Koninklijk portret op de Nederlandse munt

Op 6 februari 2013 is de eerste Koninklijke Nederlandse Munt ter ere van de aanstaande troonswisseling geslagen. Na zijn inhuldiging zal Willem-Alexander afgebeeld worden op een nieuwe, eigen euromunt. Beatrix kijkt op haar munt naar links. Willem-Alexander zal op zijn nieuwe munt naar rechts kijken, net als zijn voorvader Willem I.

Toen prins Willem van Oranje-Nassau na het verslaan van de Fransen bij zijn terugkomst in Nederland enthousiast ontvangen werd, aanvaardde hij zijn regering als soeverein. Op 16 maart 1815 werd hij gekroond tot Koning Willem I der Nederlanden. Hij nam een nieuwe muntwet aan op 18 september 1816, waardoor de gulden nu verdeeld was in 100 centen en niet in 20 stuivers, zoals voorheen. Het decimale muntstelsel was ontstaan. Volgens een eeuwenoude gewoonte werd bij het aantreden van de vorst een nieuwe munt ontworpen. In 1817 werd de nieuwe gulden met het portret van Willem I voor het eerst geslagen. Dit ontwerp, met de tekst ‘koning(in) der Nederlanden’ en op de rand ‘god zij met ons’ bleef tot de invoering van de euro op 1 januari 2002 gehandhaafd.

Op munten met een kleine waarde, zoals centen en halve centen, werd geen portret van Willem I afgebeeld maar een versierde ‘W’. Vermoedelijk is deze ontwerpkeuze gemaakt omdat het minder eervol was om de koning af te beelden op munten van lagere waarde. Op ‘zijn’ gulden keek Willem I naar rechts. Toen zijn opvolger Willem II in 1840 koning der Nederlanden werd, keek de nieuwe koning met zijn gezicht naar links. Op deze manier keek hij zijn voorganger in de ogen. Het werd als oneerbiedwaardig gezien als opeenvolgende vorsten elkaar in de nek aankijken.

Zo werd het traditie dat bij een troonswisseling het gezichtsprofiel van de nieuwe vorst de andere kant op gericht is. Aangezien koningin Beatrix met haar gezicht naar links werd afgebeeld, zal de nieuwe Nederlandse euromunt met Willem-Alexander naar rechts kijken. Op de speciale abdicatiemunt, die in een oplage van 20 miljoen geslagen wordt, is een beeltenis te zien van moeder Beatrix en haar zoon Willem-Alexander.