Vrouwen in de hoofdrol tijdens een roadtrip over de Oranjeroute
De namen Juliana van Stolberg (voluit Juliana van Stolberg en Wernigerode) en Emma van Waldeck-Pyrmont doen bij velen wel een belletje rinkelen, al was het maar vanwege de talloze straten die naar hen vernoemd zijn. Ontdek welke hoofdrol deze twee vrouwen hebben gespeeld in de geschiedenis van het Nederlandse koningshuis als je op je roadtrip van de Oranjeroute Bad Pyrmont en Stolberg (in de Harz) aandoet.
Dit artikel komt uit de eerste editie van het gratis online magazine Vorstelijk op pad over de Oranjeroute
De barokke weldaad van Bad Arolsen en Bad Pyrmont
De barokke bebouwing van Bad Arolsen laat meteen zien dat dit een plek is met koninklijke allure. Sinds de zeventiende eeuw was dit plaatsje de residentie van de prinsen van Waldeck-Pyrmont en de hoofdplaats van het gelijknamige vorstendom. De naam Waldeck-Pyrmont is in Nederland vooral bekend dankzij prinses Emma van Waldeck-Pyrmont. Zij was de tweede vrouw van koning Willem III en de moeder van koningin Wilhelmina.
Op 2 augustus 1858 kwam Emma ter wereld in het barokke kasteel op de heuvel boven de stad, als vierde kind van de toen regerende prins George Victor van Waldeck-Pyrmont en Helena van Nassau. Dat kasteel, gebouwd tussen 1710 en 1728, staat er nog altijd. Slot Bad Arolsen is een groot, in barokke stijl gebouwd complex, naar een ontwerp dat was geïnspireerd op het beroemde paleis van Versailles. Tegenwoordig is het kasteel grotendeels ingericht als museum, waardoor je nu kan dwalen door de gangen en zalen waar de latere koningin van Nederland opgroeide en waar ze op 7 januari 1879 in het huwelijk stapte met koning Willem III der Nederlanden.
Het Slot ligt aan de Schloβstraβe in Bad Arolsen. Samen met de Groβe Allee vormt die straat het barokke hart van Bad Arolsen. Aan deze straten vind je vrijwel alle musea, zoals het streekmuseum, het museum voor voorjaars- en paastraditie en het speelgoedmuseum. In het barokke hart van Bad Arolsen staan ook nog veel andere bijzondere gebouwen, zoals de historische Stadtkirche, die net als het paleis uit de achttiende eeuw stamt. Sinds het einde van de vorige eeuw, staat het hele historische centrum van Bad Arolsen op de Duitse lijst van beschermde stadsgezichten.
Bad Pyrmont was de buitenplaats van de familie van Emma, die in de zomermaanden Bad Aroldsen verruilden voor het kuuroord. In de periodes dat ze hier verbleven, was Schloss Pyrmont hun thuis. Net als Schloss Arolsen zijn de gebouwen van dit paleis opgetrokken in barokke stijl, maar wie beter kijkt, ziet dat dit kasteel ooit als fort is gebouwd. Naar verluidt zou Emma met haar zussen vanuit het raam hebben toe staan kijken hoe de koning arriveerde. Hij zou er later naar haar hand vragen.
Het historische centrum van Bad Pyrmont wordt gedomineerd door het grote Kurpark dat eveneens in barokke stijl is opgetrokken, maar waar ook palmbomen en andere subtropische planten zijn geplant. Daardoor krijgt het park een klein beetje een mediterrane sfeer. In Bad Pyrmont is nog altijd een groot thermen gevestigd. Als je te voet het park en de historische omgeving van het slot en het kuuroord verkent, treed je overigens niet alleen in de voetsporen van het Nederlandse koningspaar. Door de tijd heen hebben veel meer vorsten en koningen het kuuroord bezocht, van de (in Duitsland) bekende koningin Louise, tot Peter de Grote.
Wernigerode en Stolberg (Harz) een bakermat van het Huis Van Oranje
Min of meer aan de voet van de berg Brocken, het hoogste punt van het Harzgebergte, ligt het plaatsje Wernigerode. Terwijl de horizon wordt gedomineerd door het silhouet van de berg, torent een stuk dichter bij het slot Wernigerode boven het stadje uit. Dit kasteel is gebouwd op de plek waar al sinds de twaalfde eeuw een kasteel staat, al stamt de huidige bebouwing uit de negentiende eeuw. Het is ook de plek waar een belangrijke gebeurtenis plaatsvond voor de geschiedenis van het Nederlandse koningshuis. Wernigerode was een van de verblijfplaatsen van het Huis Stolberg-Wernigerode. “Een van de dochters van graaf Botho zu Stolberg en Wernigerode was Juliana van Stolberg, die in 1506 op het kasteel van Stolberg werd geboren. In 1531 trouwde zij, na de dood van haar eerste man, de graaf van Hanau-Münzenberg, in een tweede huwelijk met graaf Willem van Nassau-Dillenburg, die ook voogd was van haar vijf kinderen uit het eerste huwelijk.” Graaf Willem van Nassau-Dillenburg en Juliana van Stolberg kregen samen maarliefst twaalf kinderen, waarvan de oudste een hoofdrol kreeg in de Nederlandse geschiedenis: Willem van Oranje. Juliana stond haar zoons bij in hun strijd tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Financieel – maar ook moreel. Er zijn meerdere brieven bewaard gebleven waarin ze haar zoons aanspoort om hun strijd voort te zetten, maar ook om een godvruchtig leven te blijven leiden. Juliana van Stolberg bereikte overigens een voor die tijd uitzonderlijk hoge leeftijd, van 74 jaar. Ze overleed in 1580 in Dillenburg.
De tentoonstellingen in het Slot Wernigerode vertellen je meer over de rol die Juliana van Stolberg speelde in dit alles. Daarnaast is het kasteel ook de locatie van verschillende culturele activiteiten, waaronder het Slotfestival dat jaarlijks in de periode van juli en augustus plaatsvindt. Een wandeling door de tuinen rondom het kasteel, geven je een prachtig uitzicht op het dal beneden je.”Een van de dochters van graaf Botho zu Stolberg en Wernigerode was Juliana van Stolberg, die in 1506 op het kasteel van Stolberg werd geboren. In 1531 trouwde zij, na de dood van haar eerste man, de graaf van Hanau-Münzenberg, in een tweede huwelijk met graaf Willem van Nassau-Dillenburg, die ook voogd was van haar vijf kinderen uit het eerste huwelijk.”
Maar Wernigerode is meer dan alleen het kasteel. Ook het stadje zelf is een prachtige plek. De eeuwenoude vakwerkhuizen en gotische gebouwen geven je al snel het gevoel dat je in een openluchtmuseum bent. Een hoogtepunt is het stadhuis aan het marktplein. De indrukwekkende gevel daarvan stamt uit 1498. Aan die rijke architectuur is nog altijd goed te zien dat Wernigerode een belangrijke plek was. Het was ook een belangrijk centrum van de reformatie – Maarten Luther predikte meerdere keren in Wernigerode.
Tegenwoordig is er ook nog genoeg te beleven. Het Harzmuseum vertelt jealles over de geschiedenis van het gebergte, maar ook over het landschap van nu. Ideaal als je na een bezoek aan het stadje ook wil genieten van de prachtige fiets- en wandelroutes door de omgeving. Vanuit het stadje vertrekt ook een smalspoorbaan het gebergte in.
Een stap in het verleden in Stolberg
Als u Wernigerode al als een openluchtmuseum beschouwt, dan geldt dat nog veel meer voor Stolberg! De geboorteplaats van Juliana van Stolberg bestaat uit meer dan 450 vakwerkhuizen uit vijf eeuwen, gelegen tussen steile hellingen. Schloss Stolberg werd, zoals zoveel andere kastelen, in de loop der jaren grondig gerenoveerd. Het huidige uiterlijk ontstond bij een verbouwing in de 17e eeuw, maar Juliana van Stolberg was toen al verhuisd naar Dillenburg. Een Juliana-monument bij de toegang tot Schloss Stolberg, dat eveneens te bezichtigen is, herinnert aan haar kindertijd hier in de Harz.
Stolberg mag dan klein zijn, maar er is veel te beleven in deze eerste Historische Europese Stad. Zodra je het stadje verlaat, bevind je je midden in de natuur. De lucht in het nauwe dal is zo zuiver dat Stolberg bekendstaat als een ‘Luftkurort’ – letterlijk: luchtkuuroord. Vanaf een van de parkeerplaatsen in het stadje wandel je door de langgerekte straatjes, waar de tijd sinds Juliana van Stolberg lijkt te hebben stilgestaan.
Thomas Müntzer – predikant, hervormer en een van de leiders in de Boerenoorlog in deze regio – werd rond 1489 ook in Stolberg geboren en predikte destijds, net als Maarten Luther (in 1525), in de St. Martini-kerk van Stolberg.
Zeer de moeite waard is ook het stadsmuseum Alte Münze, met tentoonstellingen over vakwerkbouw, de Boerenoorlog, de Reformatie en Thomas Müntzer, maar ook over historische muntproductie, de ontwikkeling van geld en muntslagplaatsen in de Harz.”
Meer weten?
De 2300 kilometer lange Oranjeroute rij je natuurlijk niet in één dag. Je kunt de tocht opdelen in verschillende etappes die je de gelegenheid geven om de omgeving wat meer te verkennen. Hier vind je vijf mogelijke etappes. Meer informatie en historische achtergrond over de Oranjeroute lees je in ons gratis online magazine.
Over deze rit
De hier beschreven rit langs Bad Arolsen, Bad Pyrmont en Stolberg (Harz) is met (ongeveer) 250 kilometer een flinke tocht, maar wel een die je langs een aantal bijzondere plaatsen brengt. In Bad Pyrmond en Bad Arolsen vind je prachtige paleizen met barokke pracht en praal, Wernigerode en Stolberg zijn dan juist weer plaatsen met veel prachtige vakwerkhuizen. Beide plaatsen liggen ook aan de Duitse Vakwerkroute.
Onderweg kom je ook langs de bekendere steden zoals Kassel en Göttingen en rij je door de prachtige natuur van de Harz. Vanuit Wenigerode zie je de top van de berg Brocken, de hoogste bergtop van de Harz, zo liggen. Een rit met cultuur en natuur dus! Neem daarom de tijd om eventueel wat meer plaatsen te ontdekken.
Als je je helemaal wil onderdompelen in de barokke sfeer van Bad Arolsen, dan zijn de Arolser Barock-Festspiele een aanrader. Een vier dagen durend muziekfestival dat draait om barokke klassieke muziek, met concerten door toonaangevende musici. De concerten worden gegeven in het paleis, maar ook andere historische gebouwen in de stad. De Arolser Barock-Festspiele vinden jaarlijks plaats, tijdens het hemelvaartweekend.
- Hier lees je meer over Bad Pyrmont
- Hier lees je meer over Bad Arolsen
- Hier lees je meer over Wernigerode
- Hier lees je meer over Stolberg
