Hoe lang vlechten mensen hun haar al?
Veel mensen dragen hun haar in een vlecht. Vlechten waren vroeger niet gewoon maar een haarstijl, maar hadden juist veel verschillende doeleinden. Ze konden duiden op status, elegantie en veiligheid. Maar waar en wanneer zijn mensen begonnen met hun haar te vlechten?
Ontstaan van de vlechten.
De eerste bewijzen van het gebruik van vlechten dateren uit de Steentijd. De Venus van Willendorf is hier een goed voorbeeld van. Het beeldje is in 1908 gevonden door archeoloog Josef Szombathy in Willendorf, Oostenrijk. Op het beeldje zie je duidelijk dat het haar in die tijd werd ingevlochten en vervolgens in een cirkelvorm om het hoofd werd vastgemaakt.Vrouwen begonnen steeds meer oog te hebben voor schoonheid en de stijl evolueerde door de jaren heen. Later omstreeks 3500 v.Chr. verschenen de ingevlochten haren in Namibië, Afrika. Vrouwen begonnen hier met het vlechten van hun haar om zich te kunnen onderscheiden van onderlinge stammen en hun status aan te duiden.
Waar stonden de vlechten voor?
De vlechten werden voor veel verschillende doeleinden gebruikt, maar vaak waren de vlechten meer dan ‘zomaar versiering’. In sommige gevallen waren gevlochten haren een symbool van iemands status en in andere gevallen meer om religie of onderscheiding. Hoe en waarom de haren werden gevlochten verschilde ook per land.
Zo waren vlechten in Egypte een symbool van sociale status. Vrouwen die een hogere sociale rang hadden, vlochten extra haar gemaakt van menselijk haar en geverfde wol aan hun vlechten toe, want dik haar zou een teken van gezondheid zijn. Een soort hairextentions dus. Niet alleen de vrouwen maakten gebruik van de extensions, ook de mannen voegden ze toe aan hun baarden en maakten een goddelijk symbool met de extensions.
In Griekenland stonden de vlechten als onderscheiding van de slaven bekend. Vrouwen uit de hogere rang hadden lang en gevlochten haar wat sierlijk over hun schouder heen hing. De vrouwelijke slaven moesten echter hun lange haar kort knippen en mochten het niet gevlochten hebben. Ook was blond haar erg gewild onder de Griekse vrouwen, ze wilden dan ook op alle mogelijke manieren hun haar lichter krijgen. Dit deden zij door lichte of gouden linten in hun haar te vlechten.
In het oude Rome ontstonden er meer nieuwe haarstijlen. De kapsels van de vrouwen verschilden van een normale vlecht tot aan vlechten op de bovenkant van hun kapsel. Juist die verscheidenheid en weelderigheid kon bij vrouwen met een hoge sociale status hun rijkdom benadrukken.
Ook de Kelten vlochten hun haar. Zowel de mannen als vrouwen binnen hun groep maakte gebruik van het traditionele kapsel. Het enige verschil tussen de twee was dat vrouwen vaak accessoires van metaal aan hun vlechten toevoegden. Ook hiermee gaven ze hun status aan.
Hoewel de vrouwen tijdens de Middeleeuwen hun haar vaak bedekt hielden uit religieuze overtuigingen, hadden ook zij altijd perfect gekamde vlechten onder hun hoofdbedekking.
Vlechten in de slavernij
Naast dat vlechten door veel verschillende groepen als statussymbool zijn gebruikt, zijn ze ook als overlevingsmethode gebruikt in de slavernij. Veel slaven vlochten hun haar in strakke patronen dicht op de hoofdhuid. Deze vlechttechniek was uit Afrika afkomstig, maar was meer dan een herinnering aan de afkomst van de mensen. Volgens de overlevering waren de vlechten ook een middel om te overleven. Volgens historica Ziomara Asprilla Garcia werden de vlechten, in het Engels vaak aangeduid als ‘cornrows’ ook gebruikt om rijstzaden in te verstoppen. In de soms weelderige patronen van de vlechten zouden plattegronden van plantages en vluchtwegen zijn verwerkt. Daarmee konden de slaven vluchten én hadden zij na een geslaagde vlucht een middel om van te leven.
Stereotypes rondom gevlochten haar
Hoewel vlechten in de beleving van velen inmiddels niet meer de symbolische functies van vroeger hebben, zijn vlechten en status niet helemaal meer los van elkaar te zien. Vooral als het aankomt op het vlechten van kroeshaar. Vanuit het slavernijverleden en de segregatie die daarna nog lang bleef bestaan, ontstond er een enorm stereotype rondom kroesharige mensen. Hun afro natuurlijk dragen was onacceptabel, het haar moest glad en plat zitten. Het haar vlechten was asociaal, mensen met cornrows en dreads leken op criminelen. Vele kroesharige mensen probeerde hun natuurlijke haar te veranderen om de maatschappij tevreden te houden. Zwarte vrouwen hebben dan ook ten opzichte van blanke vrouwen 73% meer last van haaruitval door het proberen om het haar te ontkroezen met chemische middelen.
Het haar dragen in weaves, dreadlocks, cornrows, afros of vlechten is inmiddels meer geaccepteerd maar nog steeds niet volledig. Op scholen en op de werkvloer wordt vaak nog met een schuin oog naar deze haardracht gekeken. Kroeshaar heeft veel geleden onder de stereotypes van de maatschappij en het is tijd dat daar verandering in komt.
Gevlochten haar heeft in de geschiedenis als een kunst op zich gespeeld. De schoonheid van vlechten op normaal, dun, dik of kroeshaar zou dan ook erkend en geaccepteerd moeten worden.
