Spion redde Stalin, Churchill en Roosevelt
Op 87-jarige leeftijd overleed vandaag Gevork Vartanian. Hij was de Sovjetspion die tijdens de Tweede Wereldoorlog een aanslag heeft verijdeld op de geallieerde leiders. Stalin, Churchill en Roosvelt reisden in 1943 namelijk af naar Iran om belangrijke onderwerpen aangaande de oorlog te bespreken. En dat wisten de Nazi’s.
Stalin, Roosevelt en Churchill kwamen in 1943 bijeen in Teheran, De conferentie kreeg de codenaam ‘Eureka’ en was bedoeld om het openen van een tweede front te bespreken, waardoor de druk van de nazi’s op de Russen verlicht kon worden. Het was de eerste keer dat de drie wereldleiders elkaar persoonlijk zouden spreken. Hitler rook zijn kans: drie tegenstanders konden in één klap uitgeschakeld worden.
Operatie Lange Sprong
Onder de titel ‘Operatie Lange Sprong’ werd er een moordaanslag beraamd. De Duitse inlichtingendienst beschikte over precieze informatie van tijdstip en locatie van de geallieerde conferentie. Commandant Otto Skorzeny kreeg de leiding over de missie. Ontvoeren of vermoordden luidde de doelstelling. Spion Nikolai Kuznetsov ontdekte het plot als eerste. Verkleed als een Wehrmacht Luitenant sprak hij met de SS Sturmbannführer Hans Ulrich von Ortel in Oekraïne. De op dat moment dronken SS’er schoot zijn woorden voorbij en vertelde hem over de operatie. Het bericht werd direct doorgeseind naar de Sovjet Unie.
Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!
Spion Vartanian
Vervolgens kreeg de Gevork Vartanian de taak om in Iran zelf de missie te verijdelen. Samen met zijn team kwam deze negentienjarige Sovjetspion een groep Duitse radio-operateurs op het spoor. Deze Duitsers waren per parachute gedropt nabij Qum, op 37 kilometer afstand van Teheran. Vartanian volgde dit groepje, bestaande uit zes radio-operateurs. Zijn team sloeg erin om de radiosignalen te onderscheppen en af te luisteren. Vartanian kwam er hierdoor achter dat een tweede parachutelanding gepland was voor de daadwerkelijke moordaanslag. De Duitsers merkten dat ze afgeluisterd werden en stuurden snel het bericht ‘we staan onder surveillance’, en Operatie Lange Sprong werd afgeblazen. De groep radio-operateurs werd vervolgens gearresteerd.
Held van de Sovjet Unie
Onder meer vanwege zijn aandeel in het verijdelen van de aanslag verkreeg Gevork Vartanian in 1984 de titel ‘Held van de Sovjet Unie’. De Conferentie van Teheran verliep vervolgens in alle rust. Roosevelt, Stalin en Churchill kwamen tot belangrijke besluiten. Zo beloofden Groot-Brittannië en de Verenigde Staten bijvoorbeeld om een invasie te starten in de lente van 1944, door in Frankrijk een grootschalige amfibische landing uit te voeren. Ook werd besloten de Joegoslavische partizanen te steunen, alsmede dat Rusland Japan zou bevechten na de Duitse capitulatie.
Klik hier voor een oud interview met Gevork Vartanian.
