Han Hollander, de eerste verslaggever van een rechtstreeks voetbalverslag op de radio

Han Hollander en het eerste liveverslag van een voetbalwedstrijd

Op 11 maart 1928 werd in het oude Amsterdamse Stadion een voetbalwedstrijd gespeeld tussen Nederland en België. Hoewel het om een vriendschappelijke wedstrijd ging, heeft deze wedstrijd een historische waarde. Het was namelijk de eerste voetbalwedstrijd die in de Nederlandse huiskamers te horen was. Dit is het verhaal van Han Hollander en het eerste rechtstreekse radioverslag van een voetbalwedstrijd.

Experiment van de AVRO

Het is 1928 en de radioredactie van de AVRO komt met een nooit eerder vertoont concept op de Nederlandse radio: een liveverslaggeving van een voetbalwedstrijd. Vanaf begin jaren twintig waren er in landen als Groot-Brittannië en de Verenigde Staten al enkele van deze radioverslagen geweest en men vroeg zich af of het onder de Nederlandse bevolking zou aanslaan. Ze hadden daarvoor wel een verslaggever nodig en het liefst een goede. Dan was het in ieder geval duidelijk dat het niet aan de verslaggever lag als de uitzending niet zoveel luisteraars trok.

Han Hollander

Han Hollander was de zoon van een Joodse koopman en had een korte voetbalcarrière. In 1902 begon hij een studie aan de HBS in Deventer, waar hij korte tijd voor het net opgerichte Go Ahead speelde. De naam van deze hedendaagse profploeg door Hollander bedacht. In 1904 begon hij met een kantoorbaan bij de NS, maar hij behield zijn passie voor het voetbal. Na een carrière in de spoorwegenbranche vroeg hij ontslag aan en ging werken in de sportjournalistiek. In 1921 werd hij plaatsvervangend chef van de sportredactie van de Telegraaf.

Andere verslaggevers hadden het voorstel van de AVRO om onbekende redenen geweigerd, maar Han Hollander wilde wel eens zo’n liveverslag op de radio proberen. Het was echter geen makkelijk karwei om de uitzending mogelijk te maken. Er werd besloten dat er verslag zou worden gedaan van de derby van de lage landen tussen België en Nederland op 11 maart 1928. In de maanden voorbereiding die aan de uitzending vooraf gingen moest er worden geregeld dat men draadloos kon uitzenden. In Nederland lag het monopolie van deze technologie in handen van Vaz Dias, de voorloper van de ANP. Er moest een aanzienlijk bedrag worden betaald om deze rechten te verkrijgen.

Groot succes, ondanks valse start.

Gelukkig kon het geld worden opgehoest en op 11 maart 1928 zat een groot deel van Nederland aan de radio gekluisterd. Het liveverslag begon echter te vroeg waardoor sommigen het begin van de uitzending misten. Ook versprak Han Holland zich aan het begin van de uitzending. Hij zei: “goedenavond, dames en heren!”, terwijl het duel tussen 2 en 3 uur ’s middags werd gespeeld.

Maar de rest van de uitzending verliep nagenoeg vlekkeloos. Op dode spelmomenten vulde Hollander de tijd met interessante feitjes over de spelers en de spannende acties werden meeslepend verteld. Ook raakte hij niet afgeleid tijdens belangrijke spelmomenten. Het liveverslag was een gigantisch succes onder de luisteraars. Hoewel het duel tussen Nederland en België niet erg spannend te noemen was, kreeg Hollander het voor elkaar dit wél zo over te brengen in de huiskamers.

Kritiek op liveverslaggeving

Han Hollander maakte daarna meerdere liveverslagen en groeide zo uit tot een icoon in de wereld van de sportjournalistiek. Maar niet iedereen was tevreden over de toevoeging van live radioverslaggeving bij sportevenementen. Mensen zouden er sneller voor kiezen om thuis te blijven en dat zou slecht zijn voor de kaartverkoop in de stadions. Om die reden waren er geen officiële live-uitzendingen van de Olympische Spelen van 1928. Acht jaar later deed Han Hollander wel de verslaggeving van de Olympische Spelen in Duitsland. Opvallend was dat hij een oorkonde voor zijn werk kreeg van Adolf Hitler. In 1938 wordt Han Hollander gehuldigd voor de verslaggeving van zijn 50ste interland.

Sobibor

Nadat Nederland in 1940 bezet werd door Duitsland, zette de AVRO op eigen initiatief al het Joodse personeel op straat. Ook Han Hollander kwam hierdoor zonder werk te zitten. Hoewel hij hoopte dat de oorkonde van Hitler hem veiligheid zou garanderen, ontkwam ook hij niet aan de Jodenvervolging. Via Westerbork werd Hollander samen met zijn vrouw en dochter naar kamp Sobibor getransporteerd, waar hij op 56-jarige leeftijd om het leven kwam.