De geschiedenis van het schoolreisje

Waarschijnlijk het leukste onderdeel van school voor veel kinderen: het schoolreisje. Een dagje uit waarna iedereen zich verstopt onder de banken van de bus. Een dierentuin, pretpark of gewoon de ouderwetse kinderboerderij. De traditie van de schoolreis bestaat al enige tijd. Waar begon het? En waarom?

Al vroeg in de 20e eeuw ontstond het concept ‘schoolreis’. Na de invoering van de leerplichtwet in 1901 veranderde er veel op het gebied van educatie. Kinderen moesten nu van hun zesde tot twaalfde levensjaar onderwijs volgen. Al snel volgde de ontwikkeling van de bekendste leerstof tot vandaag de dag: Aap-Noot-Mies. Dit stond ook wel bekend als ‘aanschouwonderwijs’ en was veel meer gericht op de belevingswereld van kinderen dan eerdere methodes. Er werd onder andere gebruik gemaakt van platen, modellen en zelfs opgezette dieren.

Sparen met kleingeld

Naar verluidt werden aan het begin van de 20e eeuw wandeltochten georganiseerd als extra aanvulling op het aanschouwonderwijs. Op deze wijze ervoeren de kinderen hun leerstof lijfelijk en op een leuke wijze. Vanaf dat moment konden kinderen ook sparen voor (betaalde) activiteiten door hun meester elke week een cent te geven. Later in de jaren ’50 bestond dit fenomeen nog steeds. Men spaarde toen echter wel al met stuivers en dubbeltjes.

Van natuurpark naar pretpark

De allereerste schoolreizen waren vaak gericht op de natuur. Wandelen in het park of bos. Latere schoolreisjes richtten zich steeds meer op het plezier wat kinderen eraan beleefden Steeds vaker werd er aan het einde van een dag in de natuur een speeltuin bezocht. Door de jaren heen kwamen er steeds meer pretparken bij, zoals Duinrell in 1935 of Shetland Ponypark Slagharen in 1936. Een aantal decennia later was het schoolreisje een feit en niet meer weg te denken uit het curriculum van schoolkinderen.

Educatieve schoolreisjes

Tegenwoordig zijn er schoolreizen in alle vormen en maten. Het aanbod is zeer divers en varieert van musea tot pretparken. Echter, scholen willen wel vaak dat er een educatieve gedachte achter zit. Attractieparken organiseren steeds vaker speciale dagen voor scholen waarbij een combinatie van de twee, plezier en educatie, wordt gemaakt door bijvoorbeeld speurtochten aan te bieden.

Les van André Kuipers

Zo werd op 26 september 2013 de grootste educatieve schoolreis georganiseerd in Walibi Holland. Er werd les gegeven door de astronaut André Kuipers. Hij leerde de kinderen over g-krachten en gewichtloosheid door middel van een interactieve les in natuurkunde. Later konden kinderen de onderwerpen zelf ‘ervaren’ door verschillende achtbanen waar zulke krachten vrijkomen.

De vloek van de schoolbus

De ontwikkeling van de schoolreis was voor busmaatschappijen een gat in de markt. Er werden speciale aanbiedingen gedaan voor groepsvervoer tijdens de schoolreis. Vaak waren de bussen afkomstig van particuliere ondernemingen. Dit betekende dat de voertuigen ook gebruikt werden voor regiovervoer, zoals lijndiensten. Het leek of uitgerekend op die ene dag in het jaar de bus pech kreeg. Daardoor ontstond na een tijd ‘de vloek van de schoolbus’. Vaak was het een kokende motor. Dit was alleen dus vaak het gevolg van de overstap van kleine stukken voor de regio naar lange reizen door het land met een volle bus.

Speciaal magazine

Tegenwoordig is er zelfs een speciaal tijdschrift over schoolreizen. De oprichters van het Nationaal Schoolreis Magazine willen met hun blad orde in de chaos scheppen voor de basisscholen. Vaak kwamen er stapels reclame binnen en was er simpelweg teveel om uit te kiezen. Het tijdschrift bracht meer overzicht en geeft alle scholen de informatie die nuttig is voor hen. Het magazine werd voor het eerst gepubliceerd in 1992.