Sacheen Littlefeather weigert een Oscar namens Marlon Brando

Marlon Brando weigert Oscar voor rechten Native Americans

Een Acadamy Award oftewel een Oscar is het grootse eerbetoon dat een acteur of actrice kan krijgen. Toch weigerde Marlon Brando in 1973 het beeldje Beste Acteur voor zijn iconische rol als Vito Corleone in The Godfather. In zijn plaats vroeg actrice en activist Sacheen Littlefeather aandacht voor Native American burgerrechten en de verbeelding van ‘indianen’ in Hollywoodfilms.

Een geweigerde Oscar

In 1973 was de verwachting dat Marlon Brando de Oscar voor Beste Acteur zou winnen voor zijn rol als Vito Carleone in The Godfather. Echter, Brando besloot de uitreiking van de Oscars in overleg met de American Indian Movement te boycotten. Om een nog grotere impact te maken vroeg hij Sacheen Littlefeather om in zijn plaats het beeldje te weigeren en de redenen daarvoor toe te lichten. Het plan was dat ze een speech zou voorlezen waarin Native American burgerrechten en de verbeelding van ‘indianen’ in Hollywoodfilms aan de kaak zou worden gesteld. In een traditionele jurk van de Apache kwam ze aan bij de uitreiking, waar de organisatie haar vertelde dat ze maar 60 seconden had om te spreken voordat ze van het podium zou worden verwijderd. In plaats van de voorbereidde speech hield ze daarom een korte, geïmproviseerde toespraak waarin ze ook het protest dat bij Wounded Knee plaatsvond aanstipte. Het kon zowel op applaus als boegeroep uit de zaal rekenen. Litlefeather sloot haar speech af met de volgende woorden:

‘I beg at this time that I have not intruded upon this evening, and that we will in the future, our hearts and our understandings will meet with love and generosity. Thank you on behalf of Marlon Brando.’

Maar die woorden vielen niet bij alle aanwezigen in goede aarde. Dat bleek uit de woorden van Clint Eastwood, die later die show een Oscar in ontvangst kon nemen. Met een flauwe grap nam de acteur, bekend om zijn rollen in westerns, de prijs in ontvangst 'namens alle cowboy's die neergeschoten zijn in de westerns van John Ford'. Acteur John Wayne, ook bekend om zijn rol in westerns, die tijdens de speech van Sacheen Littlefeather vlak naast het podium in de coulissen stond, zou in enorme woede zijn ontstoken en naar verluidt waren er meerdere beveiligers nodig om te voorkomen dat hij de actrice op het podium aanviel. Achteraf, zou Littlefeather naar eigen zeggen in de coulissen zijn ontvangen met stereotype indianengeluiden.

Marlon Brando bij de March on Washinton in 1963

Marlon Brando en de burgerrechtenbeweging

Dat Brando de Acadamy Awards boycotte, was achteraf gezien niet helemaal een verrassing. Het was niet de eerste keer dat dat Marlon Brando zich inzette voor de rechten van minderheden. Tijdens de jaren 1960 en 1970 steunde de acteur de burgerrechtenbewegingen van Afro-Amerikanen en Native Americans zowel financieel als met publieke optredens. Zo liep hij in 1963 mee in de March on Washington, waarin honderdduizenden mensen protesteerden tegen de achtergestelde positie van zwarte Amerikanen. Daarnaast werd hij in 1964 gearresteerd toen hij deelnam aan een fish-in in New Mexico. Hierbij protesteerden Native American stamleden tegen het feit dat hun visrechten, zoals vastgelegd in het verdrag dat hun voorouders hadden gesloten met de Verenigde Staten van Amerika, niet gerespecteerd werden.

Sacheen Littlefeather

Sacheen Littlefeather werd in 1946 geboren als Marie Louise Cruz. Haar moeder was Europees-Amerikaans en haar vader Native American; hij had voorouders uit zowel de Apache als Yaqui stammen. Door haar werk als actrice en model, maar ook haar inzet in de American Indian Movement, kwam ze aan het begin van de jaren 1970 in contact met Marlon Brando. In 1973 vroeg hij haar om zijn woordvoerder te zijn bij het weigeren van zijn Oscar. Na dit moment, dat over de hele wereld werd uitgezonden en door miljoenen mensen werd bekeken, begon Littlefeater aan een lange carrière in de gezondheidszorg voor Native Americans. Ook bleef ze altijd actief als activist.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Native American activisme

Voor de Native American burgerrechtenbeweging waren de jaren tussen 1960 en 1970 een rumoerige tijd. Lang waren de oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika achtergesteld in de Amerikaanse samenleving door discriminatie, de gedwongen verhuizing naar reservaten en eveneens gedwongen assimilatie in de Europees-Amerikaanse cultuur. Daar kwam nog bij dat de overheid van de Verenigde Staten de verdragen die in de 19e eeuw met de Native American stammen waren gesloten vaak niet naleefde, waardoor veel van de wetten die ze hadden verloren gingen.

Tegen deze omstandigheden kwamen Native Americans in heel de Verenigde Staten in de jaren 1960 en 1971 in opstand. Vaak met in het oog springende acties, zoals de bezetting van het voormalige gevangeniseiland Alcatraz voor 19 maanden in 1969 en 1970 door de protestbeweging ‘Indians of All Tribes’. Tijdens de 45e editie van de Oscars in 1973, waarbij Marlon Brando zijn prijs weigerde, werd de kleine stad Wounded Knee bezet door leden van de Oglala Lakota stam en de American Indian Movement. Dit leidde tot een lange impasse met de politie, die hen wilde verwijderen. Sacheen Littlefeather noemde dit protest ook in haar toespraak, die zelf de geschiedenis in zou gaan als een belangrijke actie om aandacht voor de rechten van Native Americans te vragen.