In dit nummer van Geschiedenis Magazine lees je over

• Spartaans leven: Een eeuwenoud ideaal
• Het machtige hof van Hendrik VIII
• 50 jaar geleden: sluiting Limburgs laatste steenkolenmijn
• De Zeppelin ging het helemaal maken
• Waarom de VOC zich bemoeide met privérelaties
• De formidabele Zenobia
• De bruisende 19de eeuw
• WO1 begon 110 jaar geleden
• Megaproject 1824: 200 jaar Noordhollands Kanaal
• En meer…

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 28 november.
Dit nummer ook ontvangen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 14 november, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!

Neem een abonnement op Geschiedenis Magazine 

Spartaans leven: Een eeuwenoud ideaal 

Fik Meijer

Athene en Sparta waren ooit bondgenoten tegen de Perzen, maar in de 5de eeuw v.Chr. kwamen ze militair én politiek tegenover elkaar te staan. Athene ontwikkelde een democratische staatsvorm, Sparta was autocratischer. Daar was de keiharde opvoeding bovendien puur gericht op het leger: jongens moesten later soldaat worden, meisjes moesten krijgers baren. De tegenstelling tussen de twee rivalen was eeuwenlang inspirerend. Athene kreeg felle pleitbezorgers, maar vooral Sparta kende uitgesproken bewonderaars, zoals de nazi’s.

50 jaar geleden: sluiting Limburgs laatste steenkolenmijn

Ruud Stevens  

Op oudejaarsdag 1974 kwam rond zeven uur in de avond de allerlaatste kolenwagen uit de Heerlense mijn Oranje-Nassau I naar boven. De directie schonk vervolgens het allerlaatste in Limburg gedolven stuk steenkool tijdens een sobere plechtigheid in het gemeentehuis aan burgemeester Gijzels. Het brok ‘zwart goud’ kreeg een plek in het plaatselijke oudheidkundig museum. De burgemeester zag in dit speciale moment geen enkele reden tot blijdschap: ‘Dit is een dag van droefenis. Het sluiten van de mijnen heeft voor heel veel mensen trieste gevolgen.’ Gijzels had gelijk. Decennialang had de steenkoolwinning het dagelijks leven in Zuid-Limburg bepaald. Waarom kwam daar toen een einde aan?

De Zeppelin ging het helemaal maken

Ivo van de Wijdeven

Badend in weelde door de lucht naar verre bestemmingen glijden, wie wilde dat nou niet? Met het luchtschip kon het, in de jaren 1930. De zeppelin leek het vervoermiddel van de toekomst. Vliegtuigen konden er niet aan tippen.

Het machtige hof van Hendrik VIII 

Ruud Stevens

We associëren de Engelse koning Hendrik VIII (1491-1547) automatisch met zijn zes vrouwen. In Engeland circuleert een afkorting om de dramatische opeenvolging van echtgenotes weer snel even voor ogen te krijgen: dbddbs, oftwewel divorced beheaded died divorced behaded survived. En dat alles binnen tien jaar. Maar het was aan Hendriks hof eigenlijk vooral een komen en gaan van mánnen, op zoek naar adellijke titels, beloningen, gunsten voor hun familie en politieke macht. Vaak ging het om weinig meer dan ambitieuze passanten, maar anderen verbleven jarenlang in zijn directe omgeving en oefenden grote invloed uit.  

Waarom de VOC zich bemoeide met privérelaties 

Sophie Rose

Francisca Rodrigues uit Cochin, een handelsstad in Zuidwest-India, werd in 1743 streng bestraft door een VOC-rechter omdat ze het zou hebben aangelegd met een ‘Moor’, destijds de naam voor een (Indiase) moslim. Francisca was getrouwd met een Indiase soldaat. Beiden waren katholiek en van Portugees-Indiase komaf. Ze zat 18 maanden in de cel voor ze berecht werd. Waarom bemoeide de VOC zich met zulke privézaken?

De formidabele Zenobia 

Martijn Icks

Zo’n vijf jaar lang kon Zenobia zich meten met keizers en koningen. Ze was de echtgenote van een lokale notabele in Palmyra, een aanzienlijke stad in Romeins Syrië en greep de macht na zijn overlijden. Ze daagde zelfs de Romeinse keizer uit.

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 28 november.
Dit nummer ook ontvangen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 14 november, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!

Neem een abonnement op Geschiedenis Magazine 

De bruisende 19de eeuw

Mart Rutjes 

Jan Salie, zo noemde de schrijver Potgieter in 1842 een van zijn personages. Het was een trage, lamlendige ouderwetse slungel zonder werk die niet vooruitkwam. Pas nadat hij in een bejaardenhofje achter de geraniums was gezet, kon het gezin floreren. Jan Salie stond symbool voor Nederland, dat volgens Potgieter nodig wat ondernemender en moderner moest worden. Lange tijd heerste het idee dat die ‘Jan Saliegeest’ werkelijkheid was, en de hele 19de eeuw in zijn greep had. Maar Nederland wás toen niet saai, achterlijk of bedompt. Niek van Sas schreef een boek over deze bruisende tijd. Geschiedenis Magazine sprak met hem. 

WO1 begon 110 jaar geleden

Mark De Geest

Op 28 juni 1914 vermoordde de 19-jarige student Gavrilo Princip in Sarajevo de Oostenrijks-Hongaarse aartshertog en troonopvolger Franz Ferdinand en zijn echtgenote Sophie. De aanslag ontketende uiteindelijk, enige weken later, de Eerste Wereldoorlog. Maar is die ook echt veroorzaakt door Princips dodelijke schoten? 

Megaproject 1824: 200 jaar Noordhollands Kanaal 

Joost Vermeulen

Duizenden ‘poldergasten’ groeven in de jaren 1820 het Noordhollands Kanaal, een traject van tachtig kilometer lang. De grondwerkers hadden voornamelijk spaden en kruiwagens tot hun beschikking en moesten de zware zeeklei schop voor schop verplaatsen. Waarom moest dat kanaal er perse komen?

Eeuwenoud kersteten  

Charlotte Kleyn

Waar komt de Italiaanse pasta vandaan? Keer op keer wordt ontdekkingsreiziger Marco Polo genoemd als degene die pasta vanuit China in Italië introduceerde. Niets van waar: rond de tijd dat hij – misschien - naar China ging, was pasta in Italië al bekend. Het Amerikaanse tijdschrift The macaroni journal (een uitgave van de branchevereniging van pastafabrikanten in de VS) bracht dit verhaal in 1929 als fictie en sindsdien blijft de Marco Polomythe hardnekkig circuleren. Dit keer in de culinaire rubriek een geliefd kerstrecept uit Italië: Tortellini in brodo, gevulde pasta in bouillon.

En ook
- Waarom het Vredespaleis in Den Haag staat 

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 28 november.
Dit nummer ook ontvangen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 14 november, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!

Neem een abonnement op Geschiedenis Magazine