronnen: 

• Thoughtco.com: The Casket letters
• Britannica.com: Mary, Queen of Scotland
• A.E. MacRobert, Mary Queen of Scots and the Casket Letters (Londen 2002)

Afbeeldingen:

• De Schotse koningin Mary met haar tweede echtgenoot Henry Stuart, Lord Darnley. Onbekend, via Wikimedia Commons
• Koningin Mary moet toezien hoe David Rizzio werd vermoord. John Opie [CC0], via Wikimedia Commons