De geschiedenis van Myanmar

Minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders is deze week in Myanmar in Zuidoost-Azië om daar de Nederlandse ambassade te openen. Nederland laat daarmee zien dat het vertrouwen heeft in de ontwikkeling van de democratie in Myanmar, dat een bloedige geschiedenis kent.

  Verschillende bevolkingsgroepen in Myanmar

De eerste gedocumenteerde inwoners van Myanmar waren de Pyu en stammen uit de eerste eeuw voor Christus. De Pyu namen het boeddhisme aan en rond de vierde eeuw na Christus hadden zij een aantal stadstaten gesticht in het gebied. Een andere bevolkingsgroep, de Mon, hadden zich zuidelijker in het gebied gevestigd. In de vroege negende eeuw stichten ook zij een aantal stadstaten. Rond deze periode trokken de Birmanen vanuit het huidige China Myanmar binnen. Hier vestigden zij het Pagan koninkrijk, dat van 1044 tot 1287 zou bestaan. De taal en cultuur van de Birmanen verdrong vanaf nu grotendeels die van de Pyu en de Mon. Na de val van het Pagan-rijk ontstonden er vele rivaliserende rijken en pas in de zestiende eeuw werd het land weer herenigd. De Taungoo dynastie bracht een groot gebied onder zijn heerschappij en wist dit te behouden van 1510 tot 1572. Hierna viel ook dit rijk uiteen in kleinere rijkjes. In de tweede helft van de achttiende eeuw werd het rijk echter weer herenigd door de Konbaung dynastie.

Myanmar als onderdeel van Britse Rijk

In een aantal oorlogen met het Britse Rijk, dat het naburige India gekoloniseerd had, werd van het gebied in 1886 een provincie van India gemaakt en bij het Britse Rijk gevoegd. De Britse kolonisatie bracht een enorme verandering teweeg in het land dat grotendeels feodaal van aard was. Daarnaast benadrukten de Britten de verschillen tussen de vele etnische groepen in het land. De Britse koloniale periode eindigde toen de Japanners in de Tweede Wereldoorlog het land veroverden. Nadat Japan verdreven was, begonnen onderhandelingen over onafhankelijkheid tussen Myanmar en Groot-Brittannië. Deze onafhankelijkheid werd in 1948 bewerkstelligd.

Bloedige opstand met duizenden doden

Direct na de onafhankelijkheid begonnen communistische rebellen een opstand tegen de regering. Daarnaast pakten de Karen, een etnische minderheid in het land, de wapens op om te strijden voor een autonome staat. In 1962 vond er een militaire coup plaats. Hierop volgde een uitbarsting van geweld. Veel etnische groepen in de grensgebieden rebelleerden en in het hele land braken gevechten uit. In 1988 kwam Myanmar internationaal in het nieuws. Honderdduizenden mensen gingen de straat op in een demonstratie tegen het regime. Deze opstand werd bloedig neergeslagen, met duizenden doden tot gevolg. Een jaar na deze opstand veranderde de regering de naam van het land, wat sinds de onafhankelijkheid Birma of Burma had geheten, in Myanmar.

Half miljoen doden in Myanmar

Tot op de dag van vandaag zijn er groepen actief die vechten tegen het regime. Er wordt geschat dat er sinds 1948 ongeveer een half miljoen mensen zijn omgekomen bij het geweld. Veel politieke tegenstanders zijn in deze periode gevangen gezet. Toch lijkt er verbetering te komen in Myanmar. Aung San Suu Kyi, geboren in 1945, is leidster van de geweldloze beweging die strijdt voor democratie. In 1988 streed Suu, die meerdere keren onder huisarrest werd geplaatst door de Myanmarese regering,  met gevaar voor eigen leven mee in de strijd om meer vrijheid te krijgen. Drie jaar later, in 1991, kreeg ze de Nobelprijs voor de Vrede.  In maart 2011 hebben militairen die het land bijna een halve eeuw regeerden, officieel de macht overgedragen aan een burgerregering. Deze regering is nu begonnen met het mondjesmaat vrijlaten van de vele politieke gevangenen. Begin oktober werden opnieuw 199 gevangen vrijgelaten. Een week later mochten ruim tweeduizend gedetineerden de gevangenis verlaten. In de week van 10 oktober opent Nederland een ambassade in Myanmar. Sinds 2013 bevindt zich in het Aziatische land een Nederlands handelskantoor waardoor de handelsbetrekking van Nederland met Myanmar zijn gegroeid. Dit artikel is een bijgewerkte versie van een artikel dat eerder op IsGeschiedenis verscheen en is bijgewerkt om beter aan te sluiten op de actualiteit.