Eerste succesvolle beklimming Mount Everest

De Mount Everest is met 8848 meter de hoogste berg van de wereld. Op 29 mei 1953 waren Edmund Percival Hillary en Tensing Norgay de eerste mensen die de berg succesvol beklommen.

Op 29 mei 1953 waren Edmund Percival Hillary en Tensing Norgay de eerste mensen die de Mount Everest succesvol beklommen. 
Halverwege de negentiende eeuw werd de Mount Everest ‘ontdekt’. Dat wil zeggen: Britse legerofficieren kregen het voor elkaar de hoogte van de berg redelijk nauwkeurig te bepalen. In 1849 was een expeditie richting de Himalaya getrokken om daar op zoek te gaan naar de hoogste bergtoppen ter wereld. Dat was lastig, want het Koninkrijk Nepal hield de grenzen gesloten voor (Britse) buitenlanders, de bergen konden dus alleen vanaf grote afstand worden bestudeerd. Het was dankzij het rekenkundig genie Radhanath Sickdhar dat de Britse onderzoekers de bergen in kaart konden brengen en de hoogte konden bepalen. Sickdhar wist op basis van de verzamelde gegevens een betrouwbare berekening van de locatie en de hoogte te maken. 

Men wist nu waar de hoogste berg ter wereld lag en hoe hoog die was: volgens de berekeningen 8840 meter. Een ongelofelijke hoogte maar tot grote teleurstelling van veel Britten, leek de berg daarmee té hoog om te beklimmen. Al betekende dat niet dat er niet over na werd gedacht. In 1885 publiceerde Clinton Dent, de voorzitter van de Britse Alpine Club een boek waarin hij betoogde dat het wel degelijk mogelijk was om Mount Everest te beklimmen.

Pogingen om Mount Everest te beklimmen

Toch duurde het nog tot in de jaren 20 voordat er een serieuze poging werd ondernomen. In dat decennium werden er kort achter elkaar drie expedities naar de Mount Everest ondernomen, waarbij de Brit George Mallory een van de meest doorslaggevende expeditieleden was. De eerste expeditie in 1921 had als doel om de berg zo goed mogelijk te verkennen, al zou een toppoging niet uitgesloten zijn. Die verkenning, die vanuit Tibet werd ondernomen, had succes. George Mallory ontdekte een route richting de top die er op het oog begaanbaar uit zag. De volgende expeditie in 1922 volgde die route, maar de top werd niet gehaald. Mallory bereikte een hoogte van 8.230 meter, maar kwam toen niet meer verder. Vanuit een kamp wat lager op de hellingen van de berg werd nog een nieuwe poging ondernomen, maar die eindigde in een lawine die zeven dragers fataal werd. In 1924 ging Mallory op zijn derde expeditie richting de top van de Everest. Die expeditie ging lang goed. Er werd een kamp opgeslagen op 8.170 meter hoogte, vanuit waar Mallory samen met Andrew Irvine een poging ondernam om de top te bereiken.De twee werden nooit meer gezien. Of zij de top haalden is nooit duidelijk geworden. Pas in 1999 werden de overblijfselen van Mallory gevonden. Van Irvine ontbreekt nog altijd ieder spoor.   

Na de fatale klim van Mallory en Irvine werden er nog meerdere expedities ondernomen, maar geen ervan haalde de top. Een expeditie in 1935 zou achteraf bezien bijzonder blijken: de Sherpa Tenzing Norgay was een van de dragers die meegingen tijdens de tocht naar boven. In 1950 opende Nepal de grenzen voor buitenlanders, waardoor de berg ook vanuit de zuidelijke, Nepalese kant beklommen kon worden. Dat was cruciaal voor de westerse bergbeklimmers, want in diezelfde periode sloot China, dat Tibet inmiddels had bezet, de grenzen voor westerlingen. 

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

De klim in 1953

Op 9 maart 1953 vertrok een grote expeditie uit Kathmandu in Nepal om de Mount Everest te beklimmen. De expeditie had een enorme hoeveelheid zuurstof bij zich, meer dan elke klimexpeditie tot dan toe. In totaal waren er 350 dragers nodig om alle spullen naar de berg te brengen. De expeditie leunde sterk op de kennis en ervaring van Tenzing Norgay. De Sherpa die in 1935 als drager voor het eerst de hellingen van de berg op was geklommen, was inmiddels een gerespecteerde klimmer. In 1952 was hij lid geweest van een Zwitsers expeditie team dat de Nepalees tot volwaardig expeditielid had verklaard en samen met de Zwitser Raymond Lambert had hij een hoogt bereikt van 8.595 meter, voordat hij terug moest keren. Een record. In 1953 was hij dan ook een belangrijk lid van de expeditie en zijn ervaring zou goed van pas kunnen komen. 

De expeditie zette een aantal kampen op langs de bergflank op de zuidelijke route. Vanuit kamp VII, het hoogste basiskamp, vertrok op 26 mei het eerste team van twee man op weg naar de bergtop. Dit eerste koppel zag zich echter gedwongen om terug te keren wegens slecht weer en falende zuurstofapparatuur. Op 28 mei vertrokken Tenzing Norgay, de Nieuw-Zeelander Edmund Percival Hillary en een ondersteuningsteam bestaande uit Ang Nyima, Alfred Gregory en George Lowe. De vijf wisten een hoogte van 8.500 meter een tent op te slaan, waarna Nyima, Gregory en Lowe weer terug naar beneden gingen. Hillary en Norgay bleven in de tent om de volgende ochtend een poging te doen om de top te bereiken. De omstandigheden waren extreem: Hillary’s laarzen waren zo bevroren dat hij twee uur nodig had om ze weer te ontdooien, voordat de twee op pad konden. De laatste hindernis bleek een groot verticaal stuk rots te zijn dat twaalf meter recht omhoog ging, vlak onder de top. Met een beetje geluk en kunde konden de twee dit stuk overwinnen waarna ze de top bereikten. Hillary maakte daar een foto van Norgay, maar weigerde volgens Norgay zelf op de foto te gaan. De twee maakten meer foto’s als bewijsmateriaal voor hun beklimming en lieten daarna wat achter op de top, als offer aan de berg. Norgay offerde wat eten, Hillary een kruisbeeldje. Daarna begon de terugtocht. Een hachelijke zaak, want de wind had hun sporen door de sneeuw en ijs uitgewist, waardoor het lastig was om hun route goed te bepalen. Hulp kwam van Lowe. Hij was weer omhooggeklommen om de twee op te wachten met wat soep. 

Wie was de eerste?

Norgay en Hillary werden ontvangen als helden en hun prestatie werd wereldnieuws. De succesvolle klim van Hillary en Norgay kwam wereldwijd in de kranten en verdrong zelfs de kroning van Koningin Elizabeth II van de voorpagina. Vanuit de internationale pers kwam de vraag wie van de twee klimmers nou werkelijk als eerste de top van de Mount Everest bereikte. De media wilden weten welk land met de eer kon strijken, Nieuw-Zeeland of Nepal. De leider van de British Everest Party verklaarde tegenover de pers dat het koppel “vrijwel tegelijkertijd” aankwam. De klimmers zelf gingen nog verder en verklaarden dat geen van beiden de top als eerste bereikte.