Beeld en Geluid maakt honderden opnames WOII toegankelijk

Het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid publiceert in de aanloop naar 4 en 5 mei een bijzonder deel van zijn Tweede Wereldoorlog-collectie. Het archiefmateriaal is afkomstig uit 1940 en 1954. Onder andere het Radio Oranje-archief is voor het eerst volledig te beluisteren. Het archief stelt een groot deel van het materiaal beschikbaar op Wikimedia Commons voor hergebruik.

Van bombardement tot arrestaties

Beeld en Geluid presenteert op in.beeldengeluid.nl filmbeelden over twee specifieke periodes in de oorlog: 1940 en 1945. Zo zijn er haarscherpe beelden beschikbaar uit een Duitse propagandafilm over de inval van Nederland, met onder andere het bombardement op Rotterdam en luchtopnames van de stad in puin. Ook te zien zijn de beelden van de ravage bij de gevechtsterreinen aan de IJssel en op de Grebbeberg, Seys-Inquart die een SS-bataljon toespreekt op het Binnenhof, Canadezen die vechten voor de bevrijding van Groningen en de publieke arrestaties van NSB’ers, die worden uitgejouwd en meegevoerd over straat.

Daarnaast wordt het dagelijks leven in beeld gebracht: soldaten die op straat met kinderen spelen, zwemmende prinsesjes in Canada en het voedselrantsoen tijdens de Hongerwinter. Bijzonder zijn kleurenfilms van een vooroorlogs Amsterdam en de bevrijdingsfeesten in de hoofdstad. Deze amateurfilms zijn twee van de weinige kleurenfilms uit deze periode.

Hoge resolutie brengt de oorlog dichterbij

De helft van de 56 films is nu al in hoge resolutie online te bekijken; van de overige films komen in de aanloop naar Bevrijdingsdag HD-versies online. Door de hoge resolutie zijn personen en locaties beter herkenbaar. Ook past deze beeldkwaliteit beter bij de verwachtingen van jonge gebruikers. Daarmee brengen de beelden de oorlog dichterbij voor nieuwe generaties.

Radio in bezettingstijd: de stem van strijdend Nederland

Het Radio Oranje-archief is voor het eerst volledig te beluisteren op de collectiewebsite van Beeld en Geluid. Het programma van de Nederlandse regering in ballingschap werd vanaf 28 juli 1940 dagelijks uitgezonden door de BBC European Service. De bezetter verbood de Nederlandse bevolking naar het programma te luisteren en deed radio-ontvangers in 1943 volledig in de ban.

Onder de opnames zijn naast de bekende toespraken van koningin Wilhelmina, ook nieuwsberichten en ooggetuigenverslagen van militairen. Zo is er een verslag van de ontsnapping van vice-admiraal Frits Kruimink uit Kamp Stanislau, een reddingsoperatie op Borneo, een interview met drie jongens die naar Engeland wisten te vluchten en een reportage over het leven op een onderzeeër. Ook zijn er codeberichten voor het verzet en cabaretuitvoeringen te horen.

Vanwege de hoge kosten van opnames werd slechts een klein gedeelte van de uitzendingen vastgelegd, wat de bewaard gebleven fragmenten extra bijzonder maakt. In de online collectie ontbreken alleen opnames waarvan het geluid door de tand des tijds te slecht is om terug te luisteren.

Publiek domein

Van een groot deel van het materiaal zijn de auteursrechten verlopen, waardoor deze opnames in het publieke domein vallen. Beeld en Geluid stelt het materiaal daarom beschikbaar via Wikimedia Commons, zodat het kan worden hergebruikt om bijvoorbeeld artikelen op Wikipedia te verrijken. Beeld en Geluid blijft hiermee de grootste leverancier van audiovisuele content op Wikimedia ter wereld.

Archief Beeld en Geluid