Geschiedenis van het paasvuur

Op veel plekken in het oosten van Nederland, Friesland en Noord-Brabant reiken de vlammen met Pasen tot hoog in de hemel, als de paasvuren, of beter gezegd: de paasbulten worden aangestoken. De oorsprong van het paasvuur is onduidelijk, maar zeker is dat het om een eeuwenoude traditie gaat.

Over de oorsprong van het paasvuur is niet veel bekend. Het paasvuur is waarschijnlijk ontstaan uit verschillende heidense gebruiken en tradities, die later met het christelijke feest verweven zijn geraakt. De oudste schriftelijke bronnen over paasvuren dateren uit het midden van de 16e eeuw.  Vermoedelijk was het paasvuur eeuwen geleden vaak aanleiding voor een feestje, compleet met drank en wilde dansen. In de 17e eeuw probeerde de protestantse kerk daarom een einde te maken aan deze traditie. Toen een verbod geen effect bleek te hebben, werden de paasvuren ingepast in de christelijke tradities. De kerk vormde het paasvuur om tot het aansteken van de paaskaars, als teken van de Verrijzenis van de Zoon van God.

Paasvuur in Lunteren

In 1959 ontstond er opschudding over het paasvuur in het dorp Lunteren, omdat protestanten een einde wilden maken aan deze traditie. Predikanten van de hervormde en gereformeerde kerk vonden het vuur ‘in strijd met de geest van het paasfeest door de heidense afkomst van de traditie’. Uiteindelijk is het paasvuur wel doorgegaan. Door de grote media-aandacht reisden duizenden toeschouwers af naar Lunteren om het schouwspel met eigen ogen te zien. Tegen het einde van de 20e eeuw kwam de traditie van het paasvuur onder druk te staan. De bergen snoeihout werden namelijk regelmatig aangevuld met afval. Een algeheel verbod op paasvuren bleek niet haalbaar. Wel resulteerde de weerstand tegen de vuren in allerlei regels en milieuvoorschriften vanuit gemeentebesturen.

Grote feesten

De paasvuren zijn nog altijd drukbezocht. Over het algemeen is het een echt dorpsgebeuren. In Nederland worden de meeste paasvuren ontstoken in Drenthe, Overijssel en Gelderland. Verder komen in Friesland en in delen van Noord-Brabant veel traditionele paasvuren voor. Vaak wordt er al maanden voor Pasen begonnen met het verzamelen van snoei- en afvalhout om de paasbult of –stapel, die de basis vormt van het vuur, op te kunnen bouwen.

Meer lezen over de tradities rondom Pasen? In ons dossier over Pasen lees je alles over dit bijzondere feest.

Leestip:

Nederlandse jaarfeesten en hun liederen door de eeuwen heen
Auteur: Marita Kruijswijk en Marian Nesse
ISBN: 906550933X
Uitgever: Verloren
Winkelprijs: €25,–

Bestel Nederlandse jaarfeesten en hun liederen door de eeuwen heen