De herkomst van ‘pechvogel’

Iemand die heel veel pech heeft, noem je vaak een pechvogel. Maar waar komt de uitdrukking pechvogel eigenlijk vandaan?

Middeleeuwse vogeljacht

Het woord pechvogel stamt volgens taaldeskundigen waarschijnlijk uit de middeleeuwen. Tijdens de vogeljacht smeerde de jagers pek (in het Duits: pech) op de bomen om vogels te vangen. Een ongelukkige vogel kwam vervolgens vast te zitten in de stroperige vloeistof. Het begrip ‘pech hebben’ zou hier vandaan komen.

De pechvogel in de klas

In de 18e eeuw en begin 19e eeuw werd een pechvogel gebruikt in het onderwijs. Wanneer een leerling niet zat op te letten in de klas gooide een meester een pop in de vorm van een vogel - een harde stoffen zak gevuld met zemelen - naar het hoofd van het ongehoorzame kind. Nadat de leerling de ‘pechvogel’ weer terug had gegeven aan de meester werd de leerling nogmaals gestraft voor zijn wangedrag: een tik op de hand met de plak.

Olympische pechvogel

De Britse shorttrackster Elise Christie is misschien wel de grootste olympische pechvogel ooit. In 2014 werd de olympische kandidaat gediskwalificeerd op de 500, 1000 én 1500 meter. Dit jaar wilde Christie het drama van vier jaar geleden herstellen, maar haar reputatie als pechvogel wist ze in stand te houden. Op de 500 meter won ze nét geen medaille door een valpartij en op de 1500 meter viel ze alweer en liep ze een enkelblessure op. De vijf pechgevallen op een rij, inclusief een bezeerde enkel, hielden haar niet tegen; ze besloot nog voor een laatste kans te gaan op de 1000 meter. Haar derde race liep ook ongelukkig af, ze kreeg een gele kaart van de scheidsrechters omdat ze te agressief had geschaatst.

Spreekwoorden – hoe zit het ook alweer?

Ze veranderen soms van betekenis, er komen nieuwe bij, we ‘lenen’ ze uit andere talen. Alle gangbare Nederlandse en Vlaamse spreekwoorden vind je in het Van Dale Spreekwoordenboek. Compleet met prachtige illustraties, essays en citaten.