Geschiedenis van het Panamakanaal

Op 7 januari 1914 maakte het eerste schip de doorvaart tussen de Atlantische en de Stille Oceaan. Het Panamakanaal was 3 maanden eerder geopend. De bouw had - verspreid over twee periodes - in totaal 32 jaar geduurd.

Het idee om de Atlantische Oceaan met de Stille Oceaan te verbinden, middels een kanaal door Midden-Amerika, bestond al sinds de tijd van de eerste Europese kolonisten op het Amerikaanse continent. Plannen voor een dergelijk kanaal werden sinds de 15e eeuw gemaakt, maar men had in die tijd niet de middelen om zo’n enorm project te verwezenlijken.

Eerste Franse poging

Aan het einde van de 19e eeuw waren die middelen er echter wel. De opening van het Suezkanaal in 1869 bewees dat het mogelijk was om een kanaal aan te leggen dat oceanen met elkaar verbond. Het graven van een kanaal door het bergachtige Midden-Amerika was echter veel moeilijker dan de bouw van een kanaal door de vlakke woestijn. De Fransen besloten het na verschillende onderzoeken, waarbij ook Mexico en Nicaragua als opties werden bekeken, toch in Panama te proberen en op 1 januari 1882 werd met het graafwerk begonnen.

Amerikaanse overname

De Fransen begonnen voortvarend aan het project. Zij verzamelden een arbeidersleger van zo’n 20.000 man en verplaatsen enorme hoeveelheden aarde. Het duurde echter niet lang voordat zij tegen problemen aanliepen. Tropische ziekten als malaria en gele koorts eisten hun tol en het plan om het kanaal op zeeniveau te graven bleek niet de meest praktische manier om het kanaal aan te leggen. Hiervoor moest namelijk enorm veel extra graafwerk verricht worden en het zorgde voor een vergrote kans op modderstromen en overstromingen. Vanaf 1896 werkten nog maar een klein aantal mensen aan het kanaal, voornamelijk om aan de eisen die in de vergunningen werden gesteld te voldoen. De Amerikaanse president Theodore Roosevelt (1901-1908) zag echter het strategische belang van een verbinding tussen de twee oceanen, waarna de Amerikanen in 1904 de rechten om het kanaal te graven overnamen van de Fransen.

Het graven van het kanaal

De Amerikanen begonnen in mei 1904 aan het project. Zij bouwden een groot aantal nieuwe huizen en ziekenhuizen voor de arbeiders, waardoor het aantal slachtoffers als gevolg van ziekte afnam. De Amerikanen zagen ook in dat voor de bouw van het kanaal op zeeniveau teveel werk verzet moest worden, waarna zij besloten om de bedding van het kanaal te verhogen en sluizen aan te leggen. Het meeste werk zat hierna in het uitgraven van de Gaillard Cut, de waterscheiding tussen de Atlantische en de Stille Oceaan, die 64 meter boven zeeniveau uit kwam. Onder leiding van majoor David du Bose Gaillard werd hier een enorme vallei door de heuvelrug gegraven.

Opening

Het tachtig kilometer lange kanaal werd op 10 oktober 1913 officieel geopend door president Woodrow Wilson. Op 7 januari 1914 maakte het eerste schip de doorvaart tussen de Atlantische en de Stille Oceaan. Het kanaal en de zone eromheen kwamen onder Amerikaans bestuur te staan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde het kanaal een grote rol in de wederopbouw van de Amerikaanse Stille Oceaanvloot na de aanval op Pearl Harbor. Verschillende grote vliegdekschepen maakten de doorvaart vanaf de Atlantische Oceaan. Het bestuur van het kanaal werd op 1 oktober 1979 grotendeels overgedragen aan Panama, waarna de Verenigde Staten zich op 31 december 1999 officieel terugtrokken uit Panama.

Verdieping en verbreding

In het afgelopen jaar is een recordhoeveelheid vracht door het kanaal vervoerd, 960 miljoen kubieke meter. Door de verbreding kan er nu jaarlijks 1,7 miljard kubieke meter vracht door het Panamakanaal heen. Sinds 2007 is er aan deze verbreding en verdieping van het Panamakanaal gewerkt. De kosten bedragen meer dan 5 miljard euro.