Hoe we goederen opslaan

Al sinds de prehistorie willen we spullen opslaan. Omdat we toevallig iets tegenkomen dat later van pas kan komen, maar ook omdat we bijvoorbeeld voedsel willen bewaren voor tijden dat het voedsel schaars is. Maar hoe doen we dat?

Spiekers

Voedsel bewaren is lang een heikel punt geweest in de menselijke geschiedenis. Bederfelijk voedsel was altijd lastig om te bewaren. Een van de oudste manieren om voedsel te conserveren is door het te drogen en het gedroogd te bewaren. Zodra mensen zich echt in gebouwen gingen vestigen, kwamen er al snel plaatsen waar gedroogd voedsel zo droog mogelijk werd opgeslagen. Zulke opslagplaatsen zouden misschien wel de eerste magazijnen genoemd kunnen worden.

Een goed voorbeeld van zo’n vroeg magazijn is een spieker. Kleine bijgebouwtjes op palen, waarin landbouwgewassen werden bewaard. Op de Deurniger Es, vlakbij Hengelo is zo’n spieker opgegraven. Bij zulke opgravingen worden vaak de sporen van de palen waar de spiekers op stonden aangetroffen en soms zelfs resten van de voorraden.

Arsenalen

Een ander type magazijn uit het verleden zijn de arsenalen, aparte gebouwen waar wapens werden opgeslagen. Hoe belangrijk zulke arsenalen waren, is te zien aan het feit dat in veel steden arsenalen terugkomen in de straatnamen, of dat de arsenalen er zelfs nog staan. Wat vaak niet in een arsenaal werd opgeslagen, was het buskruit. Sinds de Delftse Donderslag had men wel door dat het opslaan van kruit middenin een stad voor enorme schade kon zorgen. Veel kruithuizen werden daarom later aan de rand van de stad, of zelfs helemaal buiten de stad geplaatst, zoals het Kruithuis van Delft.

Pakhuizen in de zeventiende eeuw

In de zeventiende eeuw ontstonden met de opkomst van grote handelsbedrijven zoals de VOC ook speciale pakhuizen voor de handelswaar die vanuit de hele wereld werd aangevoerd. Amsterdam werd een ‘stapelmarkt’ voor Europa. Goederen vanuit heel de wereld werden in Amsterdam in grote pakhuizen opgeslagen en weer doorverkocht.

Met de industrialisatie werden magazijnen veel belangrijker. Fabrieken gingen grote magazijnen aanleggen. Doordat de omvang van de productie toenam, moest de opslag voor grondstoffen en eindproducten meegroeien. Zodoende kwamen bij de fabrieken grote pakhuizen.

Het transport van- en naar al die pakhuizen ging echter vaak nog met eenvoudige middelen, zoals paard-en-wagen of gewoon met de hand. Daarom lagen pakhuizen veel langs het water, zodat ze met schepen eenvoudig te bereiken waren. Maar in en bij de pakhuizen moest er nog veel sjouwwerk met spierkracht verricht worden, om alles netjes en veilig op te slaan.

Eenheid in opslag

De opslag was vaak een flinke klus van passen en meten. Verschillende goederen hadden immers verschillende gewichten en formaten. Naarmate de wereld na de Tweede Wereldoorlog steeds meer globaliseerde, kwam er meer eenheid in de opslag en verpakking van spullen. Goederen werden verpakt in grote zeecontainers die vaste maten hadden. In die zeecontainers werden de goederen weer gestapeld op houten pallets, die ook weer een vaste maat kregen, zoals het EUR-pallet. Dat is niet alleen makkelijker stapelen in schepen en vliegtuigen, ook het vervoer van en naar de opslagplekken kan eenvoudiger. Waar vroeger alles met spierkracht ging, passen pallets makkelijker op vorkheftrucks of elektrische palletwagens, zoals je die hier kunt vinden. Dat maakt het werk in de moderne magazijnen een stuk makkelijker.

Het sjouwwerk van het verleden zal steeds meer verdwijnen. In de Rotterdamse havens worden zeecontainers al door robotwagens naar hun plek gebracht en door onbemande kranen aan boord gehesen. De verwachting is dat dergelijke robotisering van de logistiek alleen maar verder zal gaan. Zo worden de magazijnen van veel postorderbedrijven ‘bemand’ door steeds meer robots die dag en nacht pakjes kunnen opslaan en sorteren.