Gebruik guillotine in Nederland
Het is vandaag 200 jaar geleden dat de guillotine voor het eerst in Amsterdam werd gebruikt. De guillotine was een uitvinding van de Franse arts Joseph Guillotin en werd gezien als een humanere executiemethode dan bijvoorbeeld de galg of onthoofding met een bijl. De guillotine werd voornamelijk gebruikt door de Fransen, maar werd op 15 juni 1812 eveneens in Amsterdam gebruikt om een vonnis te voltrekken.
Bij het uitbreken van de Franse Revolutie in 1789, stelde de Franse arts Joseph Guillotin tijdens de Nationale Vergadering voor om ter dood veroordeelden voortaan te executeren door middel van een ‘onthoofdingsmachine’. De Franse overheid ging verder met dit plan en ontwierp de machine, die de guillotine zou heten. Deze valbijl werd op grote schaal ingezet tijdens de revolutie. Onder andere de Franse koning Lodewijk XVI kwam om het leven door middel van de guillotine.
In 1795 viel het Franse leger van Napoleon Bonaparte met behulp van de Nederlandse patriotten de Republiek der Nederlanden binnen. Nederland kwam onder een Frans bestuur te staan en Franse wetten werden ingevoerd. Bovendien viel Nederland voortaan onder het Franse strafrecht, dat gepaard ging met het gebruik van de guillotine. Tot dan toe was verhanging in het algemeen de doodstraf.
Het duurde nog enige tijd na de Franse inval voordat de guillotine werd aangevoerd en in gebruik werd gesteld. Op 15 juni 1812 werd de guillotine voor het eerst gebruikt in Nederland, om een drietal executies te verrichten. De Amsterdamse Adriana van Rijswijk en haar minnaars, Hester Napping en Gerrit Verkerk, werden beschuldigd en veroordeeld voor vergiftiging en brandstichting en werden terechtgesteld op de Dam. Een groot aantal toeschouwers kwam de executie aanschouwen.
Na het vertrek van de Fransen in 1814 bleef de guillotine nog enige tijd in gebruik in Nederland, tot het gebruik van de onthoofdingsmachine stopte in 1854 en Nederland weer overging tot het gebruik van de galg. In 1870 werd de doodstraf definitief afgeschaft in Nederland.
