Oorlogspremier Winston Churchill
“I have nothing to offer but blood, toil, tears and sweat.” Met zijn inspirerende radiotoespraken werd Winston Churchill de held van Engeland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Overigens bleek na de oorlog dat de Britse premier toch wel meer te bieden had dan alleen zijn bloed en tranen. Zo doneerde hij in 1954 maar liefst 50 pence aan het fonds voor de Watersnoodramp in Zeeland.
Wiston Leonard Spencer-Churchill werd geboren op 30 november 1874 in het Engelse dorpje Woodstock. Op negentienjarige leeftijd trad hij toe tot het Britse leger en groeide daar uit tot oorlogsverslaggever. Churchill deed onder meer verslag van de Spaanse onderdrukking van Cuba en de Tweede Boerenoorlog, voordat hij in 1899 het leger verruilde voor een politieke loopbaan.
Politieke carrière
Churchill begon zijn politieke loopbaan in 1901 als lid van het Lagerhuis. Vijf jaar later trad hij voor het eerst toe tot de Britse regering. Als President of the Board of Trade was hij onder andere verantwoordelijk voor de invoering van het minimumloon en de eerste werkeloosheidsverzekeringen. Gedurende de Eerste Wereldoorlog was Churchill als Minister van de Marine in 1915 betrokken bij de Britse en Franse landing op het Turkse schiereiland Gallipolli. De expeditie liep uit op een bloedbad met meer dan 220.000 geallieerde slachtoffers Hij besloot af te treden en vocht een korte tijd aan het Westfront, maar keerde in 1917 weer terug in de politiek, dit maal als Minister van Munitie.
Anti-Appeasement
Na afloop van de oorlog maakte Churchill als Chancellor of the Exchequer nog een tijdje deel uit van de regering, maar begin jaren ’30 leek zijn loopbaan als politicus ten einde. Toch bleef hij zich bezig houden met de internationale politiek en werd hij na 1933 één van de weinige tegenstanders van Hitler. Chuchill had felle kritiek op de Britse premier Neville Chaimberlain, die met zijn appeasement politiek probeerde een tweede wereldoorlog te voorkomen. Na het controversiële Verdrag van München (1938), waarbij Neville Hitler toestemming gaf om een deel van Tsjecho-Slowakije te annexeren, zei Churchill: “You were given the choice between war and dishonor. You chose dishonor and you will have war.” Uiteindelijk kreeg Churchill gelijk en de uitbraak van de Tweede Wereldoorlog betekende ook zijn terugkeer in de politiek.
Tweede Wereldoorlog
Aanvankelijk werd Churchill wederom Minister van de Marine, maar op 10 mei 1940 volgde hij Chamberlain op als Premier van het Verenigd Koninkrijk. In die rol groeide hij uit tot hét symbool van de Britse weerstand tegen de Duitse overheersing. Met name zijn radiotoespraken, waarin hij op emotionele toon duidelijk maakte dat Engeland zich nooit over zou geven aan Hitler, waren een grote inspiratie voor het Britse volk. Daarnaast betekenden de goede banden van Churchill met de Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt dat Engeland vanaf 1941 kon rekenen op steun vanuit de Verenigde Staten in de vorm van de Lend-Lease Act. Over zijn andere bondgenoot de Sovjet-Unie was hij, als fel anticommunist, minder te spreken. Maar “als Hitler de hel binnen viel, zou ik zelfs voor de duivel nog wel een positief woordje over hebben”, zo redeneerde Churchill over Stalin.
Latere leven
Vlak na de Tweede Wereldoorlog verloor Churchill de Britse parlementsverkiezingen, maar in 1951 mocht hij alsnog beginnen aan zijn tweede termijn als premier. Inmiddels had de 76-jarige Churchill echter last van een zeer zwakke gezondheid. Vanaf 1953 moest hij zich vanwege een aantal beroertes noodgedwongen steeds verder terugtrekken uit de politiek. Toch bleef hij ook tijdens deze periode nog goed op de hoogte van de internationale gebeurtenissen, zo blijkt uit een deze week ontdekt document. Daarop staat dat Churchill in 1954 hoogstpersoonlijk 50 pence doneerde aan het fonds voor de Watersnoodramp in Zeeland. Jaap Schoof van het Watersnoodmuseum vindt de bijdrage, die vandaag de dag gelijk zou staan aan ongeveer 5 euro, “toch aardig, hij had er ook een sigaar van kunnen kopen.” Sir Winston Churchill overleed elf jaar later, op 24 januari 1965, aan de gevolgen van een zware beroerte. In 2002 werd hij door de Britse bevolking gekozen tot de ‘Grootste Brit Allertijden’.
