Spotprent die Andrew Jackson de schuld geeft van de economische crisis na het afbetalen van de staatsschuld

Het jaar dat de staatsschuld van de VS was afbetaald

Eind 2021 bedroeg de staatsschuld van de Verenigde Staten maar liefst 28 biljoen dollar. Hoe anders was dat in 1835. In dat jaar gebeurde er namelijk iets dat zich nooit meer zou herhalen in de geschiedenis van de Verenigde Staten: de staatsschuld was afbetaald. Waarom gebeurde dat en wat waren de gevolgen?

Op 8 januari 1935 riep president Andrew Jackson alle prominenten van de Amerikaanse politiek bij elkaar in Washington om iets opmerkelijks te vieren. Een van de aanwezige senatoren sprak de woorden: ‘Heren, de staatsschuld is volledig betaald’. Het was de eerste keer in de Amerikaanse geschiedenis dat dit gelukt was en het zou ongeveer een jaar zo blijven.

Afkeer tegen schulden

Dat de staatsschuld van de VS volledig was afbetaald, was het resultaat van een streng financieel beleid waar een aantal redenen aan ten grondslag lagen. De eerste reden was dat de toenmalige president Jackson een persoonlijke hekel had aan schulden. Niet alleen aan federale schulden maar aan schulden in het algemeen. Jackson was voor zijn presidentschap speculant geweest in Tennessee. Een mislukte deal over een stuk land had hem met een enorme schuldenlast achter gelaten en vanaf dat moment had hij hier een persoonlijke afkeer tegen. Dit nam hij mee in zijn politiek.

Naast de persoonlijke redenen van Jackson was de discussie of het wenselijk zou zijn dat de Amerikaanse overheid schulden zou hebben al zo oud als het land zelf. Na de Amerikaanse Revolutie besloot de Amerikaanse regering de oorlogsschulden van de afzonderlijke staten op zich te nemen. De federalisten, die voorstander waren van een sterke federale overheid, richtten een nationale bank op en dachten dat geld lenen een goede manier zou zijn om de economie van het nieuwe land van een impuls te voorzien. De tegenstanders, waaronder Thomas Jefferson, dachten dat slechts enkelen hiervan zouden profiteren en zagen schulden als een soort nationale schande.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

President Jackson

Jackson behoorde tot de groep die het gedachtegoed van Jefferson aanhing. Toen Jackson president werd in 1829, bedroeg de nationale schuld ongeveer 58 miljoen dollar. Hij noemde deze schulden een nationale vloek en besloot er alles aan te doen om de schulden volledig af te betalen. Hij probeerde grote overheidsuitgaven, zoals grote infrastructurele projecten, zoveel mogelijk tegen te houden met zijn vetorecht. Daarnaast profiteerde hij van het feit dat de Amerikaanse overheid eigenaar was van enorm veel land richting het westen. Hij verkocht grote delen van dit land en gebruikte de opbrengsten om de staatsschuld weg te werken. Zes jaar na zijn aantreden was het gelukt. Maar dat zorgde wel voor een nieuw probleem.

Jackson had misschien nog wel meer dan aan schulden, een hekel aan de nationale bank. Het lukte hem dan ook om deze bank uiteindelijk buitenspel te zetten. Maar door de landverkopen onder leiding van Jackson kwam er zoveel geld binnen dat hij er ergens mee naar toe moest. Hij besloot dit over de staatsbanken van de individuele staten te verdelen. Maar dat ging maar voor even goed. De staatsbanken drukten als gevolg van hun rijkdom enorme hoeveelheden geld en deden roekeloze uitgaven. De president probeerde te voorkomen dat de vastgoedbubbel die was ontstaan zou knappen, door te eisen dat alle verkopen gedekt moesten worden met goud of zilver. Echter, daardoor ontstond er meer vraag naar goud en zilver dan de banken in huis hadden.

Depressie

De combinatie van speculatie met grond en de tekorten bij de banken, zorgden ervoor dat het hele systeem in zijn voegen begon te kraken. Toen de Amerikaanse handel ook nog te lijden kreeg onder krimpende economieën in het buitenland leidde dat in 1837 tot een economische crisis die bekend kwam te staan als ‘the great panic’. Deze crisis zou maar liefst zes jaar duren en is daarmee nog altijd een van de grootste economische crises in de geschiedenis van de Verenigde Staten. De crisis leidde tot hoge werkloosheid, het omvallen van banken en het zorgde ervoor dat de regering voor een voldongen feit kwam te staan. De Amerikaanse overheid moest weer geld gaan lenen.

Het is lastig te zeggen in hoeverre het afbetalen van de schulden heeft bijgedragen aan het starten van de depressie. Het was waarschijnlijk een combinatie van verschillende factoren die er samen voor zorgden dat het slecht met de economie ging. Martin van Buren, die van Nederlandse komaf was, nam in 1837 het presidentschap over van Jackson en bouwde weer een staatsschuld op. Sindsdien is de Amerikaanse overheid nooit meer schuldenvrij geweest.