De geschiedenis van de milieubeweging
Ieder jaar op 22 april vindt Earth Day plaats. Een dag voor de aarde, waarin er door middel van vele activiteiten aandacht wordt gevraagd voor het milieu. Earth Day is ontstaan in de jaren 70 naar aanleiding van de bestseller ‘Silent Spring’, die wees op de schadelijke gevolgen van chemische pesticiden. Maar de geschiedenis van de milieubeweging gaat veel verder terug.
Mohenjo Darro
3000 jaar voor het begin van onze jaartelling was er al in zekere mate kennis van vervuiling en het effect hiervan op de gezondheid. Zo was een beschaving genaamd Mohenjo Darro, die leefde in het huidige Pakistan, al bezig met het beheer van afval en sanitaire voorzieningen.
Hippocrates
In de vierde of vijfde eeuw v.Chr. was de arts Hippocrates de eerste die zei dat ziektes natuurlijke oorzaken had. In zijn tijd geloofde men namelijk dat ziektes door goden gezonden straffen waren. Zo wees hij er ook op dat het milieu gevolgen kon hebben voor de gezondheid. Zijn boek ‘Over lucht, water en bodem’ is de oudste Europese verhandeling over de menselijke ecologie.
Vervuiling
Ook in de middeleeuwen was er sprake van vervuiling. Zo zijn er in de Alpen sporen gevonden van aanzienlijke loodvervuiling, die door Engelse loodmijnen werd veroorzaakt. De pieken tussen het eind van de 12e en het begin van de 13e eeuw kwamen zelfs overeen met de pieken tijdens de Industriële Revolutie.
Maar men lijkt zich ook bewust te zijn geweest van vervuiling. Zo liet de Britse koning Edward I in 1306 de Londense kolenverbranding aan banden leggen, om de luchtvervuiling tegen te gaan. In de vijftiende eeuw schilderde Pieter Bruegel ongezuiverd rioolwater dat in rivieren werd gestort. Hugo de Groot, stelde in 1609 in zijn boek ‘De Vrije Zee’ dat vervuiling de natuurlijke wetten schond.
Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!
Buitenwijk van de hel
Ook de naturalist en tuinier John Evelyn liet van zich horen. In 1661 schreef hij een open brief aan de Britse koning Karel II waarin hij wees op de luchtvervuiling die werd veroorzaakt door zee-koolverbranding. Dit is de oudst bekende verhandeling over luchtvervuiling. Hij noemde Londen 'de buitenwijk van de hel' en opperde om grote tuinen vol beplantingen aan te leggen om de luchtkwaliteit te waarborgen en om vervuilende industrieën buiten Londen te plaatsen.
Greenhouse-effect
Tijdens de achttiende en negentiende eeuw ontstonden de moderne opvattingen over milieu. Zo noemde Benjamin Franklin zuivere lucht een burgerlijk recht en stelde Thomas Malthus in zijn ‘essay over het principe van de bevolkingsgroei’ dat overbevolking de ecologie zou beschadigen. Hij waarschuwde dat de hoeveelheid grondstoffen een plafond heeft en dat als de bevolking meer grondstoffen nodig heeft dan er verbouwd kan worden, grote sterfte zou plaatsvinden door onder meer hongersnood en ziekte. In de negentiende eeuw ontdekte Jean Baptiste Fourier dat de atmosfeer van de aarde hitte vasthoudt. Dit fenomeen staat nu bekend als het greenhouse-effect. Aan het einde van dezelfde eeuw kwam zoöloog Ernst Haeckel met de term ökologie, waarmee de relatie tussen soorten aangaf. Hieruit is de wetenschap ecologie voortgekomen. Toch kon al die kennis niet voorkomen dat er in 1952 de Grote Smog plaatsvond, waarbij duizenden Britse slachtoffers vielen.
Rachel Carson
De publicatie van Silent Spring in 1962 wees op de schadelijke gevolgen van chemische pesticiden op de biodiversiteit. De schrijfster Rachel Carson zei 'Voor het eerst in de geschiedenis wordt nu elk mens blootgesteld aan gevaarlijke chemicaliën. Ze wordt door haar werk gezien als een van de aanzetters tot de moderne milieubeweging. Zo werd naar aanleiding van het door haar gecreëerde ecologisch bewustzijn in de jaren 70 gestart met Earth Day en werd Greenpeace gesticht.
