Geschiedenis Magazine nr 8 van 2023
***Geschiedenis Magazine is partner van IsGeschiedenis***
Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 1 december.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór vrijdag 1 december, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!
IK GEEF GESCHIEDENIS MAGAZINE CADEAU
De (on)trouwe lijfwacht van Napoleon
Jos Gabriels
Roestam ‘de Mammeluk’ was Napoleons trouwe lijfwacht en bediende. Hij was in 1799 meegekomen uit Egypte toen Napoleon zijn veldtocht daar opgaf en naar Parijs terugkeerde. Roestam had in Egypte een zware militaire opleiding gevolgd en was een fantastische ruiter. Hij volgde zijn werkgever vijftien jaar lang overal. Zijn neus vroor er bijna af tijdens de veldtocht naar Moskou, maar Roestam bleef paraat. Het legde hem geen windeieren. Hij werd populair, én welvarend.
De Evacuatie uit Duinkerken, 1940
Hoe 300.000 geallieerden op het nippertje aan de nazi’s ontkwamen
Marco Middelwijk
De Engelse soldaat Reg Rymer herinnert zich na de oorlog hoe het er in juni 1940 op een Noord-Frans strand aan toeging: ‘We besloten om uit de duinen te komen. We renden over het strand (…) springend over lichamen van kameraden die niet meer langer met ons waren, kogels ontwijkend van vijandelijke vliegtuigen.’ Rymer behoorde tot de honderdduizenden Britse militairen die bij het Franse havenplaatsje Duinkerken wachtten ze op evacuatie. De Duitsers waren Frankrijk binnengevallen, en hadden de geallieerden bij Duinkerken ingesloten. De nazi’s konden de Britten daar allemaal vermoorden. Dan had Churchill voorlopig zonder leger gezeten. Waarom gebeurde dat niet?
De iconische Boston Tea Party, 1773
Op 16 december 1773, tweehonderdvijftig jaar geleden, slopen demonstranten aan boord van de drie Engelse schepen die voor anker lagen in Boston, de belangrijkste havenplaats van de Britse kolonie Massachusetts. Zonder pardon gooiden de mannen de lading goedkope thee overboord. De totale waarde was ongeveer een miljoen euro, omgerekend naar vandaag. Deze ‘Boston Tea Party’ is meer dan alleen een opstand tegen zware belastingen die de Britse regering in de Amerikaanse koloniën hief. De Amerikaanse kolonisten kregen belastingen opgelegd, maar hadden bij gebrek aan representatie in het Britse parlement daar zelf helemaal geen inspraak in gehad. De strijdkreet ‘No taxation without representation’ vormt het fundament van de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog (1775-1783) en de Boston Tea Party geldt dan ook als belangrijke stap in de aanloop naar die Amerikaanse Revolutie. Maar waarom waren die demonstranten in de haven van Boston verkleed als Mohawk indianen?
Grace O’Malley, clanleidster en piraat
Alban van der Straten
De Iers-Gaelsche Grace O’Malley 1530 ging de geschiedenisboeken in als beruchte clanleider en zeerover. Hoewel ze op haar zestiende trouwde met Donal O'Flaherty, de erfgenaam van het naburige Connemara (in het huidige county Galway) en kinderen kreeg, een huismoeder werd ze niet. Terwijl haar man met zijn krijgers bruut te keer ging in de wijde omtrek, leidde zij haar piraten in plundertochten over zee tegen de kooplieden van de stad Galway. En werd het symbool van verzet tegen de meedogenloze kolonisatiepolitiek van de Engelse koningin Elizabeth I.
Hoe Hitler van zijn gevangenisstraf profiteerde
Ivo van de Wijdeven
In 1923 deed Adolf Hitler in München met geweld een greep naar de macht. De coup mislukte en na een rammelend proces werd Hitler, net als drie andere nazi-kopstukken van de Bierkellerputsch, tot een gevangenisstraf veroordeeld. Daar genoot hij van alle mogelijke voorrechten en bracht de dag door in een rieten schommelstoel met het lezen van de bergen post en van talloze boeken. Hitler noemde de gevangenis ‘mijn hogeschool op kosten van de staat’. In de gevangenis kwam hij tot een belangrijk inzicht. Ivo van de Wijdeven gaat na wat er in München gebeurde en welke les Hitler daaruit trok.
Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 1 december.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór vrijdag 1 december, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!
JA GRAAG IK GEEF GESCHIEDENIS MAGAZINE CADEAU
Eeuwenoude slagveldmythe: de wolf als menseneter
Sander Govaerts
Wolven vraten het lichaam van Karel de Stoute aan, nadat hij in 1477 op het slagveld bij Nancy was gesneuveld. Dit verbaasde tijdgenoten niet. Als het ergens oorlog was, zo dacht men, hoefde je niet lang te wachten tot er wolven verschenen die lijken aten. Zo kregen ze de smaak van mensenvlees te pakken en vielen daarna levende mensen aan. Men meende te zien, toen en nog heel lang daarna, dat oorlogen de gebruikelijke relatie tussen wolf en mens verstoorden. Geschiedenis Magazine legt die waarnemingen onder de loep.
Wereldwonderen: de vuurtoren van Alexandrië
Martijn Icks
De oudheid staat niet bekend om zijn hoogbouw. Mesopotamische steden werden weliswaar gesierd door trapvormige tempeltorens, maar bij Grieks-Romeinse architectuur denken we toch eerder aan theaters en zuilengalerijen dan aan torenspitsen die naar de hemel reiken. Een belangrijke uitzondering vormt de Pharos van Alexandrië, het jongste van de zeven wereldwonderen. Deze vuurtoren verrees in de vroege derde eeuw v.Chr. op het eiland Pharos voor de havenstad; oorspronkelijk heette het waarschijnlijk ‘Farao’s Eiland’.
Het kapsel als verklikker: hoe dacht men vroeger over haar?
Willemijn Ruberg
Voor de destijds vermaarde Italiaanse ‘crimineel antropoloog’ Cesare Lombroso (1835-1909) was haargroei een veeg teken. Hij meende dat er ‘geboren misdadigers’ waren en dat je dat kon aflezen aan het lichaam. Prominente wenkbrauwen, een terugwijkend voorhoofd en grote of abnormale oren zouden duiden op een lager, ‘primitief’, ontwikkelingsstadium. Iemand die deze kenmerken bezat, was bij Lombroso en zijn navolgers bij voorbaat verdacht. De wetenschap dacht er al snel anders over, maar haar bleef belangrijk. Het gewelddadige kaalknippen van ‘moffenmeiden’ na de Tweede Wereldoorlog bewees het, de trotse Afro-kapsels ook: haar is verbonden aan iemands identiteit. Het bewijst wie je bent - soms letterlijk, na een DNA-analyse.
De zoektocht naar sterrenkundige Copernicus
Richard Ridderinkhof
De grote sterrenkundige Copernicus ligt in de Mariakerk van Frombork (Polen), dát weten we zeker. Maar welke van de daar begraven lichamen is het zijne? Deze vraag heeft veel mensen beziggehouden, Copernicus’ lichaam was in de 16de eeuw al zoek. Om eindelijk antwoord te krijgen op deze vraag ondernemen we een zoektocht vol hindernissen, langs blunderende archeologen en moderne DNA-deskundigen.
Isabella van Castilië (1451-1504)
Frank Tang
Ze was een vrouw om rekening mee te houden. Haar man Ferdinand van Aragon mocht alleen met haar toestemming de schatkist aanspreken. Ze gaf hem er publiekelijk van langs als hij in haar ogen niet mans genoeg optrad als veldheer. Isabella bemoeide zich met mannenzaken als militaire strategie en planning. Wat vonden tijdgenoten daarvan?
Per stoom door Groningen
Ulco Kooystra
Sibrand Stratingh (1785-1841), doorkruist het gevestigde beeld dat de Nederlandse wetenschap in de eerste helft van de 19de eeuw niets voorstelde.
De hoogleraar en apotheker uit Groningen, raakte begin jaren 1830 in de ban van stoomkracht. In het Verenigd Koninkrijk werd stoomtechniek al volop toegepast in fabrieken, maar in Nederland nog nauwelijks. Samen met een instrumentmaker bouwde Stratingh een stoomwagen waarmee ze in 1834 door Groningen tuften. Lees meer in Geschiedenis Magazine over deze veelzijdige uitvinder, die ook het allereerste elektrische wagentje op zijn naam heeft staan.
Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 1 december.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór vrijdag 1 december, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!
JA GRAAG IK GEEF GESCHIEDENIS MAGAZINE CADEAU
Wilt u dit nummer nabestellen?
Of direct een abonnement nemen?
Of dit nummer in de winkel kopen?
