Geschiedenis Magazine nr 4 van 2021

***Geschiedenis Magazine is partner van IsGeschiedenis***

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 3 juni.

Ja graag Ik geef Geschiedenis Magazine cadeau

De opstand van de Bataven

Alexander van de Bunt

In zijn werk over de Germanen vergeleek De Romeinse geschiedschrijver de Bataafse leider Julius Civilis met Hannibal. Want ook de Bataven slaagden er op een haar na in Rome op de knieën te dwingen. De opstand van de Bataven is lang gepresenteerd als een strijd van de oer-Nederlanders tegen de oppermachtige Romeinen. Maar het verhaal van Julius Civilis en zijn Bataven is veel complexer dan dat.

‘Mooi Heintje’ - was prins Frederik Hendrik inderdaad een zondagskind?

Rosanne Baars

Als we de brieven van zijn secretaris Constantijn Huygens moeten geloven, was prins Frederik Hendrik altijd goedgemutst en vriendelijk. In een tijd waarin veel vorsten bekend stonden als grillig, uiterst ambitieus (wat makkelijk kon ontaarden in wreedheid) en welhaast bezwijkend onder de enorme druk, was dat ongebruikelijk. Was Frederik Hendrik inderdaad een zondagskind? En was dat een voordeel of stiekem toch een nadeel, in de turbulente jaren waarin hij stadhouder en legeraanvoerder was.

Welkom in het geheugenpaleis: hoe middeleeuwers hun brein trainden

Annelies van Gijsen

In de Oudheid en in de Middeleeuwen moesten redenaars enorme lappen tekst uit het hoofd kunnen opdreunen. Daarvoor leerden ze speciale technieken aan waarmee ze informatie systematisch konden opslaan en makkelijk weer oproepen. Maar er waren ook andere technieken. Geuren bijvoorbeeld.

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 3 juni.

Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 20 mei 16:00 u., dan krijg ook jij dit nummer huis!

Ja graag Ik geef Geschiedenis Magazine cadeau

1945: Minister Lieftinck opent de jacht op zwarte oorlogswinst

Ruud Stevens

In de oorlog hadden woekeraars en zwarthandelaars enorme winsten gemaakt. Minister van Financiën Piet Lieftinck gebruikte stevige taal in 1945: hij had het over ‘weerzinwekkende’ mensen. Maar daar liet hij het niet bij. Hij kwam ook in actie en opende de jacht op het zwarte geld. Een van zijn wapens: het ‘tientje van Lieftinck’.

De Beeldenstorm

Elizabeth den Hartog

Gave middeleeuwse stenen beelden zijn er weinig in Nederland. Dat komt onder andere door de Beeldenstorm van 1566. We denken dat de beeldenstormers door blinde vernielzucht waren bevangen, maar uit de brokstukken die zijn opgedolven, blijkt iets anders.

1621: West-Indische Compagnie opgericht

Joke Kardux

Bij West-Indische Compagnie denken we aan de Zilvervloot van Piet Hein en aan de slavenhandel tussen WIC-forten op de West-Afrikaanse kust en Suriname en de Antillen. Minder bekend is dat de in 1625 gestichte kolonie Nieuw-Nederland ook een rol speelt in dit droevige verhaal. Ook op de boerderij van gouverneur-generaal Stuyvesant werkten tot slaaf gemaakten, geleverd door de WIC.

Hoe werd koning Willem III koning Gorilla?

Henk Slechte

Koning Willem III was niet geliefd. Hij had affaires, dronk, maakte ruzie met zijn ministers en zijn zoons en voerde bitter weinig uit. In 1886 zette het socialistische blad Recht voor Allen van Domela Nieuwenhuis de koning weg als iemand die zo weinig van zijn baantje maakte, dat zijn activiteiten het beste omschreven konden worden met tien blanco pagina’s. Domela moest naar de gevangenis. En hij was niet de enige.

Nepnieuws in 1673: verwoestende orkaan trekt van Duitsland naar Constantinopel

Rienk Vermij

In 1673 verscheen in Londen een pamflet met sensationeel nieuws over een verwoestende aardbeving die van Duitsland naar Constantinopel was getrokken. Compleet met door ooggetuigen waargenomen sprekende details zoals de schokken, de vlammen en de hele dorpen die werden verzwolgen door de opensplijtende aarde. Nu weten we dat het hele verhaal was verzonnen. Wie verzon dit nep-nieuws en waarom?

Hoe de Frans-Duitse oorlog (1870-1871) Europa voorgoed veranderde

Jurgen Tiekstra

Eind 19e eeuw brak er een oorlog uit tussen dé twee supermachten in Europa. Frankrijk, dat weer een Bonaparte op de troon had, rekende op een makkelijke overwinning. Maar Pruisen, dat net met de Oostenrijkers had afgerekend, had geleerd van de smadelijke nederlagen tegen Napoleon I. Frankrijk werd niet alleen verslagen, maar ook vernederd. En Pruisen smeedde de Duitse lappendeken tot één land. Wij spraken historicus Paul Moeyes, die een boek schreef over deze oorlog die Europa voorgoed veranderde.

Hoe rook een bleekveld?

Eleá de la Porte

We weten veel over het verleden, maar hoe er het rook – daar kunnen we ons lastig een voorstelling bij maken. Wie in de 17e eeuw een stadsgezicht zag met bleekveld, had daar heel andere associaties bij dan wij nu. Zo’n bleekveld stonk namelijk enorm. Kunsthistoricus en museumconservator Caro Verbeek reconstrueert ‘erfgoedgeuren’.