In Geschiedenis Magazine nummer 2 van 2025 lees je over

• Raadsels rond Nefertiti 
• De wankele troon van Leopold III
• Nederlandse SS’er aan het Oostfront komt ermee weg 
• De hel van Gualdacanal – strijd in de Pacific, 1942 
• Pruisen, de allereerste protestantse staat
• De balanceer-act van de raadpensionaris 
• Kunst in de kerk mocht ineens van paus Gregorius (ca. 600) 
• 250 jaar geleden: Vrij Amerika
• Garibaldi zegevierde met zijn Roodhemden
• Geschiedenis van de Oer-Hollandse pot: het konijn
• En meer…

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 7 maart.
Nog geen abonnee? Meld je uiterlijk donderdag 20 februari aan, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd.

Neem een abonnement Geef Geschiedenis Magazine cadeau

Raadsels rond Nefertiti 

Joost Vermeulen

Het beeld van de prachtige Egyptische koningin Nefertiti is één van de bekendste symbolen van het oude Egypte. Over de achtergrond van Nefertiti en haar familie is in de loop der jaren enorm veel gespeculeerd. Want na het veertiende regeringsjaar van haar echtgenoot Achnaton lijkt ieder spoor van haar te zijn verdwenen. Zelfs haar lichaam is zoek…of toch niet?

De wankele troon van Leopold III

Herman Clerinx

Hitler noemde de Belgische koning Leopold III in 1942 de ‘verdammte König’ (vervloekte vorst). Dat was omdat Leopold had besloten in zijn land te blijven tijdens de Duitse bezetting. Pas in 1944 namen de Duitsers hem gevangen en brachten hem uiteindelijk naar Oostenrijk. Het klinkt allemaal heroïsch, maar er zat ook een andere kant aan. In elk geval protesteerden veel Belgen hevig toen Leopold na de oorlog op zijn troon terug wilde. Er zijn door die kwestie zelfs doden gevallen.

Nederlandse SS’er aan het Oostfront komt ermee weg

Evertjan van Roekel en Paul Sijtsma

Waffen-SS’er Martinus Johannes Weers uit Amsterdam raakte in de zomer van 1941 aan het Oostfront betrokken bij genocide op de Joodse burgerbevolking. Hij was overtuigd nazi. In zijn dagboek noemde hij het vanzelfsprekend dat de SS onbarmhartig optrad tegen Joden. Weers is nooit vervolgd voor zijn misdaden en leefde tot zijn dood in 1999 ongestoord in Duitsland. Terwijl hij makkelijk te traceren zou zijn geweest.

De hel van Gualdacanal – strijd in de Pacific, 1942

Ynskje Penning

1 juni 1942. Een Melanesische verkenner meldt ‘Japani come’: een Japanse landingsvloot zet 2800 mariniers en krijgsgevangen Koreanen aan land op het afgelegen eiland Gualdacanal in de Stille Oceaan, mét bulldozers en materieel. Ze moeten er een vliegveld aanleggen. Als ze dat lukt en als ze er vliegtuigen gestationeerd hebben, zal het vrijwel onmogelijk zijn de Japanners van het eiland te verdrijven. Krijgen de Japanners op Gualdacanal die kans, dan zullen meer eilanden volgen en wordt Australië afgesneden van alle geallieerde toevoer. De Amerikanen sturen er dus hun mariniers op af. Die gaan een helse tijd tegemoet.

Pruisen, de allereerste protestantse staat

Ivo van de Wijdeven

Op 10 april 1525 gebeurde er iets bijzonders op de Grote Markt van Krakau. Aan de voet van de monumentale Mariakerk knielde Albrecht van Pruisen in een plechtige ceremonie neer voor zijn oom, de Poolse koning Sigismund de Oudere. Die benoemde Albrecht formeel tot hertog van Pruisen. Zo’n benoeming deed Sigismund wel vaker, maar wat dit uniek maakte: hij riep op die dag officieel de allereerste protestantse staat in het leven. Albrecht was namelijk een paar jaar eerder bekeerd tot het lutheranisme en dat werd de staatsgodsdienst in Pruisen. Waarom vond de katholieke koning Sigismund dat geen bezwaar?

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 7 maart.
Nog geen abonnee? Meld je uiterlijk donderdag 20 februari aan, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd.

Neem een abonnement Geef Geschiedenis Magazine cadeau

De balanceer-act van de raadpensionaris

Christiaan Hoekstra

Aan het leiderschap – en het leven - van de twee prominente raadpensionarissen Johan van Oldenbarnevelt en Johan de Witt kwam abrupt een einde. De omstandigheden verschilden, maar er ís een overeenkomst: het liep mis omdat een raadpensionaris alleen kon functioneren als hij het evenwicht wist te bewaren tussen de machtsaanspraken van de Oranje-stadhouder, de Staten van Holland en de stad Amsterdam.

Kunst in de kerk mocht ineens van paus Gregorius (ca. 600)

Roald Dijkstra

Ze zijn wereldberoemd, de christelijke mozaïeken uit de 5de en 6de eeuw die in en vlak buiten Ravenna twee grote basilieken maar ook andere allerlei gebouwen versieren: overweldigende, spectaculaire en voldragen getuigenissen van het geloof. Paus Gregorius de Grote gaf omstreeks 600 zijn zegen aan zulke afbeeldingen in de kerk, omdat de gelovigen er kennelijk grote behoefte aan hadden. Niet lang daarvoor waren ze echter nog volstrekt verboden.

Altijd gedoe: het Panamakanaal

Ivo van de Wijdeven

De Amerikaanse president Donald Trump liet vlak na zijn verkiezing in 2024 weten dat hij een oogje heeft op het Panamakanaal. Dat wil zeggen, als Panamese regering niet naar zijn pijpen gaat dansen. De Spaanse conquistadores maakten in de 16de eeuw al plannen voor het graven van een kanaal tussen de Mexicaanse Golf en de Stille Oceaan, maar het werd pas na heel veel moeite en enorme investeringen geopend in 1914.  

250 jaar geleden: Vrij Amerika

Eduard van de Bilt

Op 19 april 1775, 250 jaar geleden, begon de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog. De betekenis van indianen en zwarte Amerikanen daarin wordt vaak vergeten.

Garibaldi zegevierde met zijn Roodhemden

Ruud Stevens

In 1870 ontstond de moderne Italiaanse eenheidsstaat. Daar was een lange periode van oorlogen en opstanden aan voorafgegaan, de Risorgimento, met een hoofdrol voor Giuseppe Garibaldi (1807-1882). Voordat hij met zijn gewapende Roodhemden naar Rome optrok, had hij zich in Zuid-Amerika al laten gelden als fel strijder tegen tirannie en onderdrukking.

Geschiedenis van de Oer-Hollandse pot: het konijn

Charlotte Kleyn

Bloemkool en aardappelen, maar ook spinazie en konijn: dat zijn vertrouwde ingrediënten voor de oer-Hollandse pot. Toch kwamen ze hier van oorsprong helemaal niet voor. Culinair historicus Charlotte Kleyn zoekt uit hoe ze hun weg vonden naar de Nederlandse keuken én hoe die oude recepten smaakten. Deze keer: het konijn.

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 7 maart.
Nog geen abonnee? Meld je uiterlijk donderdag 20 februari aan, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd.

Neem een abonnement Geef Geschiedenis Magazine cadeau