Eerste Opiumoorlog (1839-1842)

Volgens de Verenigde Naties is Zuidoost-Azië bovendien verantwoordelijk voor minstens een kwart van de wereldconsumptie van het verslavende Opium. Opium werd in de 19e eeuw door de Britten geïntroduceerd in Azië, wat al snel resulteerde in de uitbraak van de Eerste Opiumoorlog in 1839.

In 1756 introduceerde de Qing dynastie van China het Kantonsysteem, waarmee zij probeerde de Europese handel volledig aan banden te leggen. Buitenlandse handelslieden werden voortaan beperkt in hun bewegingsvrijheid en mochten alleen handel drijven in de zogeheten Dertien Factorijen.

Zilver

In 1793 scherpte de Chinese keizer Qianlong deze handelsrestricties verder aan door te verklaren: “China heeft alles wat we nodig hebben. Voor onze producten kan daarom alleen nog betaald worden in zilver”. Deze bepaling leverde grote problemen op voor Groot-Brittannië, dat geen grote zilvervoorraden bezat, maar wel veel thee en porselein importeerde uit China. De Britten moesten voortaan eerst zilver inkopen bij andere landen om te kunnen handelen met de Chinezen, waardoor hun handelsbalans voortdurend negatief uitviel.

Opium

Handelsmissies om de Chinezen op andere gedachten te brengen mislukten, met als gevolg dat de Britten kozen voor een andere oplossing. Omstreeks 1817 introduceerden zij het zwaar verslavende goedje opium in China, in een poging zo de handelsbalans recht te trekken. Binnen korte tijd waren minstens 12 miljoen Chinezen verslaafd aan het spul en sloeg de Britse handelsbalans om van negatief naar positief. Dit alles tot woede van de Chinese keizer Daoguang, die toe moest zien hoe de Britten een drugsepidemie veroorzaakten in zijn land.

Lin Zexu

In 1839 gaf hij Lin Zexu, de gouverneur van het handelsdistrict Kanton, daarom opdracht een einde te maken aan de opiumhandel. Zexu ondernam meteen actie door de verkoop van opium te verbieden en alle aanwezige handelswaren in beslag te nemen. In totaal vernietigden de Chinezen maar liefst 20.000 kisten met ieder 55 kilogram opium. De Britten verloren hierdoor meer dan 3 miljoen pond aan handelswaar, een bedrag dat vandaag de dag gelijk zou staan aan 300 miljoen euro.

Eerste Opiumoorlog

De Britse regering greep de inbeslagname van de opium aan om de oorlog te verklaren aan China. Ze eisten vrijhandel met het keizerrijk en stuurden in juni 1840 een expeditie van 44 schepen en 4.000 mariniers naar China om dit af te dwingen. Hoewel de Britse vloot sterk in de minderheid was, wisten zij dankzij hun geavanceerdere wapens toch de overwinning te behalen.

Na de Britse verovering van Shanghai in 1842 gaf het Chinese keizerrijk zich over en sloten de twee landen het Verdrag van Nanking. Hiermee kwam er een einde aan het Kantonsysteem, beloofde China 6 miljoen zilveren dollars te betalen als compensatie voor de inbeslagname van de opium en werd Hongkong een Britse kolonie. De overeenkomst kwam in China bekend te staan als het eerste ‘Ongelijke Verdrag’, aangezien de Britten niets terug hoefden te geven. Slechts twaalf jaar later brak de Tweede Opiumoorlog (1856-1860) uit.