Aung San Suu Kyi

“Tenzij de bevolking bevrijd wordt van de angst, kan er geen sprake zijn van een echte democratie.” Aldus de Birmese toenmalige oppositieleider Aung San Suu Kyi op 15 maart 2012 in een toespraak op televisie. 3.5 jaar later zou die echte democratie er eindelijk komen: de partij van Kyi won tijdens de eerste vrije verkiezingen in 25 jaar met overgrote meerderheid. Op 22 maart 2016 werd bekend gemaakt dat Suu Kyi door de nieuwe president van Myanmar voorgedragen is als minister.

Aung San Suu Kyi werd geboren op 19 juni 1945 in Rangoon, de grootste stad van Myanmar (voorheen Birma). Haar vader, een groot voorvechter van de Birmaanse onafhankelijkheid, werd vermoord door een aantal van zijn politieke tegenstanders toen zij twee jaar oud was. Gedurende haar jeugd volgde Suu Kyi een studie politiek aan het Lady Shi Ram College te Delhi en behaalde ze haar bachelor in filosofie, politiek en economie aan de Universiteit van Oxford.

8888 opstand

In 1988 keerde ze terug naar Birma, aanvankelijk om te zorgen voor haar zieke moeder. Er was op dat moment echter ook sprake van grote onrust in het land omdat de leider van de militaire dictatuur, generaal Ne Win, net was opgestapt. Op 8 augustus 1988 (08-08-88) vonden er massale demonstraties plaats waarmee de Birmese bevolking meer democratie eiste. Ook Suu Kyi raakte betrokken bij de protesten en gaf op 26 augustus een speech voor een publiek van een half miljoen demonstranten. De nieuwe leiders van de militaire junta besloten echter al snel in te grijpen en in september werd de 8888 opstand hardhandig neergeslagen.

Huisarrest

Met name geïnspireerd door Mahatma Gandhi’s strategie van geweldloos protest besloot Suu Kyi vervolgens toe te treden tot de politiek, om op die manier het land te democratiseren. Op 27 september 1988 was zij één van de oprichters van de National League for Democracy (NLD). Nog geen half jaar later besloot het regime haar huisarrest op te leggen. Suu Kyi kreeg wel het aanbod om in alle vrijheid het land te verlaten, maar besloot te blijven en de strijd voort te zetten.

Nobelprijs

Bij de verkiezingen van 1990 kreeg de NLD ruim 59 procent van de stemmen, wat geresulteerd zou hebben in een ruime meerderheid in het Birmese parlement. De junta liet de uitslag echter ongeldig verklaren en weigerde de macht over te dragen. Dit leidde tot grote internationale ophef en Suu Kyi werd voor haar standvastigheid beloond met de Sacharov prijs voor de vrijheid van denken (1990) en de Nobelprijs voor de Vrede (1991). Op 10 juli 1995 werd ze vrijgesteld van haar huisarrest, maar in 2000 besloot het regime de straf opnieuw in te stellen.

Versoepeling

Uiteindelijk stond Suu Kyi meer dan 15 jaar onder huisarrest. Pas na grote internationale druk en bemiddeling van de Verenigde Naties werd Suu Kyi op 13 november 2010 definitief vrijgelaten, volgens een overheidsgezinde krant vanwege haar ‘goede gedrag’. Suu Kyi trad vrijwel direct in onderhandelingen met het regime over de vrijlating van de overige 1.200 politieke gevangen, waarvan in oktober 2011 uiteindelijk ongeveer één tiende werd vrijgelaten. Datzelfde jaar stelde haar partij, de NLD, zich ook officieel kandidaat voor de nieuwe Birmese verkiezingen van 2012 waarop zij een paar zetels behaalden.

Kritiek op Suu Kyi en monsteroverwinning NLD

In 2012 kreeg Aung San Suu Kyi kritiek van een aantal activisten voor haar standpunt over de Rakhine staatsprotesten in de zomer van dat jaar. Dit was een etnisch conflict tussen Rakhine boeddhisten en Rohingya moslims. Suu Kyi zei dat ze niet wist of Rohingya als Birmese burgers gezien kunnen worden. In november 2015 wist de partij van Suu Kyi de parlementsverkiezingen in het land te winnen. Met circa 80% van de stemmen behaalde de NLD een absolute meerderheid. De verkiezingen van november 2015 waren historisch, omdat het voor het eerst in 25 jaar was dat in Myanmar vrije verkiezingen werden gehouden.

Regeringsleider

Ondanks de grote verkiezingsoverwinning, kon Aung San Suu Kyi geen president worden. In de grondwet is namelijk opgenomen dat de president geen buitenlandse kinderen mag hebben. Dat artikel is door de junta speciaal met het oog op Aung San Suu Kyi bedacht, aangezien zij twee kinderen heeft die ook over de Britse nationaliteit beschikken. Ze werd in plaats daarvan op 6 april 2016 Adviseur van Staat, het hoofd van de regering.

Rohingya

In Myanmar wordt al decennialang de etnische minderheid van de Rohingya vervolgd. In 2017 werden meer dan 700.000 Rohingya uit Myanmar verdreven. Onderzoekers van de VN stelden vast dat dorpen zijn platgebrand en dat families werden uitgemoord. Hierom heeft Gambia Myanmar aangeklaagd bij het Internationaal Gerechtshof namens de Organisatie voor Islamitische Samenwerking, deze organisatie kan namelijk zelf geen land aanklagen. Onder het ministerschap van Aung San Suu Kyi verbeterde de situatie niet. Zij kon of wilde niet voorkomen dat het leger de Rohingya plunderend en verkrachtend te lijf ging. In 2019 moest Aung San Suu Kyi voorkomen voor het Internationaal Strafhof in Den Haag wegens haar rol in de zaak.