De Blokkades van het Suezkanaal door de jaren heen; uren, dagen of soms jaren wachten

Op 24 maart 2021 blokkeerde een vierhonderd meter lang containerschip het Suezkanaal in Egypte. Het schip, genaamd de Ever Given¸ was vanuit China onderweg naar Rotterdam, maar raakte in de problemen in het Suezkanaal. De verwachting was dat het schip pas na dagen tot weken weer weg zou kunnen varen. De blokkade van de Ever Given was niet de eerste keer dat het Suezkanaal geblokkeerd was. Schepen met motorproblemen, aanvaringen en oorlogen hebben het drukke kanaal vaker geblokkeerd.

Het Suezkanaal

Het in Egypte liggende Suezkanaal verbindt sinds haar opening in 1869 de Middellandse Zee en de Rode Zee. Duizenden jaren geleden hadden de Egyptische farao’s al plannen om een kanaal te creëren, maar pas onder leiding van de Franse consul in Caïro, Ferdinand de Lesseps, kwamen er in 1854 concrete plannen kwamen voor een de bouw van het Suezkanaal.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Het 193 kilometer lange kanaal speelt een cruciale rol in het internationale scheepsverkeer. Door het hoeven schepen, zoals de Ever Given die vanuit China naar Rotterdam onderweg was, niet meer om Afrika heen te varen. In 2020 maakten bijna 19,000 schepen gebruik van het kanaal, dat zijn gemiddeld 51 schepen per dag en 12 % van de wereldwijde handel. Toch verloopt de doorvaart door het Suezkanaal niet altijd vlekkeloos. Een van de problemen is de diepte van het kanaal. In het midden is het Suezkanaal 25 meter diep, aan de zijkanten neemt dit snel af tot 11 meter. Vrachtschepen die teveel naar de oever afdwalen kunnen hierdoor in de problemen raken.

De Suezcrisis

Het kanaal was aanvankelijk in handen van het private bedrijf Compagnie universelle du canal maritime de Suez, waar Franse privé-investeerders een meerderheidsbelang in hadden. In 1956 besloot Egypte het Suezkanaal te nationaliseren wat tot de Suez-crisis leidde. Oorlog brak uit tussen Egypte en een coalitie van Franse, Britse en Israëlische troepen die het niet zagen zitten dat de Egyptische staat volledige controle over de waterweg kreeg.  Naar aanleiding van het conflict moest het kanaal een paar maanden sluiten. Vrachtschepen moesten de omweg langs Afrika maken. Uiteindelijk wist Egypte te krijgen wat het wilde; de nationalisering van het kanaal.

De ‘Yellow Fleet’

De paar maanden dat het kanaal dicht was tijdens de Suezcrisis, was echter niks vergeleken met het oponthoud dat de ‘Yellow Fleet’ te verduren kreeg. In juli 1967 brak de Zesdaagse oorlog uit tussen Israël en haar Arabische buurlanden Egypte, Jordanië en Syrië. De oorlog verliep spoedig voor Israel en op 8 juni bereikten Israëlische troepen het Suezkanaal. Om het kanaal werd hevig gevochten en om de Israëlische economie te schaden besloot Egypte het Suezkanaal te blokkeren met schepen, mijnen en puin. Voor een groep van 14 ongelukkige vrachtschepen die al halverwege het kanaal waren, betekende de blokkade een lange en onvrijwillige 'vakantie'. Ze konden geen kant meer op.

De veertien schepen van Britse, Franse, Amerikaanse, Zweedse, Bulgaarse, Poolse en Tjechoslowaakse komaf zaten vast in het Grote Bittermeer, een meer dat een noordelijk en zuidelijk deel van het Suezkanaal verbindt. Kapitein Mirslaw Proskurnicki, van het Poolse schip Jakarta stelde later dat; “De eerste maand was een soort vakantie. De Tweede maand was erg zwaar. Tegen het einde van de derde maand was het vreselijk.” Na drie maanden was de blokkade echter nog lang niet voorbij.

Omdat de bemanningsleden, naast het schoonmaken van hun schepen, weinig te doen hadden, besloten de schepen uiteindelijk samen af te meren. Zo vormden de schepen samen een soort ministaatje, ze noemde zichzelf de “Yellow Fleet”, verwijzend naar het gele zand dat door de wind op het dek van hun schepen bleef waaien.

Elk schip had kreeg aparte taak. Het Poolse vrachtschip was een postkantoor, de Britten organiseerden voetbalwedstrijden en op zondag diende een Duits schip als kerk. Overigens gaf een van de kapiteins, Paul Wall, in 1969 aan de Los Angeles Times toe dat ze tijdens de “kerkdiensten” vooral bier dronken. De schepen konden dan wel geen kant op varen, maar werden nog wel bevoorraad. Zo hadden de bemanningsleden toegang tot Bulgaarse wodka en bier uit hun verschillende thuislanden.

De bemanningsleden deden van alles om de tijd door te komen. Van spelletjes bingo en cricket tot waterskiën. Tijdens de Olympische Spelen van 1968 in Tokyo, hielden de bemanningsleden ze hun eigen “Bitter Lake Mini-Olympics” met onder andere gewichtheffen, water polo en zwemmen.

Na acht lang jaren vast te hebben gezeten, konden de bemanningsleden in 1975 uit het Suezkanaal wegvaren. Zo’n 750,000 explosieven waren verwijderd, waardoor de blokkade van het kanaal ten einde kwam. Het is nog altijd de langste blokkade van het Suezkanaal sinds haar opening.

Tropical Brilliance

Op 6 november 2004 blokkeerde de olietanker Tropical Brilliance het Suezkanaal drie dagen lang. De olietanker had problemen aan de stuurinrichting, waardoor het vastliep tegen een ondiepere oever aan de rand van het kanaal. De driedaagse blokkade zorgde er voor dat 135 schepen vertraging opliepen. Er werd uitgerekend dat de blokkade het Egyptische staatsbedrijf dat het Suezkanaal beheert elke dag ongeveer 5,5 miljoen euro kostte. 

MSC Fabiola en OOCL Japan

In 2016 kwam het 366 meter lange vrachtschip MSC Fabiola vast te liggen in het Suezkanaal. Het Portugese schip had motorproblemen waardoor het strandde op de westerlijke oever van het kanaal. Het duurde twee dagen voordat al het verkeer op het Suezkanaal weer hervat kon worden.

Een jaar later kwam het pas twee maanden oude schip OOCL Japan door mechanische problemen vast te zitten aan de oever van het kanaal. Ditmaal duurde de blokkade maar een paar uur. Met behulp van een aantal sleepboten kon het schip snel zijn reis weer voortzetten.

Een kettingbotsing in het Suezkanaal

In 2018 moest het Suezkanaal opnieuw dicht. Het vrachtschip Aeneas verloor zijn vaart door motorproblemen, waarna de dichtbij varende schepen Panamax Alexander, Sakizaya Kalon  en Osios David tegen elkaar op botsten. Om het kanaal vrij te maken werden er sleepboten ingeschakeld. Tijdens deze sleepoperatie kwamen de containerschepen NYK Orpheus en Panamax Alexander ook met elkaar in aanvaring. Zodoende waren vijf schepen betrokken bij de problemen. Gelukkig waren di relatief snel verholpen, waardoor het kanaal na enkele uren weer open kon.

Ever Given

In 2021 blokkeerde het Panamese vrachtschip Ever Given het Suezkanaal. Aan beide kanten van het kanaal ontstonden lange wachtrijen omdat het containerschip schuin over de hele breedte van het Suezkanaal lag. Harde wind en een zandstorm hadden het te lastig gemaakt het schip te besturen.

Het vrachtschip stak ruim 15 meter diep, terwijl de oevers van het Suezkanaal maar tussen de 15 en 11 meter diep zijn. Daarnaast lagen er 20,000 volgeladen containers op het schip, waardoor de Ever Given moeilijk vrij te krijgen bleek. Er werd geschat dat het dagen tot weken kon duren.

Zo heeft het Suezkanaal sinds zijn opening in de 19de eeuw jarenlang een enorme hoeveelheid aan schepen veel tijd gescheeld. Toch verloopt de reis door het Egyptische kanaal niet altijd vloeiend. Gelukkig kunnen de schepen altijd nog de langere weg via de zuidkust van Afrika kiezen.

Bronnen:

• BBC News: Egypt's Suez Canal blocked by huge container ship
• Mental Floss: The Time 14 Cargo Ships Were Trapped in the Suez Canal ... for Eight Years
• The Maritime Executive: Containership Grounds in Suez Canal Briefly Interupting Traffic
• gCaptain: Gaint MSC Boxship Grounds, Blocks Ships in Suez Canal
• Business Standard: Suez Canal blockage is a signal of waht's ahead as ships get bigger
• Freightwaves: OOCL mega-vessel runs aground in Suez Canal
• Historiek: De Zesdaagse Oorlog (juni 1967)
• Lloyd's List: Greek Bulker 'wholly responisble' for Suez multiple pile-up
• Resilience: Russian Oil Tanker Jams Suez Canal
• NOS: Boskalis-topman: 'Vlottrekken containerschip kan dagen tot weken duren'
• NOS: Containerschip dat Suezkanaal blokkeerde weer in beweging

Afbeeldingen:

• Afbeelding 1: Een Engels troepentransportschip varende in het Suez kanaal nabij El Guris in Egypte, circa 1880. Tropenmuseum, part of the National Museum of World Cultures. [Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported] Unchanged via Wikimedia Commons
• Afbeelding 2: Diagram van het Suezkanaal uit de 19de eeuw, "Appleton's Journal of Popular Literature, Science, and Art", 1869. [Public Domain] Via Wikimedia Commons
• Afbeelding 3: Locatie van het Suezkanaal. Gemaakt door Yolan Chériaux. [Creative Commons Attribution 2.5 Generic] via Wikimedia Commons
• Afbeelding 4: Schip aangemeerd aan het Suezkanaal sinds 1967 zonder mogelijkheid zichzelf te verplaatsen, november 1973 קודקוד צהוב .[Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported] Unchanged via Wikimedia Commons