Het finale-trauma van het Nederlands elftal

Het lijkt inmiddels een traditie te worden dat het Nederlands elftal na het behalen van een finale diezelfde verwachtingen twee jaar later niet opnieuw waar kan maken.

In 1974 behaalde het Nederlands elftal voor het eerst succes op een eindronde van het WK voetbal. Onder leiding van bondscoach Rinus Michels en aanvoerder Johan Cruijff werd op overtuigende wijze afgerekend met onder meer Oost-Duitsland (2-0), Argentinië (4-0) en Brazilië (2-0). In de finale bleek West-Duitsland echter te sterk voor het ‘totaalvoetbal’ van de Nederlanders en werd er met 2-1 verloren.

EK 1976

In de aanloop naar het EK van 1976 waren de verwachtingen dan ook hooggespannen. Zo werd er in de eerste wedstrijd van de laatste kwalificatieronde met maar liefst 5-0 van België gewonnen, waardoor de return nog slechts een formaliteit was en het Nederlands elftal zich opnieuw kwalificeerde voor een eindtoernooi. Daar werd de prestatie van twee jaar eerder echter niet geëvenaard, want in de eerste wedstrijd werd er na verlenging met 3-1 verloren van Tsjecho-Slowakije. In de troostfinale werd nog wel gewonnen van Joegoslavië, waardoor Oranje uiteindelijk toch nog op een derde plek eindigde.

EK 1980

In 1978 bereikte het Nederlands elftal wederom de finale van het WK. Ditmaal verloor Nederland echter met 1-3 van gastland Argentinië, waardoor het team wederom geen beker mee naar huis mocht nemen. Ook twee jaar na de verloren finale behaalde het Nederlands elftal geen succes. Even leek het zelfs al mis te gaan in de kwalificatie, toen Nederland in de beslissende wedstrijd tegen Oost-Duitsland al na een halfuur op een 2-0 achterstand stond. Maar uiteindelijk werd die partij nog met 2-3 gewonnen en kwalificeerde Nederland zich toch voor het EK. In de groepsfase werd echter verloren van West-Duitsland (2-3) en gelijk gespeeld tegen Tsjecho-Slowakije (1-1), waardoor Nederland op basis van doelpuntensaldo uitgeschakeld werd voor de kwartfinales.

WK 1990

Pas acht jaar later, op het EK van 1988, sleepte het Nederlands elftal de eerste titel in de wacht. In de halve finale nam het team revanche op West-Duitsland (2-1) en in de finale werd ook de Sovjet-Unie verslagen (2-0). Er bestond dan ook goede hoop dat deze ‘gouden generatie’ (bestaande uit onder meer Van Breukelen, Koeman, Gullit, Rijkaard, Kieft en Van Basten) ook op het WK van 1990 goed zou presteren, maar niets bleek minder waar. In de groepsfase slaagde het elftal er niet in Engeland (0-0), Ierland (1-1) en Egypte (1-1) te verslaan en in de kwartfinale werd Nederland vervolgens uitgeschakeld door West-Duitsland (2-1) in een wedstrijd die vooral beroemd is geworden vanwege het ‘spuugincident’ tussen Frank Rijkaard en Rudi Völler.

EK 2012

Het dieptepunt van het ‘finale-trauma’ van het Nederlands elftal werd echter pas in 2012 bereikt. Twee jaar na de verloren WK-finale tegen Spanje (0-1 na verlenging) in Zuid-Afrika gingen alle groepswedstrijden op het EK 2012 in Polen en Oekraine verloren. Denemarken (0-1), Duitsland (1-2) en Portugal (1-2) bleken allen te sterk en het Nederlands elftal eindigde na de groepsfase teleurstellend met 0 punten. Het is een historisch dieptepunt voor Oranje, mogelijk alleen geevenaard doordat het elftal zich helemaal niet kwalificeerde. Dat gebeurde nog in 2016 (EK) en 2018 (WK), waar Nederland al in de kwalificatie werd uitgeschakeld.