Zwemmen is zo oud als de mensheid zelf

Vandaag de dag behoort zwemmen tot een van de populairste sporten van Nederland. Ons land beschikt dan ook over een uitgebreid netwerk aan zwembaden, waar zowel sportieve als recreatieve zwemmers hun hart kunnen ophalen. Aangezien een groot deel van deze zwembaden pas in de afgelopen eeuw is gebouwd, zou je misschien denken dat de populariteit van zwemmen een recent fenomeen is. Dit is echter niet het geval. De mensheid houdt zich namelijk al duizenden jaren met zwemmen bezig.

De oudste bekende afbeelding van zwemmers is gevonden aan de Egyptisch-Libische grens, in een grot genaamd Wadi Sura. Deze plek staat daarom ook wel bekend als de ‘grot der zwemmers’. Op deze rotsschilderingen van ongeveer 10.000 jaar oud, zien we zwemmers een techniek uitvoeren die sterk lijkt op de schoolslag. Ook andere volken bekwaamden zich in de millennia daarop in het zwemmen. Uit hiëroglyfen blijkt bijvoorbeeld dat de Egyptenaren vanaf 3.000 v.Chr. in de Nijl zwommen.

Zwemmen in het oude Griekenland

In de Oudheid stond het zwemmen bij de Grieken hoog in aanzien. In Athene vond men dat het de plicht van elke vader was om zijn zoons twee vaardigheden bij te brengen: lezen en zwemmen. De toenmalige zwemstijlen vertonen sterke gelijkenissen met de hedendaagse schoolslag en rugcrawl. En al gingen de mensen nog niet met een rugzak met zwemkleding op pad, in deze periode waren er wel al moderne badhuizen. 

Daarnaast organiseerden de Grieken ook regelmatig zwemwedstrijden. In Griekenland hechtte men immers veel waarde aan sportieve prestaties. Toch maakte zwemmen toen nog geen deel uit van de Olympische Spelen, die om de 4 jaar werden gehouden. De Olympische sporten bestonden in die tijd namelijk uit: hardlopen, speerwerpen, verspringen, discuswerpen, worstelen en wagenrennen.

Naast de Grieken, nam het zwemmen tijdens de Oudheid ook in diverse andere culturen een prominente plaats in. Zo waren de Romeinen bijvoorbeeld gretige zwemmers. Wie in een legioen (leger) zat, moest kunnen zwemmen. Als training zwommen de Romeinse soldaten met hun uitrusting op hun rug een rivier over. Verder bleken ook de Germanen uiterst goede zwemmers te zijn. Zij zijn ook de uitvinders van onze borstcrawl.

Een van de ridderlijke volmaaktheden

In de Middeleeuwen ging de zwemvaardigheid in Europa bij het grootste deel van de bevolking achteruit. Na de val van het Romeinse rijk, raakten de meeste badhuizen in verval. Omdat men steeds minder afhankelijk werd van de zee en rivieren voor zijn voedsel, nam de noodzaak om te leren zwemmen af. Bij adel bleef het zwemmen nog wel een geliefde bezigheid. In de Middeleeuwen behoorde zwemmen namelijk tot de zeven ridderlijke volmaaktheden, naast schaken, dichten, paardrijden, boogschieten, schermen en jagen. Vanaf de zestiende eeuw nam de populariteit van zwemmen onder het gewone volk geleidelijk aan weer toe. Eind achttiende eeuw riepen enkele Duitse geleerden, zoals Johann Gutsmuths, op om het zwemonderwijs verplicht te stellen. Zo hoopten ze niet alleen het aantal verdrinkingsdoden te verminderen, maar ook om jongens alvast voor te bereide op militaire dienst.

Het eerste zwembad

Begin 1800 verschenen de eerste zweminrichtingen in Nederland. De voorzieningen waren hier beperkt, vaak waren deze zwemgelegenheden niet meer dan een steiger met een hekje aan de oevers van grachten of kanalen. Het duurde nog tot 1828 voor het wedstrijdzwemmen weer echt terug was. Dat jaar verrees in Engeland namelijk het eerste wedstrijdzwembad gebouwd. In de jaren daarop nam de populariteit van zwemmen steeds verder toe. Mede hierdoor kwam het dat zwemmen werd opgenomen als Olympische sport bij de de eerste moderne Olympische Spelen in 1896. Wel mochten hierbij alleen nog de mannen meedoen. Overigens niet in een zwembad maar gewoon in zee. Welke zwemstijl men had, maakte dan weer niet uit, alles mocht. 

Tegenwoordig

Tegenwoordig heeft 97% van de tieners een zwemdiploma en beschikt Nederland over een uitgebreid netwerk aan zwembaden. De meeste compleet met glijbanen, golfbaden of hottubs. Ook zijn er restaurants bij de baden en kun je je kleding of zelfs je Cowboysbag of laptoptas opbergen in een kluisje. Zo kun je zelfs voor of na je werk makkelijk nog even een baantje gaan trekken. Ook uitjes met het hele gezin zijn niet meer weg te denken in onze maatschappij en in vele plaatsen is het schoolzwemmen nog steeds razend populair.