Slachtoffers in de laatste minuten van de Eerste Wereldoorlog

“Over drie uur is de oorlog voorbij. Het lijkt onvoorstelbaar, zelfs nu ik dit opschrijf. Ik zou eigenlijk vreugde moeten voelen en moeten juichen. In plaats daarvan ben ik slechts apatisch” schreef Amerikaanse soldaat Robert Casey op 11 november 1918. Die ochtend om 5:45 was een wapenstilstand tussen de geallieerden en Duitsland getekend. Op diezelfde dag, om 11:00 precies, zou het vechten stoppen. Tijdens de laatste uren van de oorlog zijn er nog heel wat mannen op het slagveld gesneuveld. Waarom vielen er nog zo veel doden in de laatste momenten van de oorlog?

Geschat wordt dat de 1568ste en laatste dag van de Eerste Wereldoorlog nog ruim 10.000 dodelijke, gewonde of vermistte slachtoffers eiste. Dat is meer dan het slachtofferaantal dat de invasie van Frankrijk op D-Day 27 jaar later zou eisen. Aan het westfront alleen al stierven er nog minstens 2738 soldaten, meer dan het daggemiddelde van de hele oorlog dat zo’n 2250 was. Na de oorlog was er dan ook grote verontwaardiging en schaamte over het feit dat de laatste uren van de oorlog nog zo veel slachtoffers hadden geëist, zelfs nadat het al bekend was dat binnen enkele uren de wapenstilstand in zou gaan. Waarom zou je nog doorgaan met vechten als de oorlog toch zo goed als voorbij is?

300 slachtoffers voor een warm bad

Er waren verschillende redenen, zo bleek. Neem de Amerikaanse generaal Wright. Zijn troepen waren moe en vuil van dagenlange gevechten in de loopgraven. Toen Wright hoorde dat het nabijgelegen Franse plaatsje Stenay nog goede sanitaire voorzieningen had, besloot hij het plaatsje in te nemen zodat zijn troepen zich konden opschonen. Tijdens deze bizarre actie kwamen er zo’n 300 man om het leven.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Doorschieten tot net voor 11:00

Maar er waren ook pragmatischere redenen om niet gelijk de wapens neer te leggen. Geallieerde troepen wilden bijvoorbeeld in een zo voordelig mogelijke strategische positie zijn, mocht de wapenstilstand toch niet doorgaan. Er waren ook minder nobele redenen, zoals het feit dat geallieerde troepen geen zin hadden om grote hoeveelheden munitie met zich mee te zeulen. De bemanning van een Amerikaans spoorwegkanon in de buurt van Verdun schoot bijvoorbeeld pas zijn laatste salvo om 10:37:30 precies. Het was uitgerekend het projectiel dan precies voor de wapenstilstand inging, in zou slaan achter de vijandelijke linie.

De laatste Franse soldaat

Sommige soldaten kwamen ook om door eenvoudigweg domme pech. Neem bijvoorbeeld de veertigjarige Augustin Trébuchon. Hij kwam om 10:45 om het leven in het Franse Vrigne-Meuse. Trébuchon was een boodschapper met het bericht voor de frontlinie dat na de wapenstilstand om 11:00 er warme soep geserveerd zou worden. Hij wordt vandaag de dag in Frankrijk nog herdacht als officiële laatste Franse slachtoffer van de Eerste Wereldoorlog.

De laatste Amerikaanse soldaat

Henry Gunther, was een Amerikaanse soldaat die in de laatste minuut van de oorlog omkwam door Duits mitrailleurvuur. De Duitsers waren stomverbaasd toen ze Gunther op hen af zagen komen en riepen hem nog toe dat de oorlog binnen enkele seconden voorbij zou zijn. Gunther zette zijn aanval echter voort en de Duitse soldaten zagen geen andere optie dan Gunther neer te schieten. Het is niet geheel duidelijk waarom Gunther deze roekeloze en zinloze aanval uitvoerde. Het zou kunnen dat hij niet wist van de wapenstilstand en de Duitse soldaten niet geloofde of begreep. Het wordt echter vermoed dat hij zich in de laatste momenten nog wilde onderscheiden. In de zomer van 1918 was hij namelijk gedegradeerd van onderofficier tot gewone soldaat. Wellicht was dit zijn laatste poging om zijn oude rang terug te winnen. Dat laatste is Gunther in ieder geval in geslaagd: postuum werd hij tot sergeant gepromoveerd.

De laatste Britse soldaat

George Ellison was officieel de laatste Brit die zou sneuvelen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hij was slechts veertien jaar toen hij voor het eerst vocht in 1914 tijdens de Slag om Bergen, de strijd waarbij de eerste Britse slachtoffers zouden vallen. Vier jaar later zou hij rond 9:30 bezwijken aan zijn verwondingen, slechts enkele kilometers verwijderd van de plek waar hij voor het eerst vocht. Hij ligt begraven op de Saint-Symphorien begraafplaats bij Bergen, recht tegenover het eerste Britse slachtoffer van de oorlog, John Parr.

Bronnen: BBC, EOS, Historiek, The World War.