Waarom is massamoordenaar Jozef Stalin nog steeds zo populair?
Iosef Dzjoegasjvili, beter bekend als Jozef Stalin, was in alle opzichten een hele onwaarschijnlijke leider van Rusland. Stalin werd op 18 december 1878 geboren in de Georgische stad Gori, als de zoon van een schoenmaker. Zijn vader kon maar met moeite genoeg geld kon verdienen om zijn gezin te onderhouden en was vaak van huis. De zeldzame keren dat hij thuiskwam, mishandelde hij zijn vrouw en kinderen. Stalins broers en zussen stierven allemaal op jonge leeftijd, zelf stierf hij ook bijna aan de pokken. Deze arme, in erbarmelijke omstandigheden opgegroeide jongen zou echter uitgroeien de onaantastbare leider van de Sovjet-Unie.
In 1894 begon Jozef aan een priesteropleiding aan het Russisch-orthodoxe seminarie in Tiflis. Na vijf jaar moest hij de opleiding verlaten, omdat hij lui was en revolutionaire ideeën aanhing. Hij kwam hierna in contact met de bolsjewieken en nam de schuilnaam Koba aan, wat "de onbedwingbare" betekent in het Georgisch. Later zou hij zich Stalin laten noemen, wat vertaald werd als "man van staal", omdat hij dacht dat zijn Georgische schuilnaam hem in de politiek niet ten goede zou komen. Hij sloot zich in 1904 formeel aan bij de bolsjewistische partij van Vladimir Lenin.
Stalin werd door het plegen van bankovervallen en het afpersen van industriëlen een belangrijke inkomstenbron van de bolsjewieken, hiervoor werd hij zeven keer gearresteerd maar vijf keer ontsnapte hij weer. Na zijn criminele carrière werd hij redacteur bij Pravda, de krant van de communistische partij. Vanwege zijn kennis over de verschillende nationaliteiten binnen Rusland, stelde Lenin hem na de Oktoberrevolutie aan als volkscommissaris (minister) van Nationaliteiten. Toen Lenin zich meer met het besturen van het land ging bezighouden, benoemde hij Stalin tot secretaris-generaal van de Communistische Partij. Door deze functie kon hij zijn tegenstanders uit de partij verwijderen en zijn vertrouwelingen op belangrijke posities binnen de partij plaatsen. Deze positie maakte hem machtig, maar nog geen alleenheerser. Dit zou hij pas begin jaren 30 worden door, na de dood van Lenin in 1924, zijn politieke tegenstanders uit de partij weg te zuiveren door ze te vermoorden of monddood te maken.
Stalins 30-jarige heerschappij werd gekenmerkt door vele wreedheden, waaronder politieke moorden, gedwongen volksverhuizingen, dwangarbeid in werkkampen, marteling en massamoorden. De meeste schattingen van het totale aantal slachtoffers van zijn regime liggen tussen de 20 en 60 miljoen. In onderstaand college onderzoekt prof. dr. André Gerrits, hoogleraar Russische Geschiedenis en Politiek aan de Universiteit Leiden, de vraag waarom Stalin, als één van de grootste massamoordenaars uit de moderne tijd, niet alleen nog veel mensen intrigeert, maar zelfs nog populair is.
