Wat is de oudste vlag ter wereld?

Vandaag de dag spelen vlaggen wereldwijd een grote rol in het nationale bewustzijn. Bij sportevenementen, herdenkingen of feestdagen, hijsen we wereldwijd de vlag van ons land. Hierdoor staan ze voor veel mensen min of meer symbool voor het vaderland. Sommige van deze symbolen zijn echter een stuk ouder dan de rest. Waar sommige vlaggen al eeuwenlang aan de mast prijken, zijn anderen pas een paar jaar geleden geïntroduceerd. Welk land heeft eigenlijk de oudste vlag ter wereld?

De oudste vlag bepalen is minder eenvoudig dan op het eerste gezicht lijkt. Dit komt omdat niet altijd duidelijk wanneer een vlag precies ‘van’ een land wordt. Sommige vlaggen werden namelijk al tientallen jaren door het leger en de vloot gevoerd, voordat de vorst of het parlement deze ‘officieel’ tot de nationale vlag maakte. Zo is de Nederlandse vlag al sinds de zestiende eeuw in gebruik, maar zijn de kleuren pas in 1937 officieel vastgelegd. Dit alles maakt het lastig om precies vast te stellen wanneer een vlag

Denemarken heeft het wereldrecord

Als we kijken naar welke vlag het langst aan een stuk door in gebruik is, dan is de vlag van Denemarken de oudste ter wereld. In het Guinness Book of Records hebben de Denen dan ook het wereldrecord voor oudste continu gebruikte vlag. Het bekende witte kruis op een rode achtergrond is namelijk al sinds 1625 officieel de vlag van Denemarken. Het ontwerp van deze vlag is echter nog een stuk ouder; dat dook namelijk al in 1370 voor het eerst op, in een illustratie van het wapen van het Deense koningshuis. De vlag maakte toen echter nog geen onderdeel uit van het koninklijke wapen.

Sinds 1625 de officiële vlag

Uit schilderijen blijkt dat Deense schepen de vlag al voerden tijden zeeslagen in de jaren 1560. Het duurde echter nog tot 1625 voordat de status van deze vlag officieel werd bevestigd. Dat jaar besloot de Deense koning Christiaan IV namelijk om zijn land in de Dertigjarige Oorlog te mengen. Hiervoor stelde hij een serie richtlijnen op voor zijn leger en vloot. In een proclamatie op 8 mei 1625, liet hij vastleggen dat Deense marineschepen de vlag met het witte kruis op de rode achtergrond moesten voeren. Hiermee was de status van de Deense vlag officieel vastgelegd.

Oostenrijkse vlag heeft oudste ontwerp

Als we echter kijken welk land momenteel het oudste ontwerp voert, dan heeft Oostenrijk het record. Op het eerste gezicht lijkt dit misschien vreemd, aangezien Oostenrijk pas in 1918 een zelfstandige staat werd. Het ontwerp met rood-wit-rode horizontale strepen gaat echter veel verder terug.

Dit was namelijk het familiewapen van het huis Badenberg, een dynastie die van de tiende tot halverwege de dertiende eeuw over Oostenrijk heerste. Volgens de legende zou hertog Leopold V dit ontwerp hebben aangenomen in 1191, tijdens de Derde Kruistocht. Na een veldslag zou zijn hele tuniek namelijk bebloed zijn geraakt, afgezien van een witte streep op de plek waar zijn riem hing. Historici hebben dit verhaal inmiddels echter naar het rijk der fabelen verwezen. Dit wapen duikt namelijk pas in 1230 voor het eerst op, in de zegel van hertog Frederik II. In de jaren daarop, ging het rood-wit-rode ontwerp als de kleuren van Oostenrijk gelden. Hiermee is het ontwerp van de Oostenrijkse vlag dus bijna 800 jaar oud.

Meer dan zes eeuwen ongebruikt

Maar waarom heeft Oostenrijk dan niet het wereldrecord? De reden hiervoor is dat het Huis Badenberg in 1246 uitstierf, waarna de Oostenrijkse heerschappij overging naar de Habsburgse dynastie. Door veroveringen en gunstige huwelijken, wisten de Habsburgers in de eeuwen daarop een groot aantal andere gebieden in handen te krijgen, waaronder Hongarije, Tsjechië en delen van Italië en de Balkan. Voor dit multinationale rijk, volstond de Oostenrijkse vlag niet meer. In plaats daarvan gebruikten de Habsburgers hun eigen kleuren (geel en zwart) in de latere vlagen voor hun rijk. Hoewel rood-wit-rood dus de kleuren van Oostenrijk bleven, was het eeuwenlang niet de officiële vlag van Oostenrijk.

Hier kwam in 1918 pas verandering in, toen het Habsburgse Rijk uiteenviel. De Habsburgers werden afgezet en Oostenrijk verloor het grootste deel van zijn imperiale bezit. Om met het verleden te breken, besloot de Oostenrijkse Republiek een nieuwe vlag aan te nemen. Hiervoor grepen ze terug op de traditionele Oostenrijkse kleuren: rood-wit-rood. Zo werd deze vlag na meer dan zes eeuwen weer in ere hersteld.

Afbeelding:

• Beeld: Claes Heynenzoon, Public domain, via Wikimedia Commons