Satanic Panic: Angst voor duivelse praktijken in de VS

In het begin van de jaren ’80 van de vorige eeuw ontstond er grote paniek over duivelse praktijken in de Verenigde Staten. Tijdens deze periode, die ongeveer duurde tot aan de midden jaren ’90, werden de gekste meldingen gemaakt van satanische rituelen in combinatie met kindermisbruik. Hoe ontstond deze Satanic Panic en waar leidde dit toe?

De paniekgolf begon toen de Canadese psychiater Lawrence Pazder het boek Michelle Remembers schreef samen met zijn psychiatrische patiënt Michelle Smith, die later zijn vrouw werd. Zij zou weggestopte herinneringen hebben aan jarenlang misbruik door leden van de ‘Kerk van Satan’. Ook zou ze hebben gezien dat kinderen geofferd werden waarna zijzelf met hun bloed werd ingesmeerd.

Vrijwel meteen na de publicatie werden de claims uit het boek ontkracht. Toch werd het een bestseller door de grote hoeveelheid aandacht van de media, die meer oog hadden voor de sensatie dan de waarheid. Het boek zou ondanks de onwaarschijnlijkheid van de inhoud zelfs gebruikt worden als leerboek voor juridisch professionals in de jaren ’80 en vroege jaren ’90. De boekpublicatie en de daarbij horende media-aandacht hadden als gevolg dat satanisme opeens middenin de belangstelling stond. Pazder werd door het hele land opgeroepen als expert bij meldingen van satanische rituelen die opeens overal vandaan kwamen.

Beschuldigingen satanische rituelen

Nu satanisme opeens zo massaal in de belangstelling stond, droeg het ook bij aan een reeks van ongegronde beschuldigingen van ritueel satanisch misbruik op kinderdagverblijven in de Verenigde Staten. Zo werden leden van de familie McMartin, eigenaren van de McMartin Pre-School in Californië, beschuldigd van meer dan driehonderd zaken van seksueel satanisch misbruik.

De zaak kwam aan het rollen toen een ouder een van de medewerkers beschuldigde van misbruik. Vervolgens werd er door een niet-erkende psychotherapeut onderzoek gedaan, onder kinderen die de opvang bezochten, of er meer gevallen van misbruik waren. Tijdens dit onderzoek werd beweerd dat er rituele ceremonies hadden plaatsgevonden en er zou een baby die geofferd zou zijn. De zaak duurde uiteindelijk zeven jaar en niemand werd veroordeeld. Op dat moment was het proces het langste en duurste uit de Amerikaanse historie.

West Memphis Three

De Satanic Panic droeg niet alleen bij aan onterechte beschuldigingen van kinderdagverblijven. Ook in andere strafrechtelijke onderzoeken zorgde de Satanic Panic voor bizarre taferelen en zelfs gerechtelijke dwalingen. Het meest bekend is de zaak over de West Memphis Three uit 1993. Drie jongens van acht jaar oud uit West Memphis in Arkansas werden dood gevonden. Omdat de politie dacht dat er bij de moord satanische rituelen hadden plaatsgevonden dachten zij aan de tiener Damian Echols, die zich volgens meldingen bij de politie ook bezighield met satanisme. Hij werd vervolgens opgepakt.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Later werden twee bekenden van Echols opgepakt, die ook bekend waren bij de politie. Het gerucht dat de drie tieners, die in de strenggelovige bible-belt woonden, een gothic-levensstijl aanhingen maakten de drie verdacht. De tieners werden onder dwang verhoord ondanks een gebrek aan fysiek bewijs. Desondanks kwam het tot een veroordeling. In 2011 kwamen de drie mannen vrij nadat DNA-bewijs liet zien dat ze er niets mee te maken hadden.

Midden jaren ’90 werd het Amerikaanse volk steeds sceptischer over de wilde en ongeloofwaardige verhalen rond de satanische rituelen. Omdat er in veel gevallen geen enkel bewijs was en de verhalen steeds extremer werden, nam de paniek af. Maar de Satanic Panic zou nooit in zijn geheel verdwijnen, nog steeds gaan er wilde complottheorieën rond over satanisch kindermisbruik.

Pizzagate & QAnon

Dat bleek twee decennia later nog eens, net na de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Op 4 december 2016 nam een Amerikaanse man een pizzeria in Washington D.C. onder vuur omdat hij ervan overtuigd was dat er kinderen werden vastgehouden. Zijn overtuiging kwam voort uit een complottheorie die ervan uitgaat dat hoge functionarissen in de regering en verschillende Amerikaanse restaurants samenwerken om satanische rituelen uit te voeren op kinderen en om ze te verhandelen.

Deze theorie werd in 2020 nieuw leven in geblazen door aanhangers van QAnon, een complottheorie die sinds 2017 bestaat nadat ene ‘Q’ cryptische boodschappen plaatste op de website 4chan. Van Q denken de aanhangers van QAnon dat het een hoge overheidsfunctionaris is. Ook geloven volgers dat er een mondiale elite is die uit is op een wereldregering. Daarnaast zou deze elite handelen in kinderen en ze satanisch ritueel misbruiken.